Kalendarz historyczny
14 czerwca
-
Na terenie b. niemieckiego nazistowskiego obozu Auschwitz-Birkenau odbyła się uroczystość otwarcia Państwowego Muzeum Oświęcim-Brzezinka; w uroczystości wzięło udział kilkadziesiąt tysięcy osób, głównie byłych więźniów.
-
Do gdańskiego portu wpłynął niszczyciel ORP „Wicher” rozpoczynając tzw. kryzys gdański; działania podjęte przez władze polskie były reakcją na wzrost nastrojów nacjonalistycznych wśród niemieckich mieszkańców Wolnego Miasta Gdańska, które przekładały się na działania gdańskiego senatu, zmierzające do ograniczenia uprawnień przysługujących w tym mieście Polsce.
-
Tygodnik „Wprost” ujawnił zapisy nagrań rozmów polityków Platformy Obywatelskiej, wysokich urzędników państwowych oraz biznesmenów prowadzone w restauracjach Sowa & Przyjaciele, Amber Room oraz Osteria. Publikacja rozpoczęła tzw. aferę podsłuchową.
-
W Essen w Niemczech zmarł Stanisław Bareja, reżyser filmowy, autor komedii „Miś”, „Co mi zrobisz jak mnie złapiesz”, „Poszukiwana, poszukiwany” oraz seriali „Alternatywy 4” i „Zmiennicy”.
-
We Wrocławiu po raz pierwszy od czasu II wojny światowej udostępniona została publiczności „Panorama Racławicka” Wojciecha Kossaka i Jana Styki.
-
W Gdańsku zakończył się proces działaczy opozycji demokratycznej: Władysława Frasyniuka, Bogdana Lisa i Adama Michnika; zapadły wyroki skazujące na kary od 2,5 roku do 3,5 roku więzienia.
-
W Schengen w Luksemburgu podpisany został układ o stopniowym znoszeniu kontroli granicznej między państwami jego sygnatariuszami: Belgią, Holandią, Luksemburgiem, RFN i Francją.
-
W Krakowie zmarł Roman Ingarden – filozof, uczeń Edmunda Husserla, twórca krakowskiej szkoły filozoficznej, fenomenolog, badacz podstaw teorii literatury i estetyki opisowej, członek PAN, wieloletni wykładowca i profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego.
-
W Wiesbaden zmarł Marek Hłasko, pisarz, scenarzysta filmowy; autor powieści „Sonata marymoncka”, „Następny do raju”, „Sowa, córka piekarza”, opowiadań „Pierwszy krok w chmurach”, „Ósmy dzień tygodnia”, „Pętla”, a także książki „Piękni dwudziestoletni”.
-
Watykańska Kongregacja Doktryny Wiary z upoważnienia papieża Pawła VI ogłosiła zniesienie „Indeksu ksiąg zakazanych”.
-
W Łodzi urodził się Władysław Pasikowski, reżyser, scenarzysta, autor filmów „Kroll”, „Psy”, „Psy 2. Ostatnia krew”, „Demony wojny wg Goi”, „Operacja Samum”, „Pokłosie”, „Jack Strong”, a także serialu „Glina”.
-
W Świerku uruchomiony został pierwszy polski reaktor jądrowy „Ewa”.
-
Do Polski powrócił z emigracji Stanisław Cat-Mackiewicz; publicysta, pisarz, polityk konserwatywny; założyciel i redaktor naczelny wileńskiego „Słowa”, poseł z list BBWR (1928–1930); następnie działacz opozycji, więzień Berezy Kartuskiej; na emigracji członek Rady Narodowej (1940–1941); przeciwnik polityki gen. Władysława Sikorskiego; premier rządu RP na emigracji (1954–1955); w 1956 r. wrócił do Polski; negocjując swój powrót nawiązał współpracę ze służbami specjalnymi PRL.
-
W Katowicach urodził się Piotr Szmitke, malarz, rzeźbiarz, scenograf, reżyser, kompozytor i dramaturg.
-
W Bytomiu rozpoczęła działalność Opera Śląska.
-
Niemcy skierowali z Tarnowa do KL Auschwitz pierwszy transport więźniów politycznych złożony z 728 Polaków; wśród nich była niewielka grupa polskich Żydów. Dzień ten uznawany jest za początek funkcjonowania obozu.
-
W Warszawie urodził się Marek Gaszyński, dziennikarz i prezenter muzyczny, autor tekstów piosenek „Nie zadzieraj nosa”, „Sen o Warszawie”, „Gdzie się podziały tamte prywatki”, a także książek, m.in. o Czesławie Niemenie i Czerwonych Gitarach.
-
W Łodzi urodził się Czesław Majewski, kompozytor, pianista, aktor kabaretowy.
-
W Łodzi urodził się Jerzy Kosiński, pisarz, autor książek „Malowany ptak”, „Kroki”, „Wystarczy być”, „Pustelnik z 69 Ulicy”.
-
W Poznaniu urodził się Włodzimierz Odojewski, prozaik, publicysta, wieloletni kierownik literacki Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa.
-
Uchwałą warszawskiego magistratu powołano Miejski Ogród Zoologiczny na Pradze.
-
W Paryżu na Cmentarzu Montmartre przeprowadzono ekshumację szczątków Juliusza Słowackiego, które na polecenie marszałka Józefa Piłsudskiego sprowadzono do Polski i uroczyście złożono na Wawelu.
-
Na kongresie w Paryżu Międzynarodowy Komitet Olimpijski zaprezentował flagę olimpijską.
-
W Łasku niedaleko Zduńskiej Woli urodził się Zbigniew Rakowiecki, aktor, żołnierz AK, uczestnik powstania warszawskiego; rozstrzelany przez Niemców 5 sierpnia 1944 r.
-
W Warszawie zmarł Witold Wojtkiewicz, malarz, rysownik, ilustrator, jeden z czołowych twórców Młodej Polski.
-
Otwarto pierwszy odcinek Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej pomiędzy Warszawą a Grodziskiem Mazowieckim.
-
W Piaskach na Lubelszczyźnie urodził się Antoni Patek, uczestnik Powstania Listopadowego, zegarmistrz, wspólnie z Adrienem Philippe'em założył istniejącą do dziś firmę produkującą luksusowe zegarki.
-
Armia Imperium Rosyjskiego przegrała bitwę pod Frydlandem niedaleko Królewca; zwycięzcami były oddziały francuskie dowodzone przez Napoleona; po bitwie car Aleksander I podpisał traktat pokojowy w Tylży, którego skutkiem było utworzenie Księstwa Warszawskiego.
-
W Polanowie podpisany został polsko-rosyjski „pokój wieczysty”; król Władysław IV zrzekł się tytułu cara i praw do tronu rosyjskiego, Rzeczpospolita zachowała ziemię smoleńską, siewierską i czernichowską.