Kalendarz dat

2021

• 5.01

  W Warszawie zmarła płk Lidia Lwow-Eberle, żołnierz pierwszego oddziału partyzanckiego Okręgu Wileńskiego AK, dowodzonego przez ppor. Antoniego Burzyńskiego „Kmicica”, a następnie 5. Wileńskiej Brygadzie AK rtm. Zygmunta Szendzielarza „Łupaszki”. 30 czerwca 1948 r. została wraz z „Łupaszką” aresztowana przez bezpiekę na karę dożywotniego więzienia. Wolność odzyskała w 1956 r.

• 8.01

  W Pułtusku zmarł Roman Staniewski, jeden z ostatnich członków oddziału likwidatorów AK i Oddziału Dyspozycyjnego „Anatol” w Związku Odwetu, w czasie Powstania Warszawskiego walczył w szeregach „Miotły”. Przeszedł szlak bojowy: Wola - Stare Miasto - kanały - Śródmieście Północ - Śródmieście Południe - Górny Czerniaków - Śródmieście Południe.

• 

  22.01

  W Warszawie zmarł rysownik Henryk Jerzy Chmielewski, słynny Papcio Chmiel, autor serii komiksów o przygodach Tytusa, Romka i A'Tomka, Powstaniec Warszawski. Kawaler Orderu Orła Białego.

• 26.01

  W Koninie zmarł Szymon Pawlicki, aktor, działacz "Solidarności", uczestnik strajku w sierpniu 1980 r. w Stoczni Gdańskiej, represjonowany przez władze komunistyczne za aktywność w podziemnych strukturach "S".

• 27.01

  W Poznaniu zmarł Ryszard Kotys, aktor znany m.in. z ról w filmach „Pokolenie” Andrzeja Wajdy, „Erratum” Marka Lechkiego i „Vabank” Juliusza Machulskiego, a także z serialu „Świat według Kiepskich”. Był związany m.in. z teatrami Stefana Żeromskiego w Kielcach i Stefana Jaracza w Łodzi.

• 5.02

  W Warszawie zmarł Wojciech Burszta, antropolog, kulturoznawca, eseista i krytyk kultury. Zajmował się badaniami z kręgu antropologii współczesności i kulturoznawstwa.

• 6.02

  W Warszawie zmarł Krzysztof Kowalewski, jeden z najpopularniejszych polskich aktorów, odtwórca słynnych ról filmowych w „Nie ma róży bez ognia” i „Brunet wieczorową porą”, a także tytułowy bohater radiowej audycji „Kocham Pana, Panie Sułku”. Był aktorem teatrów: Klasycznego, Dramatycznego, Polskiego, Studenckiego Teatru Satyryków, Rozmaitości, Kwadrat oraz Teatru Współczesnego w Warszawie.

• 11.02

  Zmarł kompozytor Antoni Kopff, autor piosenek „Do zakochania jeden krok” i „Bądź moim natchnieniem”. Komponował piosenki takich twórców i zespołów jak: Bajm, Andrzej Dąbrowski, Anna Jantar, Irena Jarocka, Krzysztof Krawczyk, Alicja Majewska, Zbigniew Wodecki, Andrzej Zaucha, Jonasz Kofta.

• 

  15.02

  W Warszawie zmarł Zdzisław Najder, historyk literatury, światowej sławy autorytet w dziedzinie twórczości Josepha Conrada, działacz opozycji w okresie PRL, w latach 1982–87 dyrektor Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa.

• 20.02

  Zmarł prof. Mieczysław Chorąży, pionier nowoczesnej onkologii, powstaniec warszawski, nauczyciel kilku pokoleń lekarzy, kawaler Orderu Orła Białego.

• 21.02

  W okolicach Pułtuska na Mazowszu zginął Jan Lityński, działacz opozycji w okresie PRL, doradca władz NSZZ "Solidarność", autor uchwalonego przez I Zjazd "Solidarności" Posłania do Ludzi Pracy Europy Wschodniej. W 1989 r. uczestnik obrad Okrągłego Stołu.

