> >

O PORTALU

Portal dzieje.pl to codzienny serwis historyczny, setki artykułów dotyczących przede wszystkim najnowszej historii Polski, a także materiały wideo, filmy dokumentalne, archiwalne fotografie, dokumenty oraz infografiki i mapy.

Więcej

Kalendarz historyczny

24 września

  • Pomnik Powstańców Czerniakowa i Żołnierzy 1 Armii Wojska Polskiego. Źródło: Google Maps – Street View

    Powstanie Warszawskie: Niemcy zdobyli przyczółek czerniakowski, broniony przez powstańców i żołnierzy LWP, mordując następnie ok. 200 rannych.

  • Andrzej Panufnik. Fot. PAP/CAF/S. Dąbrowiecki

    W Warszawie urodził się Andrzej Panufnik, kompozytor, dyrygent; pierwsze większe utwory, m.in. dwie symfonie, ukończył w czasie II wojny światowej; twórca muzyki do pieśni „Warszawskie dzieci”; w 1954 r. wyemigrował do Wielkiej Brytanii, tam powstała większość jego znanych kompozycji, w tym symfonii i innych utworów orkiestrowych; za zasługi dla kultury muzycznej uhonorowany przez królową Elżbietę II tytułem szlacheckim.

  • W Krościenku nad Dunajcem zmarł Adam Skarbiński, jeden z najwybitniejszych konstruktorów szybowcowych w dziejach polskiego lotnictwa, w czasie Powstania Warszawskiego starszy strzelec ps. Ryś w szeregach Pułku Baszta AK.

  • Teresa Szmigielówna. Fot. PAP/J. Turczyk

    W Skolimowie zmarła Teresa Szmigielówna, aktorka, wystąpiła m.in. w filmach „Celuloza”, „Pętla”, „Eroica”, „Pociąg”, „Szczęściarz Antoni” i „Wszyscy święci”.

  • W Moskwie zmarł Giennadij Janajew, przywódca nieudanego puczu z sierpnia 1991 r. przeciwko prezydentowi ZSRS Michaiłowi Gorbaczowowi; w latach 1990–1991 członek Biura Politycznego KPZR, od grudnia 1990 do sierpnia 1991 r. wiceprezydent ZSRS; po fiasku puczu wraz z innymi uczestnikami zamachu stanu został osądzony i uwięziony; wyszedł na wolność na mocy amnestii w 1994 r.

  • W Krakowie pod Rynkiem Głównym otwarto podziemną ekspozycję i trasę turystyczną „Śladami europejskiej tożsamości Krakowa”.

  • Krystyna Feldman (C), (Nikifor), reżyser Krzysztof Krauze (L) i Roman Gancarczyk (P), (Marian Włosiński) na planie filmu "Mój Nikifor". Fot. PAP/J. Turczyk

    Premiera filmu „Mój Nikifor” w reżyserii Krzysztofa Krauze.

  • Sejm RP przyjął raport sejmowej komisji śledczej badającej tzw. aferę Rywina.

  • W Honfleur zmarła Francoise Sagan, francuska pisarka, autorka powieści „Witaj smutku”.

  • W Nowym Jorku podpisano Traktat o całkowitym zakazie prób z bronią jądrową.

  • W Stanach Zjednoczonych ukazała się płyta Nevermind zespołu Nirvana; utwory z tej płyty stały się przebojami na całym świecie.

  • Premiera filmu „Imię róży” w reżyserii Jeana-Jacques'a Annauda.

  • Kard. Franciszek Macharski, reprezentant Episkopatu podczas posiedzenia Komisji 24.09.1980. Fot. PAP/J. Morek

    W Warszawie odbyło się pierwsze od 1967 r. posiedzenie Komisji Wspólnej Rządu i Episkopatu.

  • Przewodniczący Tymczasowego Komitetu Koordynacyjnego NSZZ Solidarność Lech Wałęsa na ramionach związkowców przed Sądem Wojewódzkim po złożeniu wniosku o rejestrację NSZZ. Przy Wałęsie z prawej doradca Solidarności Tadeusz Mazowiecki i Waldemar Stawicki (z wąsami). 24.09.1980. Fot. PAP/J. Morek

    W Sądzie Wojewódzkim w Warszawie został złożony wniosek o rejestrację NSZZ „Solidarność” z siedzibą w Gdańsku.

