Kalendarz dat

1890

• 3.01

  W Petersburgu odbyła się prapremiera „Śpiącej królewny”, baletu z muzyką Piotra Czajkowskiego.

• 

  7.01

  W majątku Gnojna w pow. Błonie urodził się Stefan Dąb-Biernacki, żołnierz Legionów Polskich i POW, generał WP, we wrześniu 1939 r. dowódca Armii „Prusy”.

• 15.01

  W Łęczycy urodził się Menachem Bornsztajn, „Ślepy Maks”, słynny gangster przedwojennej Łodzi, nazywany królem Bałut oraz łódzkim Alem Capone.

• 17.01

  W Warszawie zmarł Władysław Taczanowski, ornitolog, autor prac opisujących ptaki Królestwa Polskiego, Syberii i Peru.

• 6.02

  W Paryżu urodził się Władysław Folkierski, historyk literatury francuskiej, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, minister  wyznań religijnych i oświecenia publicznego w rządzie RP na uchodźstwie.

• 10.02

  W Krakowie urodził się Zygmunt Wiehler, kompozytor, dyrygent, autor ponad tysiąca piosenek, wśród nich wielu przebojów, m.in. „Ada, to nie wypada” i „Nie kochać w taką noc to grzech”.

• 22.02

  W Przemyślu urodził się Kazimierz Opaliński, aktor, reżyser teatralny, znany m.in. z filmów „Dwie brygady”, „Człowiek na torze”, „Rękopis znaleziony w Saragossie”, „Klub profesora Tutki”, odtwórca roli Guślarza w inscenizacji „Dziadów” w reżyserii Kazimierza Dejmka w Teatrze Narodowym.

• 8.03

  W Tarnopolu urodził się Eugeniusz Baziak, arcybiskup lwowski.

• 

  9.03

  W Kukarce w guberni wiackiej urodził się Wiaczesław Mołotow, przewodniczący Rady Komisarzy Ludowych ZSRS (1930–1941), od 1939 r. komisarz spraw zagranicznych; sygnatariusz układu sojuszniczego z III Rzeszą, tzw. paktu Ribbentrop-Mołotow; wspólnie z innymi członkami BP KC WKP(b) podpisał uchwałę z 5 marca 1940 r. o rozstrzelaniu polskich jeńców wojennych przebywających w obozach w Kozielsku, Starobielsku i Ostaszkowie oraz polskich więźniów przetrzymywanych przez NKWD – w wyniku tej decyzji zgładzono około 22 tys. obywateli polskich.

• 15.03

  W Warszawie urodził się Kazimierz Bagiński, polityk, działacz ludowy, poseł na Sejm II RP, więzień brzeski; w latach II wojny światowej wiceprzewodniczący Rady Jedności Narodowej, aresztowany przez NKWD i skazany w „procesie szesnastu”.

• 

  1.04

  W Krakowie urodził się Iwo Gall, reżyser teatralny, scenograf, pedagog.

• 8.04

  W Warszawie urodził się Zygmunt Drzewiecki, pianista, pedagog, jeden z twórców Międzynarodowego Festiwalu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina, czterokrotny przewodniczący jury, profesor PWSM w Warszawie.

• 1.05

  Na ziemiach polskich po raz pierwszy obchodzono Święto Pracy.

• 

  12.05

  W Gdowie koło Myślenic urodził Michał Grażyński, uczestnik Powstań Śląskich, wojewoda śląski (1926–1939), przewodniczący ZHP (1931–1939).

• 

  15.05

  W Suchej Beskidzkiej urodził się Ferdynand Goetel, pisarz i publicysta. W 1943 r. w porozumieniu z Delegaturą Rządu RP na Kraj był członkiem delegacji zaproszonej przez władze niemieckie do Katynia.

• 30.05

  W Poznaniu zmarł Julius Dinder, arcybiskup gnieźnieński i poznański w latach 1886–1890.

• 

  3.06

  W Krakowie zmarł Oskar Kolberg, etnograf, folklorysta, kompozytor, autor przełomowej dla polskiej etnografii pracy „Lud. Jego zwyczaje, sposób życia, mowa, podania, przysłowia, obrzęd, gusła, zabawy, pieśni, muzyka i tańce”.

• 20.06

  Ukazało się pierwsze wydanie powieści „Portret Doriana Graya” Oscara Wilde.

• 

  4.07

  Na Wawelu pochowano sprowadzone z Paryża szczątki Adama Mickiewicza.

• 

  8.08

  W Kośminie na Lubelszczyźnie urodziła się Zofia Kossak-Szczucka, pisarka, publicystka, w czasie II wojny światowej współorganizatorka Frontu Odrodzenia Polski i Rady Pomocy Żydom „Żegota”.

• 

  4.09

  We Lwowie urodził się Eugeniusz Geppert, malarz, przedstawiciel koloryzmu; organizator Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu.