• 22.02

  Na szczycie Kilimandżaro zmarł podróżnik Aleksander Doba, który trzykrotnie samotnie przepłynął kajakiem Ocean Atlantycki. Czasopismo „National Geographic” przyznało mu tytuł Podróżnika Roku 2015.

• 3.03

  W Gdańsku zmarł Jerzy Limon, anglista, pisarz, tłumacz, twórca, od 2014 r. dyrektor Gdańskiego Teatru Szekspirowskiego. Od 1989 r. był prezesem Fundacji Theatrum Gedanense, stawiającej sobie za cel przywrócenie pamięci o obecności w Gdańsku teatru elżbietańskiego, do końca XVIII wieku.

• 4.03

  W Warszawie odsłonięto pomnik Jana Zachwatowicza, architekta, historyka architektury, profesora Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej, zasłużonego dla odbudowy warszawskiego Starego Miasta.

• 10.03

  W Gdańsku zmarł Stefan Raszeja, żołnierz Tajnej Organizacji Wojskowej „Gryf Pomorski” i Armii Krajowej, lekarz medycyny sądowej, profesor, rektor Akademii Medycznej w Gdańsku w latach 1972–1975. W 1980 r. doprowadził do rozpoczęcia programu przeszczepu nerek w Gdańsku.

• 

  21.03

  W Krakowie zmarł Adam Zagajewski, poeta i eseista, jeden z liderów literackiego pokolenia ’68, działacz opozycji antykomunistycznej. W 1982 r. wyjechał do Paryża, gdzie współpracował z miesięcznikiem „Kultura” i „Zeszytami Literackimi”. Był autorem zbiorów wierszy: „List. Oda do wielości”, „Lotnisko w Amsterdamie”, „Prawdziwe życie” i esejów „Dwa miasta”, „W cudzym pięknie”, „Obrona żarliwości” i „Substancja nieuporządkowana” (2019).

• 18.04

  W Warszawie zmarł Stefan Bratkowski, dziennikarz, publicysta, działacz opozycji antykomunistycznej i jeden z uczestników Okrągłego Stołu.

• 20.04

  W Warszawie zmarła aktorka Wiesława Mazurkiewicz-Lutkiewicz. Występowała w Teatrze Nowym w Łodzi, Teatrze im. Słowackiego w Krakowie, Teatrze Powszechnym, Teatrze Rozmaitości. Była znana z filmów "Przesłuchanie" Ryszarda Bugajskiego, "Potop" Jerzego Hoffmana, "Hydrozagadka" Andrzeja Kondratiuka.

• 29.04

  W Warszawie zmarł dyrygent Kazimierz Kord, wieloletni dyrektor naczelny i artystyczny Filharmonii Narodowej w Warszawie, znany z kierowania wieloma orkiestrami symfonicznymi na całym świecie.

• 2.05

  W Marcyporębie w Małopolsce zmarł Bronisław Cieślak, aktor i dziennikarz znany m.in. z roli porucznika Borewicza w serialu telewizyjnym "07 zgłoś się".

• 5.05

  Zmarł gen. Edward Pietrzyk, dowódca Wojsk Lądowych w latach 2000–2006, ambasador w Iraku. 3 października 2007 r. został poważnie ranny w wyniku zamachu terrorystycznego na ulicach Bagdadu.

• 23.05

  Zarejestrowany w Polsce samolot linii Ryanair, lecący z Aten do Wilna, nad Białorusią został skierowany przymusowo przez białoruski samolot myśliwski do Mińska, gdzie po wylądowaniu aresztowano opozycyjnego dziennikarza Ramana Pratasiewicza oraz jego partnerkę.

• 

  28.05

  W Warszawie zmarł prof. Henryk Samsonowicz, historyk, znawca średniowiecza, minister edukacji w rządzie Tadeusza Mazowieckiego, Kawaler Orderu Orła Białego, członek PAN i PAU, wiceprzewodniczący Rady Muzeum Historii Polski (2011–2019), rektor Uniwersytetu Warszawskiego w latach 1980-1982. Był autorem ok. 800 prac naukowych, w tym 16 książek i podręczników uniwersyteckich, kilkuset artykułów i ponad 200 recenzji.

