Kalendarz dat

2013

• 2.01

  W Montevideo zmarł Ladislao Mazurkiewicz Iglesias, bramkarz reprezentacji Urugwaju polskiego pochodzenia, uczestnik mistrzostw świata w piłce nożnej w 1966, 1970 i 1974 roku. 

• 

  2.01

  W Warszawie zmarła Teresa Torańska, dziennikarka i pisarka, była współpracowniczką tygodnika „Kultura” oraz „Kultury” paryskiej. Autorka wielu wywiadów, m.in. z komunistycznymi działaczami, przeprowadzonymi podczas stanu wojennego.

• 5.01

  W Warszawie odbyło się oficjalne pożegnanie tramwajów typu 13N, które służyły tam w latach 1959–2012.

• 13.01

  W Warszawie zmarł Michał Kulesza, prawnik, współautor reform administracyjnych z 1990 i 1997 roku.

• 17.01

  W Warszawie zmarła Jadwiga Kaczyńska, żołnierz Szarych Szeregów, historyk literatury, matka prezydenta Lecha Kaczyńskiego i premiera Jarosława Kaczyńskiego.

• 

  22.01

  W Warszawie zmarła Lucyna Winnicka, aktorka, znana m.in. z ról w filmach Jerzego Kawalerowicza „Pociąg” oraz „Matka Joanna od Aniołów”.

• 

  23.01

  W Warszawie zmarł prymas senior kard. Józef Glemp; osobisty sekretarz prymasa Stefana Wyszyńskiego, biskup warmiński od 1979 r.; po śmierci Prymasa Tysiąclecia w 1981 r. wyniesiony przez Jana Pawła II do godności arcybiskupa – metropolity gnieźnieńskiego i warszawskiego oraz prymasa Polski (1981–2009); od 1983 r. kardynał; przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski (1981–2004); stał na czele Kościoła katolickiego w Polsce w czasie stanu wojennego, przemian ustrojowych w 1989 r. oraz integracji z Unią Europejską.

• 25.01

  Ukazało się pierwsze wydanie tygodnika "Do Rzeczy".

• 26.01

  W Cheseaux-sur-Lausanne w Szwajcarii zmarł Stefan Kudelski, elektronik, wynalazca; twórca magnetofonów Nagra, które zrewolucjonizowały technikę rejestracji dźwięku.

• 

  27.01

  W Warszawie zmarł Aleksander Bednarz, aktor, pedagog; przez wiele lat związany z Teatrem im. Jaracza w Łodzi.

• 

  28.01

  W Warszawie zmarła Stanisława Stanisławska-Majdrowicz, tancerka, choreografka, reżyserka, w latach 1970–78 dyrektorka Operetki Warszawskiej.

• 11.02

  Podczas konsystorza kardynałów papież Benedykt XVI zapowiedział swą rezygnację z posługi biskupa Rzymu w dniu 28 lutego o godz. 20:00. 

• 

  5.03

  Czterech polskich himalaistów: Adam Bielecki, Artur Małek, Maciej Berbeka i Tomasz Kowalski stanęło na szczycie niezdobytego do tej pory zimą ośmiotysięcznika Broad Peak w Karakorum; dwaj ostatni nie zdołali jednak powrócić na noc do obozu, 8 marca zostali uznani za zmarłych.

• 

  6.03

  Na stokach Broad Peak w Karakorum zginął Maciej Berbeka, zdobywca pięciu ośmiotysięczników, w tym trzech po raz pierwszy zimą. Jako pierwszy Polak wszedł na Mont Everest od północnej, tybetańskiej strony.

• 

  6.03

  Obchodzono po raz pierwszy Europejski Dzień Pamięci o Sprawiedliwych, którzy ratowali Żydów w czasie Holokaustu (ustanowiony 10 maja 2012 r. decyzją Parlamentu Europejskiego z inicjatywy włoskiego Komitetu Światowego Ogrodu Sprawiedliwych).

• 

  11.03

  W Warszawie zmarł gen. Florian Siwicki, szef MON w latach 1983–1990, współpracownik gen. Wojciecha Jaruzelskiego, w stanie wojennym członek Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego.

• 12.03

  W Krakowie zmarł Marek Skwarnicki, poeta, publicysta, członek redakcji „Tygodnika Powszechnego”.

• 

  13.03

  Podczas konklawe 266. papieżem został wybrany argentyński kardynał Jorge Mario Bergoglio, który przyjął imię Franciszka.

• 

  14.03

  W Jastrzębiu Zdroju zmarł Andrzej Biegalski, polski pięściarz, mistrz Europy w wadze ciężkiej z 1975 r.

