Kalendarz dat

1969

• 4.01

  W klinice kardiochirurgii Akademii Medycznej w Łodzi prof. Jan Moll podjął próbę pierwszego w Polsce przeszczepu serca, pacjent zmarł po kilku godzinach.

• 6.01

  Rolą lotnika w „Dobrym człowieku z Seczuanu” Bertolda Brechta w warszawskich „Rozmaitościach” na deskach teatralnych zadebiutował Olgierd Łukaszewicz.

• 

  14.01

  W Strzelcach Opolskich urodził się Arkadiusz Jakubik, aktor, reżyser, scenarzysta teatralny; znany m.in. z ról w filmach Wojciecha Smarzowskiego „Dom zły”, „Drogówka” i „Pod Mocnym Aniołem”, „Wołyń” oraz „Jestem mordercą” Macieja Pieprzycy. 

• 

  15.01

  Zakończył się proces Jacka Kuronia i Karola Modzelewskiego, których uznano za głównych inspiratorów studenckich protestów z marca 1968 r. – obaj zostali skazani na 3,5 roku więzienia.

• 

  16.01

  W centrum Pragi w proteście przeciwko inwazji wojsk Układu Warszawskiego na Czechosłowację podpalił się student Jan Palach; w wyniku poniesionych obrażeń zmarł 19 stycznia.

• 

  17.01

  W Warszawie zmarła Grażyna Bacewicz, kompozytorka, skrzypaczka.

• 

  17.01

  Premiera filmu „Kierunek Berlin” w reżyserii Jerzego Passendorfera.

• 

  19.01

  W Pradze zmarł Jan Palach, student, który 16 stycznia 1969 r. podpalił się w proteście przeciwko inwazji wojsk Układu Warszawskiego na Czechosłowację.

• 

  28.01

  Premiera filmu „Wszystko na sprzedaż” w reżyserii Andrzeja Wajdy.

• 

  1.02

  W Sycowie w pow. oleśnickim urodził się Robert Gonera, aktor, znany m.in. z filmów „Samowolka”, „Gry uliczne”, „Dług”.

• 

  3.02

  W Nowym Jorku zmarł płk Adam Koc, oficer I Brygady Legionów Polskich, komendant naczelny POW okupacji niemieckiej; w czasie wojny polsko-bolszewickiej dowódca dywizji ochotniczej; działacz BBWR; założyciel i red. naczelny „Gazety Polskiej”; poseł, senator; organizator i szef Obozu Zjednoczenia Narodowego (OZN) w latach 1937–1938.

• 

  6.02

  Pierwszym kawalerem Orderu Uśmiechu został poznański chirurg-ortopeda dr Wiktor Dega.

• 

  7.02

  W Lesznie urodziła się Renata Dancewicz, aktorka, znana m.in. z filmów „Samowolka”, „Diabelska edukacja”, „Deborah” i „Pułkownik Kwiatkowski” oraz serialu „Ekstradycja”.

• 

  8.02

  Zapadły wyroki w procesie oskarżonych o udział w protestach w Marcu` 68: Adam Michnik – 3 lata pozbawienia wolności, Barbara Toruńczyk i Henryk Szlajfer – po 2 lata, Wiktor Górny – 20 miesięcy.

• 

  13.02

  W Londynie zmarł Kazimierz Wierzyński, poeta, współtwórca grupy „Skamander”; naczelny redaktor „Przeglądu Sportowego” (1926–1931); złoty medalista olimpijskiego konkursu sztuki z 1928 r. za zbiór wierszy „Laur Olimpijski”.

• 21.02

   Oskarżony o odział w protestach w marcu 1968 r. Antoni Zambrowski skazany został na 2 lata więzienia. 

• 21.02

  Premiera filmu „Człowiek z M-3” w reżyserii Leona Jeannota.

• 

  24.02

  Do Gdyni powrócił z ostatniego rejsu m/s „Batory”.

• 24.03

  W Raciborzu urodził się Ryszard Wolny, zapaśnik, trener; pięciokrotny olimpijczyk, mistrz olimpijski z Atlanty (1996), medalista mistrzostw świata i Europy.

• 

  28.03

  Premiera filmu „Pan Wołodyjowski” w reżyserii Jerzego Hoffmana.

• 

  2.04

  Katastrofa samolotu PLL LOT An 24 pod Zawoją. Zginęły 53 osoby.

• 

  5.04

  Premiera serialu telewizyjnego „Hrabina Cosel” w reżyserii Jerzego Antczaka.

• 

  11.04

  Statek pasażerski „Stefan Batory” wypłynął w swój pierwszy rejs transoceaniczny.

• 

  23.04

  W Nasielsku urodziła się Renata Mauer-Różańska, złota medalistka olimpijska w strzelectwie z Atlanty (1996) i Sydney (2000).

• 

  23.04

  W Warszawie zmarł Krzysztof Komeda, jeden z najbardziej znanych polskich kompozytorów i pianistów jazzowych, twórca muzyki m.in. do filmów „Niewinni czarodzieje” i „Dziecko Rosemary”.

