Kalendarz dat

1992

• 

  9.01

  Pismo „Nature” poinformowało o odkryciu, że poza Układem Słonecznym istnieją planety; odkrywcą był polski naukowiec, prof. Aleksander Wolszczan.

• 

  11.01

  W Gorzowie Wielkopolskim zmarł Edward Jancarz, żużlowiec, medalista indywidualnych i drużynowych mistrzostw świata.

• 

  13.01

  W Wilnie podpisana została polsko-litewska deklaracja o przyjaznych stosunkach i dobrosąsiedzkiej współpracy.

• 1.02

  Początek emisji Radia WAWA.

• 

  7.02

  W Maastricht w Holandii podpisany został Traktat o Unii Europejskiej. Dokument wszedł w życie 1 listopada 1993 r.

• 

  22.02

  W Poznaniu, podczas próby „Króla Leara”, zmarł Tadeusz Łomnicki, jeden z najwybitniejszych polskich aktorów, reżyser, pedagog, założyciel i pierwszy dyrektor Teatru Na Woli w Warszawie; wystąpił m.in. w filmach „Pokolenie”, „Ósmy dzień tygodnia”, „Kamienne niebo”, „Niewinni czarodzieje”, „Człowiek z marmuru”, „Gdziekolwiek jesteś panie prezydencie”; największą popularność przyniosła mu rola Wołodyjowskiego w „Panu Wołodyjowskim”, „Przygodach pana Michała” oraz „Potopie”.

• 

  28.02

  W Mississauga (Kanada) zmarł Bolesław Orliński, pilot wojskowy, uczestnik I wojny światowej i wojny polsko-bolszewickiej, w czasie II wojny światowej dowódca 305. dywizjonu bombowego.

• 2.03

  Polska i Białoruś nawiązały stosunki dyplomatyczne.

• 5.03

  Hanna Gronkiewicz-Waltz została prezesem Narodowego Banku Polskiego.

• 

  9.03

  W Tel Awiwie zmarł Menachem Begin, urodzony w Brześciu nad Bugiem działacz syjonistyczny, izraelski polityk, w latach 1977–1983 premier Izraela. Laureat Pokojowej Nagrody Nobla w 1978 r.

• 13.03

  W Skolimowie zmarła Irena Netto, aktorka teatralna i filmowa, znana m.in. z filmów „Wolne miasto”, „Pożegnania”, „Pigułki dla Aurelii”, „Wspólny pokój”, „Rozstanie”.

• 20.03

  W Warszawie otwarto przedstawicielstwo Biura Wysokiego Komisarza ONZ ds. Uchodźców.

• 

  24.03

  W Neuquen w Argentynie zmarł Ryszard Białous, ps. Jerzy, kapitan Armii Krajowej, harcmistrz, żołnierz kampanii 1939 r., powstaniec warszawski, dowódca Oddziału Specjalnego „Jerzy”, batalionu „Zośka” i brygady dywersji „Broda 53” zgrupowania „Radosław”, więzień obozów Bergen-Belsen i Sandbostel, żołnierz 1 Brygady Spadochronowej, od 1946 roku przebywał na emigracji w Argentynie.

• 27.03

  W Warszawie zmarł Józef Kuśmierek, pisarz, publicysta. 

• 8.04

  W Warszawie zmarł Roman Zimand, historyk literatury, krytyk literacki.

• 

  9.04

  W Katowicach zmarł Alfred Szklarski, pisarz, autor m.in. cyklu powieści przygodowych dla młodzieży o Tomku Wilmowskim oraz trylogii „Złoto Gór Czarnych”.

• 23.04

  Sejm przyjął Ustawę Konstytucyjną o trybie przygotowania i uchwalenia Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

• 

  2.05

  W Konstancinie zmarł Stefan Kieniewicz, historyk, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, wieloletni przewodniczący Komitetu Nauk Historycznych PAN i redaktor „Przeglądu Historycznego”.

• 

  9.05

  W Izraelu zmarł Stanisław Wygodzki, poeta, prozaik, krytyk literacki, tłumacz.