• 

  26.03

  W Krakowie zmarł Krzysztof Kozłowski, dziennikarz, filozof, przez wiele lat związany ze środowiskiem „Tygodnika Powszechnego”; ekspert Solidarności, uczestnik Okrągłego Stołu, minister spraw wewnętrznych w rządzie Tadeusza Mazowieckiego; senator.

• 

  26.03

  W Warszawie zmarł Jerzy Nowak, aktor, przez kilkadziesiąt lat związany ze Starym Teatrem w Krakowie, gdzie m.in. ponad 600 razy wcielił się w postać Hirsza Singera w spektaklu „Ja jestem Żyd z 'Wesela'”, występował również w Teatrze im. Słowackiego; w filmie „Ziemia obiecana” stworzył niezapomnianą kreację jako Zucker, zagrał także w filmach „Amator”, „Medium”, „Wiedźmin” i serialu „Czarne chmury”.

• 

  1.04

  W Sobótce na Dolnym Śląsku zmarła Barbara Piasecka-Johnson, wdowa po współwłaścicielu koncernu farmaceutycznego Johnson&Johnson, kolekcjonerka dzieł sztuki, filantropka.

• 

  11.04

  W Filadelfii zmarł Hilary Koprowski, biolog, wirusolog, profesor Thomas Jefferson University, twórca pierwszej w świecie szczepionki przeciwko wirusowi polio, który powoduje chorobę Heinego-Medina.

• 

  14.04

  W Warszawie zmarł Andrzej Garlicki, historyk, badacz dziejów II RP, autor książek „U źródeł obozu belwederskiego”, „Przewrót majowy”, „Od maja do Brześcia”, „Od Brześcia do maja”, „Józef Piłsudski 1867–1935”, „Piękne lata trzydzieste”, a także publikacji „Rycerze Okrągłego Stołu”.

• 

  6.05

  W Częstochowie zmarła Maria Okońska, uczestniczka Powstania Warszawskiego, współpracownica kard. Stefana Wyszyńskiego, świadek składania przez kardynała Wyszyńskiego Jasnogórskich Ślubów Narodu, założycielka Instytutu Prymasa Wyszyńskiego.

• 

  9.05

  W Warszawie zmarł prof. Krzysztof Dunin-Wąsowicz, historyk, varsavianista, żołnierz AK, odznaczony medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata.

• 

  9.05

  W Warszawie zmarł Cezary Chlebowski, żołnierz AK, pisarz, publicysta, historyk, autor książek „Pozdrówcie Góry Świętokrzyskie”, „Wachlarz”, „Bez pokory”.

• 

  21.05

  W Lusławicach otwarto Europejskie Centrum Muzyki Krzysztofa Pendereckiego.

• 28.05

  W Moskwie zmarł Wiktor Kulikow, w latach 1971–1977 szef Sztabu Generalnego Sił Zbrojnych ZSRS i I wiceminister obrony ZSRS; Od 1977 do 1989 r. głównodowodzący Wojsk Państw – Stron Układu Warszawskiego w randze I wiceministra obrony ZSRS; w latach 1989–1992 generalny inspektor Ministerstwa Obrony Federacji Rosyjskiej.

• 20.06

  W Nowej Soli zmarł kapucyn ojciec Medard (Stanisław Parysz), ostatni żyjący kapelan Powstania Warszawskiego. Niósł pomoc duchową żołnierzom i ludności cywilnej w szpitalu powstańczym na ul. Długiej, w pobliskim kościele Dominikanów oraz w schronach przy ulicach: Miodowej, Długiej, Freta i Podwale.

• 

  2.07

  We Wrocławiu zmarł Wojciech Wrzesiński, historyk specjalizujący się w dziejach myśli politycznej, dziejach najnowszych oraz historii politycznej XIX–XX wieku. Nauczyciel akademicki związany z Uniwersytetem Wrocławskim i rektor tej uczelni w latach 1990–1995.

• 5.07

  W Watykanie papież Franciszek zaprezentował swoją pierwszą encyklikę „Lumen fidei”, w której podkreślił indywidualny i społeczny wymiar wiary.

• 

  7.07

  Na stoku Gaszerbrum I w Karakorum zginął Artur Hajzer, himalaista, twórca i szef programu Polski Himalaizm Zimowy, kierownik wypraw działających w ramach tego projektu, zdobywca siedmiu ośmiotysięczników.

