> >

O PORTALU

Portal dzieje.pl to codzienny serwis historyczny, setki artykułów dotyczących przede wszystkim najnowszej historii Polski, a także materiały wideo, filmy dokumentalne, archiwalne fotografie, dokumenty oraz infografiki i mapy.

Więcej

Kalendarz dat

1965

  • Wszedł w życie Kodeks rodzinny i opiekuńczy.

  • W gdańskiej kawiarni „Crystal” powołano do życia zespół Czerwone Gitary.

  • W Londynie zmarł Thomas S. Eliot, poeta, dramaturg, krytyk literacki; laureat literackiej Nagrody Nobla w 1948 r.

  • Premiera pierwszego odcinka serialu „Barbara i Jan” z Janiną Traczykówną i Janem Kobuszewskim w rolach głównych.

  • Premiera filmu „Drewniany różaniec” w reżyserii Ewy i Czesława Petelskich.

  • W Warszawie urodziła się Edyta Bartosiewicz, piosenkarka, gitarzystka, kompozytorka, autorka tekstów i producentka muzyczna.

  • W warszawskiej kawiarni „Nowy Świat” rozpoczął działalność kabaret Dudek, założony przez Edwarda Dziewońskiego.

  • Winston Churchill. Fot. NAC

    W Londynie zmarł Winston Churchill, mąż stanu, pisarz, premier Wielkiej Brytanii w czasie II wojny światowej (1940–1945) oraz w latach 1951–1955; laureat literackiej Nagrody Nobla w 1953 r.

  • Dariusz Kordek. Fot. PAP/A. Rybczyński

    W Warszawie urodził się Dariusz Kordek, aktor.

  • Premiera pierwszego odcinka spektaklu telewizyjnego „Stawka większa niż życie”. Odcinek „Wiem, kim jesteś” wyreżyserował Janusz Morgenstern.

  • Maxime Weygand. Źródło: NAC

    W Paryżu zmarł Maxime Weygand, francuski generał; w czasie wojny polsko-bolszewickiej w 1920 r. stał na czele francuskiej misji wojskowej w Polsce; szef Sztabu Generalnego (1930-1935); w 1940 r. podczas agresji niemieckiej Naczelny Wódz wojsk francuskich.

  • Stanisław Wawrzecki przed sądem. Fot. PAP/CAF/B. Miedza

    W Warszawie zakończył się proces przeciwko uczestnikom tzw. afery mięsnej; były dyrektor Stołecznego Przedsiębiorstwa MHM Stanisław Wawrzecki skazany został na karę śmierci - wyrok wykonano.

  • Reżyser Wojciech Has w czasie produkcji filmu "Rękopis znaleziony w Saragossie". Fot. PAP/CAF/E. Wołoszczuk

    Premiera filmu „Rękopis znaleziony w Saragossie” w reżyserii Wojciecha Jerzego Hasa.

  • W Poznaniu zmarł Aleksander Polus, bokser; w 1937 r. w Mediolanie zdobył pierwszy w historii polskiego boksu tytułu mistrza Europy.

  • W Montrealu zmarł Rafał Malczewski, malarz, literat, taternik, syn malarza Jacka Malczewskiego.

  • W Krakowie zmarł Tadeusz Lehr-Spławiński, językoznawca, slawista, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego; aresztowany przez Niemców w listopadzie 1939 r. w ramach akcji Sonderaktion, zwolniony w lutym 1940 r.; brał udział w tajnym nauczaniu.

  • Premiera filmu Aleksandra Ścibora-Rylskiego „Późne popołudnie” z Wandą Łuczycką i Magdaleną Zawadzką w rolach głównych.

  • Michał Waszyński. Fot. NAC

    W Madrycie zmarł Michał Waszyński, reżyser i scenarzysta filmowy; jeden z najpopularniejszych twórców międzywojennego kina polskiego; autor filmów „Jego ekscelencja subiekt”, „Pieśniarz Warszawy”, „Antek policmajster”, „Bohaterowie Sybiru”, „Znachor”, „Dybuk”, „Włóczęgi”, „Wielka droga”.

  • W Warszawie otwarty został nowy gmach Filharmonii Narodowej.

  • W Warszawie rozpoczął się VII Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina.

  • W Warszawie urodził się Andrzej Saramonowicz, scenarzysta, reżyser, dziennikarz, autor komedii „Ciało” i „Testosteron”.