• 4.06

  W Warszawie zmarł Władysław Ciastoń, wieloletni funkcjonariusz bezpieki, szef Służby Bezpieczeństwa w latach 1981–1986, oskarżony o sprawstwo kierownicze w sprawie zamordowania przez SB ks. Jerzego Popiełuszki. W 2019 r. wyrokiem sądu Ciastoń został uznany za winnego represjonowania opozycjonistów, co stanowiło zbrodnię przeciwko ludzkości i zbrodnię komunistyczną. Został prawomocnie skazany na dwa lata pozbawienia wolności.

• 8.06

  Zmarł Andrzej Kalinin, pisarz, współpracownik "Kultury" Jerzego Giedroycia, gdzie publikował m.in. "Obrazki ze starych klisz" i opowiadanie "Wigilia białych niedźwiedzi". Publikował w nowojorskim "Dzienniku Polskim", współpracował z krakowskimi periodykami literackimi "Arką", "Arcanami" i "Dekadą Literacką".

• 

  12.06

  Zmarł Witold Kieżun, polski ekonomista, profesor nauk ekonomicznych, teoretyk zarządzania, przedstawiciel polskiej szkoły prakseologicznej. W czasie II wojny światowej działał w konspiracji, uczestniczył m.in. w ataku na Komendę Policji i kościół św. Krzyża podczas Powstania Warszawskiego, po wojnie trafił do gułagu. W 1944 r. został odznaczony Krzyżem Walecznych oraz Krzyżem Virtuti Militari V klasy na linii walk przez Dowódcę AK gen. „Bora” Komorowskiego.

• 23.06

  Zmarł Wojciech Karolak, muzyk jazzowy, pianista, kompozytor, saksofonista altowy i tenorowy, aranżer, wirtuoz organów Hammonda, założyciel The Karolak Trio, Time Killers i uczestnik wielu innych grup jazzowych.

• 29.06

  Zmarł Andrzej Zakrzewski, reżyser oraz scenarzysta filmowy, telewizyjny i radiowy.

• 23.07

  W Tokio rozpoczęły się XXXII Letnie Igrzyska Olimpijskie. W ich trakcie Polacy zdobyli łącznie 14 medali (4 złote, 5 srebrnych, 5 brązowych) – był to najlepszy wynik medalowy reprezentantów Polski od Igrzysk Olimpijskich w 2000 roku.

• 31.07

  W Warszawie zmarł Jerzy „Duduś” Matuszkiewicz – jeden z najważniejszych muzyków na polskiej scenie jazzowej, kompozytor muzyki filmowej, organizator festiwali jazzowych.

• 8.08

  W Tokio zakończyły się XXXII Letnie Igrzyska Olimpijskie. Polacy zdobyli łącznie 14 medali. Był to najlepszy wynik medalowy reprezentantów Polski na Igrzyskach Olimpijskich w XXI wieku.

• 9.08

  W Moskwie zmarł Siergiej Kowalow, rosyjski opozycjonista i działacz na rzecz praw człowieka, założyciel Stowarzyszenia „Memoriał”, wyróżniony Nagrodą Jana Nowaka-Jeziorańskiego i odznaczony Krzyżem Wielkim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej.

• 12.08

  W Waszyngtonie zmarł Julian Eugeniusz Kulski, polski architekt, żołnierz Armii Krajowej, uczestnik Powstania Warszawskiego, najmłodszy więzień niemieckich obozów jenieckich, syn Juliana Spitosława Kulskiego, wiceprezydenta Warszawy za czasów prezydentury Stefana Starzyńskiego.

• 13.08

  W Warszawie zmarł abp Henryk Hoser, pallotyn, dyplomata Stolicy Apostolskiej, misjonarz, ordynariusz warszawsko-praski w latach 2008–2017, specjalny wizytator apostolski w Medziugorie w latach 2018–2021.