• 8.07

  Na stoku Gaszerbrum w Karakorum zginął Artur Hajzer, polski himalaista, zdobywca siedmiu ośmiotysięczników, twórca i szef programu Polski Himalaizm Zimowy, kierownik wypraw w Himalaje.

• 

  11.07

  W Warszawie w 70. rocznicę zbrodni na Wołyniu odsłonięto Pomnik Rzezi Wołyńskiej.

• 23.07

  Nastąpiło całkowite wyłączenie sygnału analogowego telewizji naziemnej w Polsce.

• 

  6.08

  W Skolimowie zmarła Lidia Korsakówna, aktorka filmowa, teatralna i estradowa, solistka Zespołu Pieśni i Tańca „Mazowsze”; znana z filmów „Przygoda na Mariensztacie”, „Klub kawalerów”, „Dziewczęta z Nowolipek”, przez wiele lat związana z warszawskim Teatrem Syrena.

• 

  15.08

  W Nicei zmarł Sławomir Mrożek, dramatopisarz, prozaik, satyryk, eseista, rysownik; autor dramatów „Policja”, „Indyk”, „Tango”, „Emigranci”, „Portret”, „Pieszo”, „Miłość na Krymie”, zbiorów opowiadań „Półpancerze praktyczne”, „Słoń”, „Wesele w Atomicach”, a także autobiograficznej książki „Baltazar”.

• 26.08

  We Wrocławiu zmarł Józef Łukaszewicz, wybitny matematyk, uczeń Hugo Steinhausa, żołnierz 7. Wileńskiej Brygady Armii Krajowej, rektor Uniwersytetu Wrocławskiego, działacz opozycji antykomunistycznej.

• 

  2.09

  W Krakowie zmarł Jarosław Śmietana, gitarzysta jazzowy.

• 

  11.09

  Polska premiera filmu „Ida” w reż. Pawła Pawlikowskiego na 38. Festiwalu Filmowym w Gdyni, gdzie zdobył on główną nagrodę – Złote Lwy.; w 2015 r. film zdobył Oscara dla najlepszego filmu nieangielskojęzycznego.

• 

  17.09

  Sejm RP ustanowił Dzień Sybiraka.

• 18.09

  We Frankfurcie nad Menem zmarł Marcel Reich-Ranicki, niemiecki krytyk literacki, pochodzący z rodziny polskich Żydów; po wybuchu II wojny światowej przebywał w warszawskim getcie, skąd w 1943 r. uciekł; przeżył wojnę ukrywając się u polskiej rodziny; według katalogu IPN od 1945 r. był funkcjonariuszem MBP; następnie pracował w dyplomacji; w 1958 r. wyjechał do RFN; należał do najbardziej wpływowych krytyków literackich, przez ponad pół wieku decydował o losie książek na niemieckim rynku wydawniczym, najpierw jako szef redakcji kultury w „FAZ”, a następnie w telewizji ZDF.

• 

  23.09

  We Wrocławiu zmarł Stanisław Szozda, kolarz szosowy, medalista mistrzostw świata i igrzysk olimpijskich, zwycięzca „Wyścigu Pokoju”.

• 

  24.09

  W Skolimowie zmarła Teresa Szmigielówna, aktorka, wystąpiła m.in. w filmach „Celuloza”, „Pętla”, „Eroica”, „Pociąg”, „Szczęściarz Antoni” i „Wszyscy święci”.

• 26.09

  W Warszawie zmarł Ferdynand Jarocha, żołnierz Batalionów Chłopskich i Armii Krajowej, rzeźbiarz, absolwent Wydziału Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, brał udział w powojennych pracach rekonstrukcyjnych i konserwatorskich warszawskich zabytków, autor ponad 700 rzeźb i pomników.

• 1.10

  W Baltimore zmarł Tom Clancy, autor powieści szpiegowskich i thrillerów politycznych; sławę przyniosła mu książka „Polowanie na Czerwony Październik”.

• 

  1.10

  W Jerozolimie zmarł Israel Gutman, członek Żydowskiej Organizacji Bojowej, uczestnik powstania w getcie warszawskim; więziony w niemieckich obozach koncentracyjnych na Majdanku, Auschwitz i Mauthausen-Gusen; historyk Holokaustu; w 1961 r. był świadkiem w procesie jednego z autorów Holokaustu Adolfa Eichmanna.

• 

  7.10

  W Warszawie zmarła Joanna Chmielewska, pisarka, autorka powieści kryminalno-obyczajowych, m.in. „Lesio”, „Wszystko czerwone”.

• 

  7.10

  W Warszawie odsłonięty został Pomnik Cichociemnych Spadochroniarzy.

