Kalendarz dat

1965

• 1.01

  Wszedł w życie Kodeks rodzinny i opiekuńczy.

• 

  3.01

  Powstał zespół Czerwone Gitary, nazywany w szczycie popularności polskimi Beatlesami. Występowali w nim m.in. Seweryn Krajewski (od grudnia 1965), Bernard Dornowski, Krzysztof Klenczon, Jerzy Kossela, Jerzy Skrzypczyk i Henryk Zomerski (do grudnia 1965), a kierownikiem artystycznym był Franciszek Walicki, który zaproponował nazwę grupy.

• 5.01

  Premiera pierwszego odcinka serialu „Barbara i Jan” z Janiną Traczykówną i Janem Kobuszewskim w rolach głównych.

• 6.01

  Premiera filmu „Drewniany różaniec” w reżyserii Ewy i Czesława Petelskich.

• 11.01

  W Warszawie urodziła się Edyta Bartosiewicz, piosenkarka, gitarzystka, kompozytorka, autorka tekstów i producentka muzyczna.

• 

  13.01

  W warszawskiej kawiarni „Nowy Świat” rozpoczął działalność kabaret Dudek, założony przez Edwarda Dziewońskiego. Oprócz niego w podstawowym składzie występowali Wiesław Gołas, Wiesław Michnikowski, Irena Kwiatkowska i Jan Kobuszewski. Teksty i piosenki pisali m.in. Wojciech Młynarski, Stanisław Tym, Agnieszka Osiecka. W ciągu 10 lat odbyło się tysiąc przedstawień.

• 

  24.01

  W Londynie zmarł Winston Churchill, mąż stanu, pisarz, premier Wielkiej Brytanii w czasie II wojny światowej (1940–1945) oraz w latach 1951–1955; laureat literackiej Nagrody Nobla w 1953 r.

• 

  26.01

  W Warszawie urodził się Dariusz Kordek, aktor.

• 

  28.01

  W Paryżu zmarł Maxime Weygand, francuski generał; w czasie wojny polsko-bolszewickiej w 1920 r. stał na czele francuskiej misji wojskowej w Polsce; szef Sztabu Generalnego (1930-1935); w 1940 r. podczas agresji niemieckiej Naczelny Wódz wojsk francuskich.

• 28.01

  Premiera pierwszego odcinka spektaklu telewizyjnego „Stawka większa niż życie”. Odcinek „Wiem, kim jesteś” wyreżyserował Janusz Morgenstern.

• 

  2.02

  W Warszawie zakończył się proces przeciwko uczestnikom tzw. afery mięsnej; były dyrektor Stołecznego Przedsiębiorstwa MHM Stanisław Wawrzecki skazany został na karę śmierci - wyrok wykonano.

• 

  9.02

  Premiera filmu „Rękopis znaleziony w Saragossie” w reżyserii Wojciecha Jerzego Hasa.

• 13.02

  W Poznaniu zmarł Aleksander Polus, bokser; w 1937 r. w Mediolanie zdobył pierwszy w historii polskiego boksu tytułu mistrza Europy.

• 15.02

  W Montrealu zmarł Rafał Malczewski, malarz, literat, taternik, syn malarza Jacka Malczewskiego.

• 17.02

  W Krakowie zmarł Tadeusz Lehr-Spławiński, językoznawca, slawista, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego; aresztowany przez Niemców w listopadzie 1939 r. w ramach akcji Sonderaktion, zwolniony w lutym 1940 r.; brał udział w tajnym nauczaniu.

• 18.02

  Premiera filmu Aleksandra Ścibora-Rylskiego „Późne popołudnie” z Wandą Łuczycką i Magdaleną Zawadzką w rolach głównych.

• 

  20.02

  W Madrycie zmarł Michał Waszyński, reżyser i scenarzysta filmowy; jeden z najpopularniejszych twórców międzywojennego kina polskiego; autor filmów „Jego ekscelencja subiekt”, „Pieśniarz Warszawy”, „Antek policmajster”, „Bohaterowie Sybiru”, „Znachor”, „Dybuk”, „Włóczęgi”, „Wielka droga”.