• 18.08

  Na prezesa Polskiego Związku Piłki Nożnej został wybrany Cezary Kulesza, prezes zarządu Jagiellonii Białystok.

• 

  21.08

  W Londynie zmarła Karolina Kaczorowska, wdowa po ostatnim prezydencie RP na uchodźstwie Ryszardzie Kaczorowskim, nauczycielka, działaczka harcerska i emigracyjna.

• 31.08

  W Jabłonnie na Mazowszu zmarł Roman Malinowski, w latach 1980–1985 wicepremier, w latach 1985–1989 marszałek Sejmu PRL, w latach 1981–1989 prezes Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego. W sierpniu 1989 r. był jednym z sygnatariuszy porozumienia koalicyjnego ZSL z Obywatelskim Klubem Parlamentarnym i Stronnictwem Demokratycznym, które doprowadziło do powołania rządu premiera Tadeusza Mazowieckiego.

• 2.09

  Prezydent RP Andrzej Duda wprowadził stan wyjątkowy na obszarze w pobliżu granicy z Białorusią. Powodem był prowadzony przez reżim białoruski atak hybrydowy wymierzony w Polskę.

• 6.09

  W Bielawie zmarł Tomasz Knapik, lektor filmowy, radiowy i telewizyjny oraz wykładowca Politechniki Warszawskiej. Jego głos był jednym z najlepiej rozpoznawalnych w Polsce.

• 

  9.09

  W Warszawie zmarł Wiesław Gołas, odtwórca ponad 120 ról filmowych, kabaretowych, teatralnych i telewizyjnych. Kojarzony był głównie z postaciami komediowymi m.in. Tomkiem Czereśniakiem z „Czterech pancernych i psa”, Przemysławem Stefanem Waldkiem z „Dzięcioła”, Robertem z „Żony dla Australijczyka” oraz z kreacjami w kabarecie Dudek i Kabarecie Starszych Panów.

• 11.09

  W Krakowie zmarł Józef Korpanty, filolog klasyczny, znawca literatury i kultury starożytnego Rzymu, autor małego słownika polsko-łacińskiego.

• 

  12.09

  W warszawskiej Świątyni Opatrzności Bożej ogłoszono beatyfikację kardynała prymasa Polski Stefana Wyszyńskiego i siostry Marii Róży Czackiej.

• 14.09

  W Warszawie zmarł Jan Kucz, rzeźbiarz, twórca m.in. pomników kardynała Stefana Wyszyńskiego w Częstochowie, Jana Kochanowskiego w Radomiu, Cyryla Ratajskiego w Poznaniu i Fryderyka Chopina w Parku Południowym we Wrocławiu. Wieloletni wykładowca Wydziału Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie.

• 17.09

  W Głogoczowie w Małopolsce zmarł Alfred Miodowicz, działacz komunistyczny, członek Rady Państwa, przewodniczący Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych. 30 listopada 1988 r. był uczestnikiem historycznej debaty telewizyjnej z liderem „Solidarności” Lechem Wałęsą, która była znaczącym krokiem w kierunku rozpoczęcia rozmów pomiędzy władzami i działaczami opozycji.

• 19.09

  W Warszawie zmarł Jerzy Targalski, ps. Józef Darski, historyk, politolog, orientalista, działacz Komitetu Obrony Robotników oraz „Solidarności”, współpracownik Radia Wolna Europa i paryskiej „Kultury”, współautor serii książek „Resortowe dzieci”. W 2020 r. został odznaczony Krzyżem Wolności i Solidarności oraz Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.

• 22.09

  W Warszawie zmarł Józef Zbigniew Polak, żołnierz AK, uczestnik Powstania Warszawskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari, architekt i rysownik.