• 

  10.05

  W Piastowie zmarła Bogna Sokorska, śpiewaczka.

• 

  10.05

  We Wrocławiu zmarł Andrzej Waligórski, poeta, satyryk, wieloletni pracownik wrocławskiej rozgłośni Polskiego Radia, jeden z twórców „Studia 202”, współtwórca i autor kabaretu „Elita”.

• 

  12.05

  W Himalajach zaginęła Wanda Rutkiewicz, wybitna himalaistka, która jako trzecia kobieta i pierwsza Europejka stanęła na wierzchołku najwyższego szczytu świata – Mount Everest.

• 

  18.05

  W Warszawie podpisany został polsko-ukraiński traktat o dobrym sąsiedztwie, przyjaznych stosunkach i współpracy.

• 

  22.05

  W Moskwie podpisany został polsko-rosyjski traktat o przyjaznej i dobrosąsiedzkiej współpracy. 

• 

  28.05

  Sejm przyjął uchwałę lustracyjną, zobowiązującą ministra spraw wewnętrznych do podania do 6 czerwca 1992 r. „pełnej informacji na temat urzędników państwowych od szczebla wojewody wzwyż, a także senatorów i posłów; do 2 miesięcy – sędziów, prokuratorów i adwokatów oraz do 6 miesięcy – radnych gmin i członków zarządów gmin – będących współpracownikami UB i SB w latach 1945–1990”.

• 

  4.06

  W nocy z 4 na 5 czerwca Sejm udzielił wotum nieufności rządowi Jana Olszewskiego.

• 

  5.06

  Waldemar Pawlak został desygnowany na urząd premiera RP. 

• 

  18.06

  W Warszawie zmarł Janusz Kruk, muzyk, wokalista, kompozytor, lider zespołu 2 plus 1.

• 18.06

  Rozpoczęła działalność pierwsza polska sieć analogowej telefonii komórkowej PTK Centertel.

• 

  23.06

  W Warszawie podpisano polsko-białoruski układ o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy. 

• 

  23.06

  W Warszawie zmarł Adolf Forbert, operator filmowy, reżyser filmów dokumentalnych, jeden z założycieli łódzkiej szkoły filmowej.

• 

  2.07

  W Costa Mesa w Kalifornii zmarł Antoni Szacki, „Bohun”, „Dąbrowski”, pułkownik NSZ, dowódca Brygady Świętokrzyskiej (1944–1945).

• 

  7.07

  W Warszawie zmarła Seweryna Szmaglewska, pisarka; więźniarka KL Auschwitz, świadek na procesie norymberskim.

• 

  10.07

  Rząd premier Hanny Suchockiej uzyskał wotum zaufania Sejmu.

• 16.07

  W Klinice Otolaryngologii Akademii Medycznej w Warszawie przeprowadzono pierwszą w Polsce operację wszczepienia implantu ślimakowego.

• 

  30.07

  Sejm ustanowił 15 sierpnia Świętem Wojska Polskiego.

• 

  1.08

  Sejm przyjął projekt ustawy konstytucyjnej, tzw. Małej Konstytucji.

• 

  7.08

  W Popowie nad Bugiem zmarł Mariusz Dmochowski, aktor, reżyser, dyrektor teatrów; znany m.in. z ról Wokulskiego w „Lalce”, Augusta II Mocnego w „Hrabinie Cosel” czy hetmana Sobieskiego w „Panu Wołodyjowskim”.

• 9.08

  W Barcelonie zakończyły się XXV Letnie Igrzyska Olimpijskie. Polscy reprezentanci zdobyli na nich w sumie 19 medali: 3 złote, 6 srebrnych i 10 brązowych. 

• 31.08

  Premiera serialu „Pogranicze w ogniu” w reżyserii Andrzeja Konica. 

• 

  1.09

  W Warszawie zamordowany został Piotr Jaroszewicz (działacz komunistyczny, członek Biura Politycznego KC PZPR, premier PRL w latach 1970–1980) i jego żona Alicja Solska-Jaroszewicz.