• 22.02

  W Warszawie rozpoczął się VII Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina.

• 23.02

  W Warszawie urodził się Andrzej Saramonowicz, scenarzysta, reżyser, dziennikarz, autor komedii „Ciało” i „Testosteron”.

• 2.03

  We Wrocławiu urodził się Krzysztof Jabłoński, pianista, zdobywca III Nagrody w XI Międzynarodowym Konkursie im. Fryderyka Chopina w Warszawie; pedagog.

• 12.03

  Premiera filmu „Życie raz jeszcze” w reżyserii Janusza Morgensterna.

• 13.03

  Argentyńska pianistka Martha Argerich zwyciężyła w VII Międzynarodowym Konkursie Pianistycznym im. Fryderyka Chopina w Warszawie.

• 13.03

  W Poznaniu urodził się Krzysztof Grabowski, muzyk, wokalista, kompozytor, autor tekstów, dziennikarz, lider zespołów Piżama Porno, Strachy na Lachy.

• 

  18.03

  Jacek Kuroń i Karol Modzelewski rozdali na Uniwersytecie Warszawskim kilkanaście egzemplarzy „Listu otwartego do członków PZPR”, w którym krytykowali władze komunistyczne w Polsce, zarzucając im stworzenie systemu partyjnej biurokracji, niezgodnego z zasadami marksizmu. W konsekwencji zostali aresztowani i oskarżeni o „sporządzanie i rozpowszechnianie opracowań szkodliwych dla interesów państwa”; w lipcu Sąd Wojewódzki dla m. st. Warszawy skazał Kuronia na trzy lata więzienia, a Modzelewskiego – na 3,5 roku.

• 19.03

  W zakładzie karnym przy ulicy Rakowieckiej w Warszawie wykonany został wyrok śmierci na Stanisławie Wawrzeckim, głównym oskarżonym w tzw. aferze mięsnej.

• 19.03

  W Puławach urodziła się Agnieszka Pilaszewska, aktorka warszawskiego Teatru Współczesnego; wystąpiła m.in. w filmie „Polska śmierć”, w serialach „Miodowe lata” i „Glina”, a także w spektaklu telewizyjnym „Miś Kolabo”.

• 

  20.03

  Władze aresztowały Jacka Kuronia i Karola Modzelewskiego w związku z napisanym przez nich i kolportowanym „Listem otwartym do członków POP PZPR i członków uczelnianej organizacji ZMS przy Uniwersytecie Warszawskim”, w którym wskazywali na konflikt pomiędzy klasą robotniczą a centralną biurokracją partyjną.

• 1.04

  W Nowym Jorku zmarła Helena Rubinstein, urodzona w Krakowie założycielka słynnej firmy produkującej kosmetyki; kolekcjonerka dzieł sztuki nowoczesnej, filantropka; jedna z najbogatszych kobiet na świecie.

• 5.04

  Premiera filmu „Wyspa złoczyńców” w reżyserii Stanisława Jędryki.

• 8.04

  Podpisanie Polsko-Radzieckiego Układu o Przyjaźni, Współpracy i Pomocy Wzajemnej, przedłużającego porozumienie zawarte w 1945 r. na następne 20 lat.

• 19.05

  We Wrocławiu urodziła się Małgorzata Pieńkowska, aktorka, związana z Teatrem Polskim w Warszawie, a następnie Teatrem Ateneum; znana m.in. z serialu „M jak Miłość”.

• 

  19.05

  W Warszawie zmarła Maria Dąbrowska, pisarka, publicystka, tłumaczka; autorka m.in. powieści „Noce i dnie” oraz „Dzienników”.

• 7.06

  W Czeladzi urodził się Robert Janson, kompozytor, gitarzysta, lider grupy Varius Manx; autor muzyki do filmów „Nocne graffiti” i „Młode wilki”.

• 

  11.06

  Premiera filmu „Salto” w reżyserii Tadeusza Konwickiego.