  • We Wrocławiu urodził się Krzysztof Jabłoński, pianista, zdobywca III Nagrody w XI Międzynarodowym Konkursie im. Fryderyka Chopina w Warszawie; pedagog.

  • Premiera filmu „Życie raz jeszcze” w reżyserii Janusza Morgensterna.

  • W Poznaniu urodził się Krzysztof Grabowski, muzyk, wokalista, kompozytor, autor tekstów, dziennikarz, lider zespołów Piżama Porno, Strachy na Lachy.

  • Argentyńska pianistka Martha Argerich zwyciężyła w VII Międzynarodowym Konkursie Pianistycznym im. Fryderyka Chopina w Warszawie.

  • Jacek Kuroń (L)  i Karol Modzelewski. 1981 r. Fot. PAP/CAF/S. Kraszewski

    Jacek Kuroń i Karol Modzelewski rozdali na Uniwersytecie Warszawskim kilkanaście egzemplarzy „Listu otwartego do członków PZPR”, w którym krytykowali władze komunistyczne w Polsce, zarzucając im stworzenie systemu partyjnej biurokracji, niezgodnego z zasadami marksizmu. W konsekwencji zostali aresztowani i oskarżeni o „sporządzanie i rozpowszechnianie opracowań szkodliwych dla interesów państwa”; w lipcu Sąd Wojewódzki dla m. st. Warszawy skazał Kuronia na trzy lata więzienia, a Modzelewskiego – na 3,5 roku.

  • W Puławach urodziła się Agnieszka Pilaszewska, aktorka warszawskiego Teatru Współczesnego; wystąpiła m.in. w filmie „Polska śmierć”, w serialach „Miodowe lata” i „Glina”, a także w spektaklu telewizyjnym „Miś Kolabo”.

  • W zakładzie karnym przy ulicy Rakowieckiej w Warszawie wykonany został wyrok śmierci na Stanisławie Wawrzeckim, głównym oskarżonym w tzw. aferze mięsnej.

  • Władze komunistyczne aresztowały Jacka Kuronia i Karola Modzelewskiego w związku z napisanym przez nich i kolportowanym „Listem otwartym do członków POP PZPR i członków uczelnianej organizacji ZMS przy Uniwersytecie Warszawskim”, w którym wskazywali na konflikt pomiędzy klasą robotniczą a centralną biurokracją partyjną.

  • W Nowym Jorku zmarła Helena Rubinstein, urodzona w Krakowie założycielka słynnej firmy produkującej kosmetyki; kolekcjonerka dzieł sztuki nowoczesnej, filantropka; jedna z najbogatszych kobiet na świecie.

  • W Warszawie urodził się Janusz Olech, szermierz, szablista, srebrny medalista igrzysk olimpijskich w Seulu (1988).

  • Premiera filmu „Wyspa złoczyńców” w reżyserii Stanisława Jędryki.

  • Podpisanie Polsko-Radzieckiego Układu o Przyjaźni, Współpracy i Pomocy Wzajemnej, przedłużającego porozumienie zawarte w 1945 r. na następne 20 lat.

  • Maria Dąbrowska. Fot. PAP/H. Grzęda

    W Warszawie zmarła Maria Dąbrowska, pisarka, publicystka, tłumaczka; autorka m.in. powieści „Noce i dnie” oraz „Dzienników”.

  • We Wrocławiu urodziła się Małgorzata Pieńkowska, aktorka, związana z Teatrem Polskim w Warszawie, a następnie Teatrem Ateneum; znana m.in. z serialu „M jak Miłość”.

  • W Kondopodze w Karelii urodziła się Łarisa Łazutina, rosyjska biegaczka narciarska; pięciokrotna złota medalistka olimpijska, jedenastokrotna mistrzyni świata, dwukrotna zdobywczyni Pucharu Świata.

  • W Czeladzi urodził się Robert Janson, kompozytor, gitarzysta, lider grupy Varius Manx; autor muzyki do filmów „Nocne graffiti” i „Młode wilki”.

  • Tadeusz Konwicki podczas realizacji filmu „Salto”. Fot. PAP/CAF/Sobolewski

    Premiera filmu „Salto” w reżyserii Tadeusza Konwickiego.