• 

  9.10

  W Warszawie zmarł Edmund Niziurski, pisarz, autor książek dla młodzieży, m.in. „Księgi urwisów”, „Sposobu na Alcybiadesa” i „Niewiarygodnych przygód Marka Piegusa”.

• 10.10

  W Warszawie odsłonięto pomnik poety ks. Jana Twardowskiego.

• 

  21.10

  Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu uznał, że nie może ocenić rosyjskiego śledztwa w sprawie zbrodni katyńskiej oraz że Rosja nie dopuściła się nieludzkiego i poniżającego traktowania krewnych ofiar.

• 26.10

  Trener Adam Nawałka został nominowany selekcjonerem reprezentacji Polski w piłce nożnej.

• 

  28.10

  W Warszawie zmarł Tadeusz Mazowiecki, działacz opozycji demokratycznej, redaktor naczelny „Tygodnika Solidarność”; uczestnik obrad Okrągłego Stołu, pierwszy niekomunistyczny premier w Polsce po II wojnie światowej (1989–1991); w latach 90. wysłannik ONZ na Bałkanach.

• 

  31.10

  W Krakowie zmarł prof. Henryk Markiewicz, historyk i teoretyk literatury, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, w latach 1989–2002 redaktor naczelny „Polskiego Słownika Biograficznego”.

• 

  3.11

  W Chorzowie zmarł Gerard Cieślik, piłkarz; zawodnik Ruchu Chorzów (1948–59); w I lidzie rozegrał 237 spotkań, zdobywając 167 goli; w reprezentacji Polski zagrał 45 razy, strzelając 27 bramek.

• 

  3.11

  Na cmentarzu w podwarszawskich Laskach odbył się pogrzeb Tadeusza Mazowieckiego, działacza opozycji demokratycznej, redaktora naczelnego „Tygodnika Solidarność”; pierwszego po II wojnie światowej niekomunistycznego premiera w Polsce (1989–1991).

• 

  19.11

  W Białymstoku zmarła matka ks. Jerzego Popiełuszki, kapelana Solidarności, zamordowanego w 1984 r. przez SB; po śmierci syna brała udział w spotkaniach z działaczami Solidarności, pielgrzymkach na Jasną Górę.

• 

  27.11

  W Warszawie zmarł Waldemar Świerzy, grafik, artysta plakatu.

• 1.12

  W Warszawie zmarł Jerzy Matałowski, aktor, znany m.in. z roli Kolumba w serialu Janusza Morgensterna „Kolumbowie”.

• 4.12

  Zmarł Wacław Gaziński, pisarz, rzeźbiarz, kompozytor, wszechstronny artysta z pokolenia Kolumbów.

• 5.12

  W Johannesburgu zmarł Nelson Mandela, prawnik, przywódca polityczny, bohater walki z apartheidem; działacz Afrykańskiego Kongresu Narodowego(ANC); przywódca zbrojnego skrzydła ANC; aresztowany w 1962 r. i skazany na dożywocie; zwolniony z więzienia w 1990 r.; przewodniczący ANC (1991–1997); w 1993 r. otrzymał Pokojową Nagrodę Nobla wspólnie z Frederikiem de Klerkiem, prezydentem RPA (1989–1994); prezydent RPA w latach 1994–1999.

• 

  7.12

  W Tursku w województwie lubuskim w wieku 113 lat zmarł kapitan Józef Kowalski, ostatni żyjący żołnierz wojny polsko-bolszewickiej. Uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej, biorąc udział w jej najważniejszych bitwach - warszawskiej i pod Komarowem.

• 23.12

  W Iżewsku zmarł Michaił Kałasznikow, sowiecki konstruktor broni strzeleckiej, w tym najpopularniejszego w świecie karabinu automatycznego AK-47.

• 

  26.12

  W Rye w stanie Nowy Jork zmarła Marta Eggerth, śpiewaczka operowa, aktorka, żona Jana Kiepury; wspólnie wystąpili w „Dla ciebie śpiewam”, „Czarze cyganerii” i „Krainie uśmiechu”.

• 

  29.12

  W Katowicach zmarł Wojciech Kilar, wybitny kompozytor i pianista, twórca muzyki do blisko 150 filmów, m.in. „Ziemi obiecanej”, „Smugi cienia”, „Pana Tadeusza”, „Rejsu”, „Pianisty”, a także seriali „Przygody Pana Michała” i „Rodzina Połanieckich”.

• 

  31.12

  W Warszawie zmarł Andrzej Turski, dziennikarz radiowy i telewizyjny.