• 21.06

  W Chicago urodziła się Lana Wachowski, reżyserka, scenarzystka i producentka, realizująca filmy wspólnie z bratem Andym Wachowskim, m.in. „Matrix”, „Atlas chmur” – razem z Tomem Tykwerem, „Jupiter: Intronizacja”.

• 

  26.06

  W Gdańsku na Targu Drzewnym odsłonięty został pomnik króla Jana III Sobieskiego. Od 1898 r. stał na Wałach Hetmańskich we we Lwowie. Po wcieleniu tego miasta do ZSRR przewieziono go do Parku w Wilanowie. Starały się o niego Kraków i Wrocław, ale stanął w Gdańsku (na miejscu pomnika, który upamiętniał zjednoczenie Niemiec). Po 1989 r. umieszczono na nim ponownie tablicę „Królowi Janowi III miasto Lwów”.

• 2.07

  W Warszawie zmarł Wilhelm Mach, pisarz, krytyk literacki.

• 3.07

  W Łodzi urodził się Grzegorz Kempinsky, reżyser teatralny i filmowy, scenarzysta, tłumacz.

• 

  5.07

  W Warszawie urodziła się Małgorzata Walewska, śpiewaczka operowa, mezzosopranistka; dyrektor artystyczny Międzynarodowego Festiwalu i Konkursu Sztuki Wokalnej im. Ady Sari.

• 

  7.07

  W Warszawie w Teatrze Współczesnym odbyła się premiera „Tanga” Sławomira Mrożka; spektakl wyreżyserował Erwin Axer.

• 

  20.07

  W Warszawie zapadł wyrok ws. Jacka Kuronia i Karola Modzelewskiego, autorów „Listu otwartego do członków PZPR”, który wskazywał na konflikt pomiędzy klasą robotniczą a centralną biurokracją partyjną; Kuroń skazany został na 3 lata więzienia, a Modzelewski na 3 lata i 6 miesięcy pozbawienia wolności.

• 

  6.08

  W Krakowie urodził się Jacek Poniedziałek, aktor, występował m.in. w Starym Teatrze w Krakowie, warszawskich teatrach: Narodowym, Studio i Rozmaitości, obecnie związany z Nowym Teatrem w Warszawie; wystąpił w filmach „Przemiany”, „Trzeci”, „Boisko bezdomnych”.

• 

  10.08

  We Frankfurcie nad Menem zakończył się II proces oświęcimski, w którym na ławie oskarżonych zasiedli członkowie SS z załogi niemieckiego obozu Auschwitz; na kary dożywotniego więzienia skazani zostali: Wilhelm Boger, Josef Klehr, Stefan Baretzki, Franz Hofman, Oswald Kaduk oraz więzień funkcyjny, Emil Bednarek.

• 

  3.09

  W Duesseldorfie zapadł wyrok w sprawie 10 byłych funkcjonariuszy niemieckiego obozu zagłady w Treblince.

• 

  5.09

  W Warszawie zmarł Bohdan Pniewski, architekt, profesor Politechniki Warszawskiej i Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie; projektował m.in. hotel Patria w Krynicy, gmachy Sądów Grodzkich w Warszawie, Ministerstwa Komunikacji i Narodowego Banku Polskiego; autor rozbudowy zespołu budynków Sejmu oraz gmachu Teatru Wielkiego.

• 7.09

  W Tomaszowie Mazowieckim urodziła się Joanna Trzepiecińska, aktorka, wystąpiła w filmach „Sztuka kochania”, „Nad rzeką, której nie ma”, „Papierowe małżeństwo”, a także w serialach „Panny i wdowy”, „Bar Atlantic” oraz „Rodzina zastępcza”.

• 11.09

  W Damaszku urodził się Baszar el-Asad, prezydent Syrii od 2000 r., sprawujący autorytarne rządy; pokojowa rewolta przeciwko jego reżimowi, rozpoczęta w marcu 2011 r., przerodziła się w trwającą do dziś wojnę domową, w której zginęło ponad 220 tys. ludzi, a ponad 11 mln musiało opuścić swoje domy.