• 

  4.09

  W Krakowie urodził się Michał Żymierski, pierwotnie Łyżwiński, ps. Rola, żołnierz Legionów Polskich, generał WP; w 1927 r. skazany za nadużycie finansowe, zdegradowany i wydalony z wojska; po wyjściu z więzienia nawiązał współpracę z sowieckim wywiadem; od 1943 r. doradca wojskowy Sztabu Głównego GL, następnie dowódca AL (1944). W latach 1944–1947 naczelny dowódca WP; od 1945 r. marszałek Polski; w 1946 r. stanął na czele Państwowej Komisji Bezpieczeństwa, koordynującej działania przeciwko środowiskom niepodległościowym; w 1953 r. aresztowany – zwolniony i zrehabilitowany w 1955 r.

• 9.09

  W Mogilnie urodził się Kurt Lewin, niemiecki psycholog społeczny, pochodzenia żydowskiego, twórca teorii pola; wykładowca uniwersytetu w Berlinie; w 1932 r. wyemigrował do USA.

• 15.09

  W Torquay w Anglii urodziła się Agatha Christie, pisarka, autorka 80 powieści i kilkunastu sztuk teatralnych; do klasyki literatury kryminalnej należą jej powieści „Morderstwo w Orient Expressie” i „Śmierć na Nilu” oraz sztuka „Pułapka na myszy”.

• 

  23.09

  W Breitenau urodził się Friedrich Paulus, niemiecki feldmarszałek, dowódca 6. Armii, która skapitulowała w 1943 r. pod Stalingradem; do 1953 r. przebywał w sowieckiej niewoli; zmarł w Dreźnie w 1957 r.

• 2.10

  W Nowym Jorku urodził się Julius Marx, znany jako Groucho, aktor, komik, jeden z pięciu słynnych braci Marx, występujących w rewiach i filmach, zagrał m.in. w „Małpim interesie”, „Kaczej zupie” i „Nocy w operze”.

• 

  10.10

  W Grazu urodził się Fryderyk Jarosy, konferansjer, reżyser, aktor.

• 

  14.10

  W Denison w stanie Teksas urodził się Dwight Eisenhower, w czasie II wojny światowej naczelny dowódca Sprzymierzonych Sił Ekspedycyjnych w Europie (1943–1945); szef sztabu armii amerykańskiej (1945–1948); naczelny dowódca wojsk NATO w Europie (1951–1952); prezydent USA w latach 1953–1961. 

• 

  6.11

  W Lublinie zmarł Piotr Ściegienny, katolicki ksiądz, działacz niepodległościowy i chłopski.

• 

  22.11

  W Lille urodził się Charles de Gaulle, francuski generał, w czasie II wojny światowej współzałożyciel i przywódca Komitetu Wolnej Francji, a następnie Francuskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego; premier Tymczasowego Rządu (1944–1946); prezydent Republiki Francuskiej w latach 1959–1969; twórca politycznego systemu V Republiki.

• 

  27.11

  W Zwierzyńcu pod Krakowem urodził się Józef Olszyna-Wilczyński, generał Wojska Polskiego; we wrześniu 1939 r. dowódca Grupy Operacyjnej „Grodno”; rozstrzelany przez sowieckich żołnierzy po wzięciu do niewoli.

• 5.12

  W Wiedniu urodził się Fritz Lang, reżyser, scenarzysta, aktor; jeden z głównych twórców kina ekspresjonistycznego; reżyser filmów „Zmęczona śmierć”, „Doktor Mabuse”, „Metropolis”, „M – Morderca”.

• 10.12

  Zakończono budowę New York World Building – pierwszego drapacza chmur w Nowym Jorku. Liczący 109 metrów wysokości budynek rozebrano w roku 1955.

• 

  12.12

  W Tarnopolu urodził się Kazimierz Ajdukiewicz, filozof, logik. Był jednym z najważniejszych polskich logików i autorem pierwszych w Polsce nowoczesnych sformułowań definicji „dowodu”, „wynikania”, i „twierdzenia”.

• 21.12

  W Krośnie urodził się Jan Konstanty Dąbrowski, historyk średniowiecza, profesor uniwersytetów wileńskiego i krakowskiego, członek Polskiej Akademii Umiejętności.

• 21.12

  W Kłyżowie (powiat Nisko) urodził się Adam Kuryłowicz, działacz związkowy, polityk, członek Polskiej Partii Socjalistycznej, wieloletni prezes Związku Zawodowego Kolejarzy; w PRL poseł, minister pracy i polityki społecznej, członek KC PZPR. 

• 

  24.12

  W Niepołomicach urodził się Walerian Czuma, żołnierz Legionów Polskich, dowódca oddziałów polskich na Syberii (1918–1920), generał WP; bohaterski dowódca obrony Warszawy we wrześniu 1939 r.

• 29.12

  W rezerwacie Pine Ridge żołnierze 7. pułku kawalerii USA zamordowali 153 Indian plemienia Lakota (50 Indian zostało rannych). Wydarzenie to przeszło do historii jako „masakra nad Wounded Knee” i została uznana za symboliczne zakończenie wojen z plemionami indiańskimi.