  • W Chicago urodziła się Lana Wachowski, reżyserka, scenarzystka i producentka, realizująca filmy wspólnie z bratem Andym Wachowskim, m.in. „Matrix”, „Atlas chmur” – razem z Tomem Tykwerem, „Jupiter: Intronizacja”.

  • Pomnik króla Jana III Sobieskiego w Gdańsku. Fot. PAP/A. Warżawa

    W Gdańsku na Targu Drzewnym odsłonięto przewieziony ze Lwowa pomnik króla Jana III Sobieskiego.

  • W Warszawie urodził się Maciej Szczęsny, piłkarz, grający na pozycji bramkarza, trener, komentator sportowy; reprezentant Polski, zawodnik m.in. Legii Warszawa, Widzewa Łódź, Polonii Warszawa i Wisły Kraków – w barwach każdego z tych klubów zdobywał mistrzostwo Polski (z Legią Warszawa dwukrotnie).

  • W Warszawie zmarł Wilhelm Mach, pisarz, krytyk literacki.

  • W Łodzi urodził się Grzegorz Kempinsky, reżyser teatralny i filmowy, scenarzysta, tłumacz.

  • Małgorzata Walewska. Fot. PAP/J. Turczyk

    W Warszawie urodziła się Małgorzata Walewska, śpiewaczka operowa, mezzosopranistka; dyrektor artystyczny Międzynarodowego Festiwalu i Konkursu Sztuki Wokalnej im. Ady Sari.

  • Erwin Axer. Fot. PAP/L. Szymański

    W Warszawie w Teatrze Współczesnym odbyła się premiera „Tanga” Sławomira Mrożka; spektakl wyreżyserował Erwin Axer.

  • Jacek Kuroń i Karol Modzelewski. 1981 r. Fot. PAP/CAF/S. Kraszewski

    W Warszawie zapadł wyrok ws. Jacka Kuronia i Karola Modzelewskiego, autorów „Listu otwartego do członków PZPR”, który wskazywał na konflikt pomiędzy klasą robotniczą a centralną biurokracją partyjną; Kuroń skazany został na 3 lata więzienia, a Modzelewski na 3 lata i 6 miesięcy pozbawienia wolności.

  • Jacek Poniedziałek Fot.PAP/Andrzej Rybczyński

    W Krakowie urodził się Jacek Poniedziałek, aktor, występował m.in. w Starym Teatrze w Krakowie, warszawskich teatrach: Narodowym, Studio i Rozmaitości, obecnie związany z Nowym Teatrem w Warszawie; wystąpił w filmach „Przemiany”, „Trzeci”, „Boisko bezdomnych”.

  • Napis nad bramą obozu zagłady Auschwitz-Birkenau. Fot. PAP/M. Billewicz

    We Frankfurcie nad Menem zakończył się II proces oświęcimski, w którym na ławie oskarżonych zasiedli członkowie SS z załogi niemieckiego obozu Auschwitz; na kary dożywotniego więzienia skazani zostali: Wilhelm Boger, Josef Klehr, Stefan Baretzki, Franz Hofman, Oswald Kaduk oraz więzień funkcyjny, Emil Bednarek.

  • Pomnik-mauzoleum na terenie byłego niemieckiego obozu zagłady w Treblince. Fot. PAP/P. Piątkowski

    W Duesseldorfie zapadł wyrok w sprawie 10 byłych funkcjonariuszy niemieckiego obozu zagłady w Treblince.

  • Bohdan Pniewski. Fot. NAC

    W Warszawie zmarł Bohdan Pniewski, architekt, profesor Politechniki Warszawskiej i Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie; projektował m.in. hotel Patria w Krynicy, gmachy Sądów Grodzkich w Warszawie, Ministerstwa Komunikacji i Narodowego Banku Polskiego; autor rozbudowy zespołu budynków Sejmu oraz gmachu Teatru Wielkiego.

  • W Tomaszowie Mazowieckim urodziła się Joanna Trzepiecińska, aktorka, wystąpiła w filmach „Sztuka kochania”, „Nad rzeką, której nie ma”, „Papierowe małżeństwo”, a także w serialach „Panny i wdowy”, „Bar Atlantic” oraz „Rodzina zastępcza”.

  • W Damaszku urodził się Baszar el-Asad, prezydent Syrii od 2000 r., sprawujący autorytarne rządy; pokojowa rewolta przeciwko jego reżimowi, rozpoczęta w marcu 2011 r., przerodziła się w trwającą do dziś wojnę domową, w której zginęło ponad 220 tys. ludzi, a ponad 11 mln musiało opuścić swoje domy.