• 14.09

  W Sosnowcu urodziła się Małgorzata Hajewska-Krzysztofik, aktorka Narodowego Starego Teatru; wystąpiła w filmach „Wrony”, „Szczęśliwy człowiek”, „33 sceny z życia” i „Body/Ciało”.

• 14.09

  W Leningradzie urodził się Dmitrij Miedwiediew, prezydent Federacji Rosyjskiej w latach 2008–2012; premier Rosji (2012–2020).

• 

  19.09

  W Poznaniu odsłonięto Pomnik Powstańców Wielkopolskich.

• 23.09

  W Adelajdzie urodził się Mark Woodforde, australijski tenisista, zwycięzca 11 turniejów wielkoszlemowych w grze podwójnej, w tym sześciokrotnie Wimbledonu.

• 

  25.09

  Premiera filmu „Popioły” w reżyserii Andrzeja Wajdy.

• 25.09

  W Hamburgu w stanie Arkansas urodził się Scottie Pippen, koszykarz, sześciokrotny mistrz ligi NBA; największe sukcesy osiągał w barwach Chicago Bulls (1987–1998 i 2003–2004) tworząc niezapomniany duet z Michaelem Jordanem.

• 

  26.09

  W Bołgradzie w obwodzie odeskim urodził się Petro Poroszenko, ukraiński polityk, przedsiębiorca, minister spraw zagranicznych w latach 2009–2010, minister ds. rozwoju gospodarczego i handlu (2012); prezydent Ukrainy (2014–2019).

• 

  2.10

  W Londynie zmarł Oskar Lange, ekonomista, statystyk; ambasador Polski w USA (1945–1948); członek Rady Naczelnej PPS (1945–1948); od 1948 r. w Komitecie Centralnym PZPR; wiceprzewodniczący Rady Państwa od 1957 r.; w latach 1938–1945 profesor uniwersytetu w Chicago, po wojnie wykładowca i rektor SGPiS, następnie na Uniwersytecie Warszawskim.

• 3.10

  W Sztokholmie urodził się Jan-Ove Waldner, tenisista stołowy, mistrz olimpijski z Barcelony (1992), dwukrotny mistrz świata (1989, 1997); łącznie z tytułami drużynowymi ma w dorobku sześć złotych medali mistrzostw świata; jedenastokrotny mistrz Europy - w singlu, deblu i drużynie.

• 4.10

  Paweł VI jako pierwszy papież wygłosił przemówienie w nowojorskiej siedzibie ONZ.

• 5.10

  W Krakowie otwarto Miasteczko Studenckie Akademii Górniczo-Hutniczej zaprojektowane przez Tomasza Mańkowskiego.

• 6.10

  Urodził się Mateusz Pospieszalski, muzyk i kompozytor, członek zespołów VooVoo, Tie Break, autor muzyki do filmów „Balanga”, „Sezon na leszcza”.

• 8.10

  W Kartuzach urodził się Andrzej Wroński, zapaśnik, mistrz olimpijski z Seulu (1988) i Atlanty (1996); wielokrotny medalista mistrzostw świata i Europy.

• 

  18.10

  Pomnik ks. Józefa Poniatowskiego został przeniesiony z warszawskich Łazienek przed Pałac Namiestnikowski przy Krakowskim Przedmieściu.

• 

  24.10

  Premiera serialu telewizyjnego „Wojna domowa” w reżyserii Jerzego Gruzy.

• 28.10

  Sobór watykański II: ogłoszona została Deklaracja „Nostra aetate” o stosunku Kościoła katolickiego do religii niechrześcijańskich.

• 5.11

  W Krakowie zmarł Jan Chmurowicz, generał WP; w czasie kampanii polskiej 1939 r. dowodził obroną Przemyśla.

• 6.11

  W Nowym Jorku zmarł Edgard Varese, amerykański kompozytor, dyrygent.