• 

  7.05

  W Tomaszowie Mazowieckim urodził się Radosław Pazura, aktor, wystąpił m.in. w filmach „Szwadron”, „Operacja Samum”, „Popiełuszko. Wolność jest w nas”, a także w serialu „Sfora”.

• 9.05

  Premiera filmu „Ostatnie dni” w reżyserii Jerzego Passendorfera.

• 

  11.06

  W Kłodzku urodziła się Gabriela Muskała, aktorka, dramatopisarka.

• 

  14.06

  W Wiesbaden zmarł Marek Hłasko, pisarz, scenarzysta filmowy; autor powieści „Sonata marymoncka”, „Następny do raju”, „Sowa, córka piekarza”, opowiadań „Pierwszy krok w chmurach”, „Ósmy dzień tygodnia”, „Pętla”, a także książki „Piękni dwudziestoletni”.

• 15.06

  W San Salwador rozegrano piłkarski mecz eliminacji mistrzostw świata Salwador-Honduras, po którym doszło do starć kibiców obu reprezentacji; wydarzenia te stały się jedną z bezpośrednich przyczyn wybuchu zbrojnego konfliktu pomiędzy Hondurasem i Salwadorem, opisanego przez Ryszarda Kapuścińskiego w książce „Wojna futbolowa”.

• 

  18.06

  W Warszawie tragiczną śmiercią zmarł Jerzy Zawieyski, pisarz, dramaturg, publicysta i działacz katolicki związany ze środowiskiem „Tygodnika Powszechnego”, współzałożyciel i prezes Klubu Inteligencji Katolickiej, poseł na Sejm oraz wieloletni członek Rady Państwa.

• 

  20.06

  W Hamburgu odbyła się prapremiera opery Krzysztofa Pendereckiego „Diabły z Loudun”.

• 22.06

  W Londynie zmarła Judy Garland, amerykańska aktorka, piosenkarka; znana m.in. z roli w filmie „Czarnoksiężnik z Oz”; nagrodzona honorowym Oscarem.

• 28.06

  W Warszawie urodził się Michał Znaniecki, reżyser teatralny, dramaturg, scenograf, pedagog.

• 5.07

  W Bostonie zmarł Walter Gropius, jeden z najwybitniejszych architektów XX w.; przedstawiciel funkcjonalizmu; założyciel Bauhausu – artystycznej uczelni, będącej szkołą nowoczesnego projektowania i wzornictwa.

• 

  10.07

  W wyniku obrażeń doznanych w wypadku samochodowym zmarł Bogumił Kobiela, aktor, jeden z najwybitniejszych artystów w historii polskiego kina; niezapomniany Jan Piszczyk w „Zezowatym szczęściu” i sekretarz Drewnowski w „Popiele i diamencie”; znany również z ról w filmach „Eroica”, „Rękopis znaleziony w Saragossie”, „Małżeństwo z rozsądku”, „Ręce do góry”, „Człowiek z M-3” i „Wszystko na sprzedaż”; w latach 1955–1958, razem ze Zbigniewem Cybulskim, współtworzył w Gdańsku studencki teatrzyk Bim-Bom; występował w Teatrze Wybrzeże, Teatrze Ateneum i Teatrze Komedia, a także w kabaretach Wagabunda i Dudek.

• 

  13.07

  W Żelazowej Woli odsłonięto pomnik Fryderyka Chopina.

• 14.07

  W Olsztynie oddano do użytku liczący 358,55 m maszt radiowo-telewizyjny. Jest to obecnie najwyższy obiekt budowalny w Polsce.

• 

  16.07

  Rozpoczęła się misja amerykańskiego statku kosmicznego Apollo-11, pierwszej załogowej ekspedycji na Księżyc.

• 17.07

  W Kutnie urodził się Jarosław Jakimowicz, aktor.

• 18.07

  Otwarto Centrum Radiowo-Telewizyjne przy ul. Woronicza w Warszawie.

• 

  20.07

  Amerykański lądownik Apollo 11 z astronautami Neillem Armstrongiem i Buzzem Aldrinem wylądował na Księżycu.

• 

  21.07

  Neil Armstrong, jako pierwszy człowiek postawił stopę na Księżycu. Wraz z drugim astronautą Edwinem Aldrinem spędzili na powierzchni Srebrnego Globu ponad 21 godz., z czego 2,5 godz. poza lądownikiem.

• 

  25.07

  W Stalowej Woli urodził się Artur Partyka, lekkoatleta, brązowy (Barcelona 1992) i srebrny (Atlanta 1996) medalista olimpijski.

• 

  25.07

  W Vence we Francji zmarł Witold Gombrowicz, prozaik, eseista, dramatopisarz; autor m.in. „Ferdydurke”, „Iwony, księżniczki Burgunda”, „Trans-Atlantyku”, „Pornografii” i „Operetki”.

• 

  9.08

  W Los Angeles członkowie sekty Charlesa Mansona zamordowali Sharon Tate, amerykańską aktorkę, żonę Romana Polańskiego (była w zaawansowanej ciąży) oraz cztery inne osoby przebywające w willi Polańskich.