  • Premiera filmu „Życie rodzinne” w reżyserii Krzysztofa Zanussiego.

  • Władysław Gomułka. Fot. PAP/Z. Matuszewski

    I sekretarz KC PZPR Władysław Gomułka ogłosił hasło budowy tysiąca szkół na tysiąclecie państwa polskiego.

  • Powstała Honda Motor Company Ltd., japońska spółka akcyjna produkująca samochody i motocykle.

  • Symbol Polski Walczącej. Fot. PAP/M. Walczak

    Żołnierze AK uwolnili z niemieckiego więzienia w Biłgoraju około 100 osób.

  • W Wielkiej Brytanii członkowie koalicji antyhitlerowskiej podpisali Kartę Atlantycką; uznano w niej m.in. prawo wszystkich narodów do posiadania własnych rządów i własnego niepodległego państwa.

  • W Warszawie zmarł na skutek obrażeń odniesionych w czasie niemieckiego bombardowania Oskar Sosnowski, profesor Politechniki Warszawskiej, architekt, teoretyk sztuki, konserwator zabytków; autor kościoła Niepokalanego Poczęcia NMP w Warszawie oraz kościoła św. Rocha w Białymstoku.

  • Fotografia grupowa uczestników udanej próby wynalazku przy parowozie Polskich Kolei Państwowych Ol 12. Lata międzywojenne. Fot. NAC

    Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej o utworzeniu przedsiębiorstwa Polskie Koleje Państwowe.

  • Gmach Sejmu Śląskiego. Fot. PAP/A. Grygiel

    Odbyły się wybory do Sejmu Śląskiego I kadencji.

  • W Lozannie zmarł Peter Carl Faberge, jubiler, złotnik, w jego petersburskich pracowniach powstawały słynne jaja, w większości wykonywane na zamówienie rodziny carskiej.

  • Hieronim Dekutowski. Źródło: AIPN

    W Dzikowie pod Tarnobrzegiem urodził się Hieronim Dekutowski, „Zapora”, żołnierz Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, cichociemny, legendarny dowódca oddziałów partyzanckich AK i WiN; skazany przez władze komunistyczne na karę śmierci, stracony 7 marca 1949 r. w więzieniu MBP na warszawskim Mokotowie.

  • Tadeusz Sygietyński. Fot. NAC

    W Warszawie urodził się Tadeusz Sygietyński, kompozytor, dyrygent, założyciel zespołu „Mazowsze”.

  • Ludwik Waryński. Źródło: Wikimedia Commons

    W Martynówce koło Kaniowa na Ukrainie urodził się Ludwik Waryński, działacz i ideolog polskiego ruchu socjalistycznego, twórca Międzynarodowej Socjalno-Rewolucyjnej Partii „Proletariat” – pierwszej polskiej partii robotniczej.

  • Cyprian Kamil Norwid. Fot. PAP/CAF/Reprodukcja

    W mazowieckiej wiosce Laskowo-Głuchy urodził się Cyprian Kamil Norwid, poeta, prozaik, dramatopisarz, rzeźbiarz, malarz i rysownik; niedoceniany za życia, po latach wyniesiony do panteonu polskich wieszczów.

  • Gen. Michał Sokolnicki. Źródło: CBN Polona

    W Warszawie w wyniku wypadku (stratowany przez konia na Placu Saskim) zmarł gen. Michał Sokolnicki, inżynier, uczestnik wojny z Rosją w 1792 r. i Powstania Kościuszkowskiego oraz wojen napoleońskich.

  • II rozbiór Rzeczypospolitej: w nocy z 23 na 24 września Sejm obradujący na zamku grodzieńskim przeprowadził cesję terytorium Rzeczypospolitej na rzecz Prus.

  • Jan Karol Chodkiewicz. Źródło: CBN Polona

    W czasie wyprawy chocimskiej przeciwko Turkom zmarł hetman wielki litewski i wojewoda wileński Jan Karol Chodkiewicz.

  • W Hermanicach na Morawach urodził się Albrecht von Wallenstein, czeski magnat, naczelny wódz wojsk cesarskich w okresie wojny trzydziestoletniej.