• 

  23.09

  W Warszawie zmarł Zbigniew Galperyn „Antek” – żołnierz Szarych Szeregów i Armii Krajowej, powstaniec warszawski ze Zgrupowania „Chrobry I”, prezes Związku Powstańców Warszawskich i odznaczony Krzyżem Walecznych (1944), Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (2006), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (2014).

• 25.09

  W Lidzbarku Warmińskim zmarł mjr Józef Rusak ps. Bylina, jeden z pierwszych żołnierzy 5. Wileńskiej Brygady AK, więzień reżimu komunistycznego.

• 15.10

  W Skolimowie zmarł Paweł Nowisz, aktor teatralny, filmowy i telewizyjny znany m.in. z ról w filmach „Kiler”, „Fuks”, „Chłopaki nie płaczą”. Występował na scenach wielu polskich teatrów.

• 16.10

  W Krakowie zmarł Jerzy Korczak, pisarz, prozaik i satyryk. Był autorem ponad dwudziestu tomów prozy – powieści, opowiadań i reportaży historycznych oraz tekstów publicystycznych, ogłaszanych na łamach prasy krajowej i emigracyjnej.

• 17.10

  W Chicago zmarł Zbigniew Bernolak, jeden z prekursorów polskiego big-beatu, basista, członek zespołów Niebiesko-Czarni, Polanie, Quorum i ABC.

• 20.10

  W Krakowie zmarł Dariusz Gnatowski, aktor teatralny i filmowy. Wystąpił m.in. w serialach „Ekstradycja”, „Siedlisko”, „13 posterunek”, „Pierwsza miłość”, ale największą popularność przyniosła mu rola Arnolda Boczka – sąsiada głównych bohaterów w „Świecie według Kiepskich”.

• 22.10

  Zmarł aktor filmowy i teatralny Ryszard Filipski, znany z roli majora „Hubala” w filmie z 1973 r. oraz wachmistrza Soroki w „Potopie” Jerzego Hoffmana. Od drugiej połowy lat siedemdziesiątych był często krytykowany za sprzyjanie władzom komunistycznym i ataki na rodzącą się opozycję antykomunistyczną.

• 24.10

  W Komorowie zmarł aktor filmowy i teatralny Krzysztof Kiersznowski znany z ról w filmach „Kiler”, „Vabank” i „Cześć Tereska”.

• 29.10

  W Jeleniej Górze zmarła Alina Obidniak, reżyser, wieloletnia dyrektor Teatru im. Cypriana Kamila Norwida w Jeleniej Górze, animatorka życia teatralnego, między innymi ruchu teatrów ulicznych.

• 31.10

  W Warszawie zmarł Andrzej Zaorski, aktor i satyryk, współtwórca słuchowisk radiowych i wielu programów telewizyjnych, między innymi legendarnego „Polskiego zoo”.

• 3.11

  W Taillet we Francji zmarła Joanna Bruzdowicz-Tittel, polska kompozytorka, pianistka i krytyk muzyczny.

• 14.11

  Na Jasnej Górze zmarł ojciec Jerzy Tomziński, nazywany legendą Jasnej Góry, najstarszy pauliński mnich, ostatni polski uczestnik Soboru Watykańskiego II, dwukrotny generał Zakonu Świętego Pawła Pierwszego Pustelnika i dwukrotny przeor klasztoru paulinów na Jasnej Górze (w latach 1952–1957 i 1990–1993).

• 17.11

  W Krakowie zmarł mjr Stanisław Szuro „Zamorski”, uczestnik wojny obronnej 1939 r., żołnierz ZWZ-AK, więzień niemieckich obozów i komunistycznych więzień, wychowawca młodzieży i nauczyciel historii.

• 22.11

  We Wrocławiu zmarł Paweł Jarodzki, malarz i rysownik, wykładowca ASP. Artysta był współzałożycielem grupy artystycznej Luxus, która powstała we Wrocławiu u schyłku PRL. Był wieloletnim kuratorem wrocławskiego Biura Wystaw Artystycznych oraz autorem podręczników i komiksów dla dzieci.