• 

  7.11

  W Legnicy urodził się Tomasz Merta, historyk myśli politycznej, publicysta, ekspert ds. edukacji, od 2005 r. wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego oraz Generalny Konserwator Zabytków; zginął w katastrofie lotniczej pod Smoleńskiem 10 kwietnia 2010 r.

• 12.11

  Premiera filmu „Rysopis” w reż. Jerzego Skolimowskiego.

• 

  18.11

  List Episkopatu Polski do Episkopatu Niemiec, wzywający do pojednania między narodem polskim a niemieckim oraz zapraszający niemieckich biskupów do udziału w uroczystościach Milenium Chrztu Polski.

• 18.11

  Premiera filmu „Rysopis” w reżyserii Jerzego Skolimowskiego.

• 18.11

  W Łodzi urodził się Jacek Ziober, piłkarz, wielokrotny reprezentant Polski; zawodnik m.in. ŁKS Łódź, Montpellier HSC i Osasuny Pampeluna.

• 

  19.11

  W Warszawie otwarto odbudowany po zniszczeniach wojennych Teatr Wielki.

• 21.11

  W Reykjaviku urodziła się Bjoerk, islandzka piosenkarka, kompozytorka; zagrała główną rolę w filmie Larsa von Triera „Tańcząc w ciemnościach”, za którą otrzymała nagrodę na Festiwalu w Cannes.

• 

  26.11

  W Londynie zmarł Antoni Pająk, działacz socjalistyczny, żołnierz Legionów Polskich i POW; w okresie międzywojennym członek Rady Naczelnej PPS, poseł na Sejm (1927–1930); w 1940 r. deportowany przez władze sowieckie na Syberię; po zwolnieniu m.in. delegat ambasady RP w Jakucji; od 1947 r. na emigracji w Londynie; w latach 1955–1965 premier rządu RP na uchodźstwie.

• 

  28.11

  W Warszawie otwarte zostało Muzeum Więzienia Pawiak.

• 

  5.12

  Na ręce prymasa Stefana Wyszyńskiego nadszedł list biskupów niemieckich, będący odpowiedzią na orędzie biskupów polskich z 18 listopada 1965 r.

• 7.12

  Papież Paweł VI i patriarcha Konstantynopola Atenagoras I wzajemnie znieśli ekskomuniki nałożone w 1054 roku, które wywołały wielką schizmę.

• 8.12

  Zakończył obrady Sobór Watykański II (trwający od 1962 roku).

• 

  10.12

  W Londynie zmarł tragicznie Michał Grażyński, piłsudczyk, w trakcie III powstania śląskiego szef sztabu Grupy Wschód i od tamtej pory wróg Wojciecha Korfantego; w latach 1926–1939 wojewoda śląski, w pierwszych dniach II wojny światowej objął stanowisko ministra propagandy i zaraz potem z innymi członkami najwyższych władz wyjechał z kraju. Przez Władysława Sikorskiego został internowany razem z innymi politykami sanacyjnymi na Wyspie Węży. Po śmierci Sikorskiego odzyskał wolność, nie wrócił do Polski. Zginął pod kołami samochodu.

• 17.12

  W Broadway w Anglii zmarł Hastings Lionel Ismay, brytyjski generał, w czasie II wojny światowej szef Gabinetu Wojennego premiera Winstona Churchilla; w latach 1952–1957 sekretarz generalny NATO.

• 19.12

  We Francji gen. Charles de Gaulle w drugiej turze wyborów prezydenckich pokonał Francois Mitterranda.

• 22.12

  W Wałbrzychu urodziła się Urszula Włodarczyk, lekkoatletka, trzykrotna uczestniczka Igrzysk Olimpijskich, wielokrotna medalistka mistrzostw świata i Europy w siedmioboju i pięcioboju.

• 22.12

  Premiera filmu Davida Leana „Doktor Żywago” z Omarem Shariffem w roli tytułowej. Zrealizowany wg powieści Borysa Pasternaka film zdobył 5 Oscarów.

• 

  25.12

  Premiera pierwszego telewizyjnego serialu kryminalnego „Kapitan Sowa na tropie” z Wiesławem Gołasem w roli głównej.