Kalendarz historyczny
23 września
-
Niemcy zakończyli ostatni etap likwidacji getta w Wilnie, Żydzi deportowani zostali do obozów zagłady w Sobiborze i na Majdanku oraz do obozów pracy na terenie Łotwy i Estonii.
-
W Warszawie urodziła się Jadwiga Smosarska, aktorka, gwiazda polskiego kina okresu międzywojennego, znana z ról w filmach „Trędowata”, „Księżna Łowicka”, „Barbara Radziwiłłówna”.
-
W Warszawie zmarł Franciszek Pieczka, jeden z najbardziej znanych i cenionych polskich aktorów, odtwórca ról w filmach „Żywot Mateusza” i „Austeria”, niezapomniany Gustlik z serialu „Czterej pancerni i pies” i Stach Japycz w serialu „Ranczo”. W 2017 r. został odznaczony Orderem Orła Białego.
-
W Warszawie zmarł Zbigniew Galperyn „Antek” – żołnierz Szarych Szeregów i Armii Krajowej, powstaniec warszawski ze Zgrupowania „Chrobry I”, prezes Związku Powstańców Warszawskich i odznaczony Krzyżem Walecznych (1944), Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (2006), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (2014).
-
W Warszawie przy al. Wojska Polskiego odsłonięto wzniesiony z inicjatywy ambasady Holandii Pomnik generała Stanisława Sosabowskiego.
-
We Wrocławiu zmarł Stanisław Szozda, kolarz szosowy, medalista mistrzostw świata i igrzysk olimpijskich, zwycięzca „Wyścigu Pokoju”.
-
W Kowarach zmarł Henryk Tomaszewski, aktor, mim, tancerz, choreograf, założyciel i dyrektor Wrocławskiego Teatru Pantomimy
-
Odbyły się wybory parlamentarne. W wyborach do Sejmu koalicja SLD-UP uzyskała 41,04 proc. głosów, PO 12,68 proc., „Samoobrona” 10,2 proc., PiS 9,5 proc., PSL 8,98 proc., LPR 7,87 proc. W Senacie SLD-UP zdobyły 75 mandatów, Blok Senat 2001 – 15, PSL – 4, „Samoobrona” i LPR – po dwa mandaty, kandydaci niezależni – 2. Frekwencja: 46,29 proc.
-
W Morągu zmarł Zbigniew Nienacki, pisarz, dziennikarz, autor cyklu powieści przygodowych o Panu Samochodziku, a także książki „Raz w roku w Skiroławkach”.
-
Premiera filmu „Gorzkie gody” w reżyserii Romana Polańskiego.
-
W Warszawie władze komunistyczne aresztowały przywódcę Konfederacji Polski Niepodległej Leszka Moczulskiego.
-
Premiera filmu „Urodziny młodego warszawiaka” w reżyserii Ewy i Czesława Petelskich.
-
Powstał Komitet Obrony Robotników (KOR), będący reakcją na represje, które w 1976 r. spotkały protestujących robotników z Radomia, Ursusa i Płocka. Głównym celem Komitetu było niesienie pomocy prawnej i finansowej represjonowanym przez peerelowskie władze robotnikom i ich rodzinom.
-
Premiera filmu „Tora! Tora! Tora!” w reżyserii Richarda Fleischera.
-
W Paryżu zmarł Bourvil, francuski aktor, komik; znany z ról w filmach „Gamoń”, „Wielka włóczęga” oraz „W kręgu zła”.
-
W Adelajdzie urodził się Mark Woodforde, australijski tenisista, zwycięzca 11 turniejów wielkoszlemowych w grze podwójnej, w tym sześciokrotnie Wimbledonu.
-
W Józefowie pod Warszawą urodził się Grzegorz Markowski, muzyk rockowy, wokalista zespołu Perfect.
-
Senat USA uchwalił ustawę Josepha McCarthy`ego o zwalczaniu działalności antyamerykańskiej.
-
W Long Branch w stanie New Jersey urodził się Bruce Springsteen, wokalista, gitarzysta, jeden z najpopularniejszych amerykańskich muzyków rockowych.
-
Komunikat o pierwszej sowieckiej eksplozji jądrowej.
-
Krajowa Rada Narodowa powołała Komisję Specjalną do Walki z Nadużyciami i Szkodnictwem Gospodarczym; z jej powodu do obozów pracy trafiło ponad 84 tys. osób, a ponad 200 tys. otrzymało karę grzywny.
-
Początek wizyty w Moskwie delegacji PKWN z Bolesławem Bierutem na czele.
-
Niemcy przeprowadzili likwidację getta w Szydłowcu, w którym zamkniętych było około 16 tys. Żydów. Większość z nich wywieziona została do obozu zagłady w Treblince.
-
W Drohobyczu urodził się Wojciech Alaborski, aktor.
-
W Dąbrowie Górniczej urodził się Janusz Gajos, aktor Teatru Narodowego w Warszawie, przez wiele lat związany z warszawskim Teatrem Powszechnym; wystąpił w filmach „Przesłuchanie”, „Ucieczka z kina +Wolność+”, „Szwadron”, „Psy”, „Trzy kolory. Biały”, „Śmierć jak kromka chleba”, „Akwarium”, „Żółty szalik”, „Zemsta”, „Przedwiośnie”, „Jasminum”, „Układ zamknięty”, „Body/Ciało”; niezwykle popularny jako Janek Kos z serialu „Czterej pancerni i pies”, znany także z występów w Kabarecie Olgi Lipińskiej i kabarecie Pod Egidą.
-
W Londynie zmarł Sigmund Freud, austriacki neurolog, psychiatra, twórca psychoanalizy.
-
Po uszkodzeniu niemieckimi pociskami elektrowni rozgłośnia Polskiego Radia w Warszawie przerwała nadawanie stałego programu.
-
Franciszek Hynek i Władysław Pomaski wygrali zawody balonowe o Puchar Gordona Benetta rozgrywane w Warszawie.
-
W Albany w stanie Georgia urodził się Ray Charles, kompozytor, wokalista i multiinstrumentalista, legenda rythm and bluesa.
-
W Stanach Zjednoczonych urodził się John Coltrane – jeden z najwybitniejszych saksofonistów jazzowych; współpracował m.in. z Milesem Davisem przy powstawaniu słynnej płyty „Kind of Blue”.
-
Sejm Ustawodawczy przyjął ustawę o budowie portu w Gdyni.
-
W Breitenau urodził się Friedrich Paulus, niemiecki feldmarszałek, dowódca 6. Armii, która skapitulowała w 1943 r. pod Stalingradem; do 1953 r. przebywał w sowieckiej niewoli; zmarł w Dreźnie w 1957 r.
-
Otto von Bismarck mianowany został premierem Prus; urząd ten pełnił do 1890 r.
-
W Marymoncie (obecnie Warszawa) powołano Instytut Agronomiczny – pierwszą wyższą szkołę rolniczą na ziemiach polskich, z którego w późniejszym czasie powstała Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego.
-
W katedrze wawelskiej odbyła się koronacja Jana I Olbrachta.
-
Urodził się Kubilaj, wielki chan mongolski, który zakończył podbój Chin, zostając ich cesarzem, pierwszym z dynastii Yuan.