• 23.11

  W Łubnikach w województwie podlaskim zmarł Jan Leończuk, poeta, prozaik, eseista, tłumacz. Wydał kilkanaście tomów poezji i opowiadań. Przez niemal dwadzieścia lat był dyrektorem Książnicy Podlaskiej im. Łukasza Górnickiego w Białymstoku.

• 27.11

  Do Polski sprowadzono prochy Maurycego Mochnackiego. Działacz emigracyjny, pisarz, uczestnik Powstania Listopadowego, autor rozprawy „Powstanie narodu polskiego w roku 1830 i 1831” został pochowany tego samego dnia na warszawskich Powązkach.

• 1.12

  W Krakowie zmarł prof. Stanisław Tabisz, rektor krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych w latach 2012–2020, malarz, rysownik, grafik, scenograf, krytyk i teoretyk sztuki.

• 2.12

  W Olsztynie zmarł Stefan Połom, poeta, historyk, promotor kultury Warmii i Mazur.

• 8.12

  We Wrocławiu zmarł Antoni Gucwiński, dyrektor Ogrodu Zoologicznego we Wrocławiu w latach 1966–2006. W tym czasie w latach 1971-2001 popularyzował wiedzę o przyrodzie, współtworząc i prowadząc z żoną Hanną Gucwińską program telewizyjny w TVP zatytułowany "Z kamerą wśród zwierząt".

• 8.12

  We Wrocławiu zmarł reżyser filmowy Sylwester Chęciński, twórca trylogii o rodzinach Pawlaków i Kargulów, rozpoczętej filmem "Sami swoi" w 1967 r., filmów "Wielki Szu", "Rozmowy kontrolowane" i "Historii żółtej ciżemki".

• 10.12

  W Paryżu zmarł Andrzej Wat, historyk sztuki, autor rozpraw naukowych i książek o Janie Lebensteinie, popularyzator twórczości Augusta Zamoyskiego, zesłaniec do Kazachstanu. Syn pisarza Aleksandra Wata i Pauliny Wat.

• 13.12

  W Warszawie zmarł Józef Tejchma, minister kultury i sztuki (w latach 1974–1978 i 1980–1982), minister oświaty i wychowania (1979–1980), w latach 1972–1979 wiceprezes Rady Ministrów, jeden z najważniejszych działaczy partyjnych lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych.

• 14.12

  W Warszawie zmarł Tadeusz Ross – aktor, scenarzysta, satyryk, znany przede wszystkim jako twórca programów satyrycznych, m.in. „Zulu-Gula” oraz „Rossmówki”, które współtworzył wraz z Piotrem Fronczewskim.

• 17.12

  W Krakowie zmarła Maria Rydlowa, wieloletnia kustosz Muzeum w Rydlówce w krakowskich Bronowicach, redaktorka Wydawnictwa Literackiego oraz żołnierz Armii Krajowej. Była żoną Jacka Rydla, wnuka poety Lucjana Rydla, którego uwiecznił Wyspiański w „Weselu”.

• 

  20.12

  W Katowicach zmarł Andrzej Rozpłochowski, legendarny działacz Solidarności, sygnatariusz Porozumienia Katowickiego – jednego z Porozumień Sierpniowych 1980 r., więzień stanu wojennego współtwórca Komitetu Obrony Więzionych za Przekonania.

• 24.12

  W Londynie zmarła Marzenna Schejbal, uczestniczka Powstania Warszawskiego, sanitariuszka i łączniczka w Batalionie „Łukasiński”, więźniarka obozu w Oberlangen, przewodnicząca Koła Byłych Żołnierzy AK w Londynie.

• 28.12

  W Warszawie zmarł Jan Mayzel, aktor teatrów im. Juliusza Osterwy w Lublinie oraz warszawskich: Powszechnego, Komedii, Dramatycznego oraz muzycznego Roma. Widzowie dużego ekranu zapamiętali go z ról w takich filmach i serialach jak "Miś" Stanisława Barei, "Kingsajz" Juliusza Machulskiego i "Alternatywy 4".