  • W Leningradzie urodził się Dmitrij Miedwiediew, prezydent Federacji Rosyjskiej w latach 2008–2012; premier Rosji (2012–2020).

  • W Sosnowcu urodziła się Małgorzata Hajewska-Krzysztofik, aktorka Narodowego Starego Teatru; wystąpiła w filmach „Wrony”, „Szczęśliwy człowiek”, „33 sceny z życia” i „Body/Ciało”.

  • Pomnik Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu. Fot. PAP/R. Sikora

    W Poznaniu odsłonięto Pomnik Powstańców Wielkopolskich.

  • W Adelajdzie urodził się Mark Woodforde, australijski tenisista, zwycięzca 11 turniejów wielkoszlemowych w grze podwójnej, w tym sześciokrotnie Wimbledonu.

  • W Hamburgu w stanie Arkansas urodził się Scottie Pippen, koszykarz, sześciokrotny mistrz ligi NBA; największe sukcesy osiągał w barwach Chicago Bulls (19871998 i 20032004) tworząc niezapomniany duet z Michaelem Jordanem.

  • Andrzej Wajda. Fot. PAP/L. Zielaskowski

    Premiera filmu „Popioły” w reżyserii Andrzeja Wajdy.

  • Petro Poroszenko. Fot. PAP/J. Turczyk

    W Bołgradzie w obwodzie odeskim urodził się Petro Poroszenko, ukraiński polityk, przedsiębiorca, minister spraw zagranicznych w latach 2009–2010, minister ds. rozwoju gospodarczego i handlu (2012); prezydent Ukrainy (2014–2019).

  • Oskar Lange. Fot. PAP/CAF

    W Londynie zmarł Oskar Lange, ekonomista, statystyk; ambasador Polski w USA (1945–1948); członek Rady Naczelnej PPS (1945–1948); od 1948 r. w Komitecie Centralnym PZPR; wiceprzewodniczący Rady Państwa od 1957 r.; w latach 1938–1945 profesor uniwersytetu w Chicago, po wojnie wykładowca i rektor SGPiS, następnie na Uniwersytecie Warszawskim.

  • W Sztokholmie urodził się Jan-Ove Waldner, tenisista stołowy, mistrz olimpijski z Barcelony (1992), dwukrotny mistrz świata (1989, 1997); łącznie z tytułami drużynowymi ma w dorobku sześć złotych medali mistrzostw świata; jedenastokrotny mistrz Europy - w singlu, deblu i drużynie.

  • Paweł VI jako pierwszy papież wygłosił przemówienie w nowojorskiej siedzibie ONZ.

  • W Krakowie otwarto Miasteczko Studenckie Akademii Górniczo-Hutniczej zaprojektowane przez Tomasza Mańkowskiego.

  • Urodził się Mateusz Pospieszalski, muzyk i kompozytor, członek zespołów VooVoo, Tie Break, autor muzyki do filmów „Balanga”, „Sezon na leszcza”.

  • W Kartuzach urodził się Andrzej Wroński, zapaśnik, mistrz olimpijski z Seulu (1988) i Atlanty (1996); wielokrotny medalista mistrzostw świata i Europy.

  • Pomnik księcia Józefa Poniatowskiego. Fot. PAP/S. Pulcyn

    Pomnik ks. Józefa Poniatowskiego został przeniesiony z warszawskich Łazienek przed Pałac Namiestnikowski przy Krakowskim Przedmieściu.

  • Irena Kwiatkowska, Krzysztof Janczar, Kazimierz Rudzki, Alina Janowska w serialu „Wojna domowa”. Fot. PAP/CAF

    Premiera serialu telewizyjnego „Wojna domowa” w reżyserii Jerzego Gruzy.

  • Sobór watykański II: ogłoszona została Deklaracja „Nostra aetate” o stosunku Kościoła katolickiego do religii niechrześcijańskich.

  • W Krakowie zmarł Jan Chmurowicz, generał WP; w czasie kampanii polskiej 1939 r. dowodził obroną Przemyśla.

  • W Nowym Jorku zmarł Edgard Varese, amerykański kompozytor, dyrygent.