• 1.09

  Zaginął bez śladu dziennikarz śledczy „Gazety Poznańskiej" Jarosław Ziętara.

• 

  5.09

  W Warszawie zmarł Bohdan Korzeniewski, historyk i krytyk teatru, reżyser, tłumacz, pedagog.

• 

  15.09

  W Winter Park na Florydzie zmarł Władysław Wagner, pierwszy Polak, który na jachtach żaglowych opłynął kulę ziemską.

• 

  16.09

  Parlament Europejski ratyfikował układ o stowarzyszeniu Polski ze Wspólnotami Europejskimi i ich państwami członkowskimi.

• 

  23.09

  Premiera filmu „Gorzkie gody” w reżyserii Romana Polańskiego.

• 30.09

  W Krakowie zmarła Maria Malicka, aktorka.

• 

  2.10

  W Konstancinie zmarł prof. Bohdan Suchodolski, filozof, historyk nauki i kultury, pedagog.

• 

  8.10

  W Niemczech zmarł Willy Brandt, były kanclerz RFN, uważany za symbol niemieckiej polityki odprężenia i pojednania z Polską i innymi krajami Europy Środkowo-Wschodniej. W pamięci Polaków Brandt jest tym niemieckim politykiem, który uklęknął przed pomnikiem Bohaterów Getta w Warszawie.

• 

  9.10

  W Londynie zmarł Jędrzej Giertych, publicysta, prawnik, bliski współpracownik Romana Dmowskiego, działacz ZHP, sekretarz Komitetu Wykonawczego Obozu Wielkiej Polski, członek władz Stronnictwa Narodowego; autor prac historycznych.

• 

  14.10

  Na polecenie prezydenta Rosji Borysa Jelcyna zostały opublikowane i przekazane Polsce dokumenty z kremlowskich archiwów, obarczające odpowiedzialnością za zbrodnię katyńską przywódców ZSRS: Józefa Stalina oraz jego towarzyszy z Politbiura KC WKP(b) – Ławrientija Berię, Wiaczesława Mołotowa, Klimenta Woroszyłowa, Anastasa Mikojana, Michaiła Kalinina i Łazara Kaganowicza.

• 

  16.10

  W Londynie zmarł Władysław Sheybal, aktor, reżyser.

• 

  17.10

  Sejm uchwalił tzw. Małą Konstytucję – ustawę o wzajemnych stosunkach między władzą ustawodawczą a wykonawczą oraz o samorządzie terytorialnym.

• 

  20.10

  Zmarł Jan Weber, muzykolog, krytyk muzyczny i dziennikarz, wybitny znawca twórczości Fryderyka Chopina i Ferenca Liszta.

• 27.10

  Zmarł Jan Legowicz, filozof, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, autor m.in. „Zarysu historii filozofii” i „Historii filozofii średniowiecznej Europy Zachodniej”.

• 

  28.10

  Terytorium Polski opuściły ostatnie jednostki bojowe armii rosyjskiej.

• 

  29.10

  W Wołominie koło Warszawy otwarto Muzeum imienia Zofii Nałkowskiej.

• 30.10

  W Tel Awiwie zmarł Artur Eisenbach, historyk, znawca dziejów ludności żydowskiej w Polsce; dyrektor Żydowskiego Instytutu Historycznego w latach 1966–1968.

• 

  4.11

  W Łodzi zmarł Ludwik Benoit, aktor, znany m.in. z ról w filmach „Ewa chce spać”, „Przygody Pana Michała” i „Fucha”; jego głosem mówił słoń Dominik w serialu animowanym „Proszę słonia”.

• 

  4.11

  Zmarł Kazimierz Smogorzewski, historyk, współredaktor Encyklopedii „Britannica”. W latach 1929–1939 współpracownik „Gazety Polskiej”, dziennika sanacyjnego. Autor pracy „Myśli o integracji Europy Środkowo-Wschodniej 1939–1944”. Był jedynym polskim dziennikarzem, któremu wywiadu udzielił Adolf Hitler.