• 15.08

  Na farmie w Bethel w stanie Nowy Jork, rozpoczął się legendarny Festiwal Woodstock.

• 19.08

  Premiera filmu „Polowanie na muchy” w reżyserii Andrzeja Wajdy.

• 26.08

  W Gdańsku urodził się Tomasz Lipnicki, wokalista i gitarzysta rockowy.

• 31.08

  W katastrofie lotniczej zginął Rocky Marciano, jeden z najlepszych bokserów w historii, mistrz świata wszechwag (1952–1956), niepokonany na zawodowym ringu; w latach 1946–1955 stoczył 49 walk, 43 z nich wygrał przez nokaut.

• 1.09

  W Libii oddziały Muammara Kadafiego dokonały zamachu stanu.

• 

  11.09

  Premiera serialu telewizyjnego „Do przerwy 0:1” w reżyserii Stanisława Jędryki.

• 15.09

  Premiera filmu „Bitwa o Anglię” w reżyserii Guy`a Hamiltona.

• 

  4.10

  W Bernie zmarł Jerzy Stempowski, eseista, krytyk literacki, epistolograf, publicysta.

• 5.10

  BBC wyemitowało pierwszy odcinek satyrycznego programu „Latający cyrk Monty Pythona”.

• 7.10

  Premiera filmu Janusza Majewskiego „Zbrodniarz, który ukradł zbrodnię”, wg scenariusza Krzysztofa Kąkolewskiego. W roli głównej wystąpił Zygmunt Hübner.

• 

  11.10

  W Arudel w Kanadzie zmarł gen. Kazimierz Sosnkowski, szef sztabu I Brygady Legionów Polskich, minister spraw wojskowych oraz inspektor armii; Komendant Główny ZWZ (1939–1940); Naczelny Wódz Polskich Sił Zbrojnych w latach 1943–1944.

• 

  12.10

  W Warszawie zmarł Zygmunt Kamiński, malarz i grafik, twórca obowiązującego wzoru godła Polski. Wykonał również ilustracje do powieści Stefana Żeromskiego i Władysława Reymonta.

• 

  14.10

  Premiera filmu obyczajowego „Struktura kryształu”. Był to reżyserski debiut Krzysztofa Zanussiego.

• 

  19.10

  W Poznaniu zmarł prof. Józef Kostrzewski, archeolog, muzeolog, współtwórca uniwersytetu w Poznaniu; kierował m.in. badaniami w Biskupinie.

• 19.10

  Ił-18 lecący z Warszawy-Okęcie na znajdujące się we Wschodnim Berlinie lotnisko Schonefeld został uprowadzony przez dwóch młodych mieszkańców Berlina, Peter Klemta i Ulricha von Hofa.

• 

  21.10

  Przewodniczący SPD Willy Brandt został kanclerzem Republiki Federalnej Niemiec.

• 

  21.10

  W Warszawie zmarł profesor Wacław Sierpiński, jeden z twórców tzw. warszawskiej szkoły matematycznej.

• 26.10

  Zmarł Stefan Bagiński, lekarz histolog, pionier badań histochemicznych w Polsce, autor licznych prac naukowych w tym „Zarysu embriologii człowieka”.

• 27.10

  W Jeleniej Górze urodził się Marek Napiórkowski, gitarzysta jazzowy, kompozytor.

• 10.11

  W Warszawie zmarł Tadeusz Peiper, poeta, prozaik, dramatopisarz i krytyk literacki.

• 14.11

  Premiera serialu telewizyjnego „Przygody Pana Michała” w reżyserii Pawła Komorowskiego.

• 17.11

  W Helsinkach rozpoczęły się amerykańsko-sowieckie rokowania rozbrojeniowe SALT 1.

• 26.11

  W Miliczu urodził się Marek Bukowski, aktor, wystąpił w filmach „Nad rzeką, której nie ma”, „Pożegnanie z Marią”, a także w serialu „Dom”.

• 2.12

  W Moskwie zmarł Klimient Woroszyłow, sowiecki komisarz obrony (1925–1940); od 1926 r. członek Biura Politycznego KC WKP (b); w 1935 r. uzyskał stopień marszałka ZSRS; współodpowiedzialny za stalinowskie „czystki”; po wojnie fińskiej (1940) odwołany z Komisariatu Obrony i mianowany zastępcą przewodniczącego Rady Komisarzy Ludowych; następnie w składzie Państwowego Komitetu Obrony i Kwatery Głównej; po 1945 r. odsuwany na dalszy plan; w 1953 r. został przewodniczącym Prezydium Rady Najwyższej ZSRS; w 1960 r. odwołany ze wszystkich stanowisk.

• 10.12

  Premiera filmu „Czyż nie dobija się koni?” w reżyserii Sydneya Pollacka.

• 11.12

  W Madras urodził się Viswanathan Anand, indyjski szachista, mistrz świata FIDE (2000–2002) oraz mistrz świata w latach 2007–2013.

• 26.12

  Premiera telewizyjnego spektaklu „Mieszczanin szlachcicem” Moliera w reżyserii Jerzego Gruzy, z Bogumiłem Kobielą w roli pana Jourdain.