  • Tomasz Merta. Fot. PAP/T.Gzell

    W Legnicy urodził się Tomasz Merta, historyk myśli politycznej, publicysta, ekspert ds. edukacji, od 2005 r. wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego oraz Generalny Konserwator Zabytków; zginął w katastrofie lotniczej pod Smoleńskiem 10 kwietnia 2010 r.

  • Premiera filmu „Rysopis” w reż. Jerzego Skolimowskiego.

  • Premiera filmu „Rysopis” w reżyserii Jerzego Skolimowskiego.

  • W Łodzi urodził się Jacek Ziober, piłkarz, wielokrotny reprezentant Polski; zawodnik m.in. ŁKS Łódź, Montpellier HSC i Osasuny Pampeluna.

  • Abp Bolesław Kominek. Fot. PAP/CAF/A. Hawałej

    List Episkopatu Polski do Episkopatu Niemiec, wzywający do pojednania między narodem polskim a niemieckim oraz zapraszający niemieckich biskupów do udziału w uroczystościach Milenium Chrztu Polski.

  • Odbudowa Teatru Wielkiego. Fot. PAP/CAF/S. Czarnogórski

    W Warszawie otwarto odbudowany po zniszczeniach wojennych Teatr Wielki.

  • W Reykjaviku urodziła się Bjoerk, islandzka piosenkarka, kompozytorka; zagrała główną rolę w filmie Larsa von Triera „Tańcząc w ciemnościach”, za którą otrzymała nagrodę na Festiwalu w Cannes.

  • Antoni Pająk. Fot. Archiwum Akt Nowych. Źródło: Wikimedia Commons

    W Londynie zmarł Antoni Pająk, działacz socjalistyczny, żołnierz Legionów Polskich i POW; w okresie międzywojennym członek Rady Naczelnej PPS, poseł na Sejm (1927–1930); w 1940 r. deportowany przez władze sowieckie na Syberię; po zwolnieniu m.in. delegat ambasady RP w Jakucji; od 1947 r. na emigracji w Londynie; w latach 1955–1965 premier rządu RP na uchodźstwie.

  • Muzeum Więzienia Pawiak. Fot. PAP/W. Pacewicz

    W Warszawie otwarte zostało Muzeum Więzienia Pawiak.

  • Kard. Stefan Wyszyński. Fot. NAC

    Na ręce prymasa Stefana Wyszyńskiego nadszedł list biskupów niemieckich, będący odpowiedzią na orędzie biskupów polskich z 18 listopada 1965 r.

  • Papież Paweł VI i patriarcha Konstantynopola Atenagoras I wzajemnie znieśli ekskomuniki nałożone w 1054 roku, które wywołały wielką schizmę.

  • Zakończył obrady Sobór Watykański II (trwający od 1962 roku).

  • Michał Grażyński. Fot. NAC

    W Londynie zmarł Michał Grażyński, członek POW, uczestnik Powstań Śląskich; w latach 1926–1939 wojewoda śląski; przewodniczący ZHP od 1931 do 1939 r., następnie przewodniczący ZHP poza granicami Kraju (1946–1960); po wojnie na emigracji w Wielkiej Brytanii.

  • W Broadway w Anglii zmarł Hastings Lionel Ismay, brytyjski generał, w czasie II wojny światowej szef Gabinetu Wojennego premiera Winstona Churchilla; w latach 1952–1957 sekretarz generalny NATO.

  • We Francji gen. Charles de Gaulle w drugiej turze wyborów prezydenckich pokonał Francois Mitterranda.

  • Premiera filmu Davida Leana „Doktor Żywago” z Omarem Shariffem w roli tytułowej. Zrealizowany wg powieści Borysa Pasternaka film zdobył 5 Oscarów.

  • W Wałbrzychu urodziła się Urszula Włodarczyk, lekkoatletka, trzykrotna uczestniczka Igrzysk Olimpijskich, wielokrotna medalistka mistrzostw świata i Europy w siedmioboju i pięcioboju.

  • Realizacja filmu „Kapitan Sowa na tropie” w reżyserii Stanisława Barei (2L): aktorzy Wiesław Gołas (L), Leon Niemczyk (P) i Michał Szewczyk (2P). Fot. PAP/CAF/W. Rozmysłowicz

    Premiera pierwszego telewizyjnego serialu kryminalnego „Kapitan Sowa na tropie” z Wiesławem Gołasem w roli głównej.