• 

  7.11

  W Pradze zmarł Alexander Dubček, przywódca komunistyczny z czasów „Praskiej wiosny”; w 1968 r. I sekretarz KPCz i główna postać reformatorskiego ruchu, propagującego „socjalizm o ludzkiej twarzy”; po interwencji wojsk Układu Warszawskiego w sierpniu 1968 r. odsunięty od władzy; w 1989 r. w wyniku „aksamitnej rewolucji” powrócił do życia politycznego i został wybrany przewodniczącym Zgromadzenia Federalnego, stanowisko to zajmował do czerwca 1992 r.

• 

  8.11

  W Warszawie zmarła Hanna Skarżanka, aktorka; żołnierz Kedywu Wileńskiego Okręgu AK; w okresie stanu wojennego zaangażowana w działalność podziemnej Solidarności; przez wiele lat związana z warszawskim Teatrem Ateneum; wystąpiła m.in. w filmach „Prawo i pięść”, „Rok spokojnego słońca” i „Dolina Issy”.

• 11.11

  Zmarł Stanisław Hartman, matematyk, współtwórca wrocławskiej szkoły matematycznej, profesor Uniwersytetu Wrocławskiego, w latach 70. współpracownik Komitetu Obrony Robotników.

• 

  12.11

  W krypcie bazyliki archikatedralnej św. Jana Chrzciciela w Warszawie złożona została urna z prochami gen. Kazimierza Sosnkowskiego.

• 

  20.11

  Premiera filmu „Psy” w reżyserii Władysława Pasikowskiego.

• 

  25.11

  Zgromadzenie Federalne Czech i Słowacji wyraziło zgodę na utworzenie od 1 stycznia 1993 r. dwóch samodzielnych państw.

• 

  3.12

  Powstała Federacja Rodzin Katyńskich, której celem jest m.in. upamiętnienie ofiar zbrodni katyńskiej.

• 5.12

  Nadawanie programu rozpoczęła stacja telewizyjna Polsat. 

• 

  8.12

  W życie weszła tzw. Mała Konstytucja – ustawa regulująca wzajemne stosunki między władzą ustawodawczą a wykonawczą III RP. Obowiązywała do roku 1997, do wejścia w życie Konstytucji RP.

• 10.12

  Zmarł Ignacy Loga-Sowiński, polityk i działacz związkowy, od lat 30. związany z ruchem komunistycznym; w PRL m.in. członek KC PZPR i Rady Państwa.

• 

  15.12

  W Warszawie zmarł Andrzej Zahorski, historyk, dyrektor Wojskowego Instytutu Historycznego, profesor Uniwersytetu Warszawskiego; prezes Polskiego Towarzystwa Historycznego (1982–1988); należał do najwybitniejszych badaczy epoki stanisławowskiej oraz napoleońskiej.

• 

  18.12

  W Warszawie zmarł Józef Nalberczak, aktor, wystąpił w filmach „Trudna miłość”, „Kaprysy Łazarza”, „Awans”, „Co mi zrobisz jak mnie złapiesz”, „Oko proroka”, „Warszawskie gołębie”, a także w serialach „Czterej pancerni i pies” oraz „Droga”.

• 21.12

  W Krakowie Polska, Czechosłowacja i Węgry zawarły umowę o powołaniu Środkowoeuropejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (CEFTA). 

• 

  23.12

  W Warszawie zmarła Jadwiga Chojnacka, aktorka, pedagog; stworzyła niezapomniane kreacje w filmach „Skarb”, „Kamienne niebo” i „Chłopi”.

• 24.12

  W Łodzi zmarł Wadim Berestowski, reżyser filmowy, autor m.in. „Dwóch brygad”, „Tajemnicy dzikiego szybu” i szeregu filmów dla młodzieży.

• 

  25.12

  W Warszawie zmarł Krzysztof Świętochowski, aktor teatralny i filmowy, lektor Polskiego Radia i Polskiej Kroniki Filmowej.