> >

O PORTALU

Portal dzieje.pl to codzienny serwis historyczny, setki artykułów dotyczących przede wszystkim najnowszej historii Polski, a także materiały wideo, filmy dokumentalne, archiwalne fotografie, dokumenty oraz infografiki i mapy.

Więcej

Kalendarz historyczny

30 listopada

  • Wacław Jędrzejewicz. Lata międzywojenne. Fot. NAC

    W Stanach Zjednoczonych zmarł prof. Wacław Jędrzejewicz, żołnierz Legionów Polskich, dyplomata, polityk, historyk, jeden z twórców i wieloletni prezes Instytutu Józefa Piłsudskiego w Nowym Jorku.

  • Romuald Rajs „Bury”. Źródło: Wikimedia Commons

    W Jabłonce w powiecie brzozowskim urodził się kpt. Romuald Rajs, „Bury”; dowódca 1. kompanii szturmowej 3. Brygady Wileńskiej AK (1944), II szwadronu 5. Brygady Wileńskiej AK, następnie 3. Brygady Wileńskiej NZW; odpowiedzialny za pacyfikację w 1946 r. kilku białoruskich wsi nieopodal Bielska Podlaskiego, w których zginęło około 80 cywilów, w tym kobiety i dzieci; aresztowany przez UB w 1948 r.; skazany na karę śmierci i stracony w grudniu 1949 r.

  • W Warszawie zmarł Maciej Kijowski, operator filmowy, autor zdjęć do takich filmów jak: „Przerwany lot”, „Wyspa złoczyńców”, „Wszystko na sprzedaż”, „Dancing w kwaterze Hitlera”, „Dzięcioł”.

  • Kapitan Katarzyna Mazurek została pierwszą kobietą w historii polskiej wojskowości, która objęła dowodzenie okrętem Marynarki Wojennej (ORP „Lublin”).

  • Gabriela Kownacka. Fot. PAP/B. Ostrowska

    W Warszawie zmarła Gabriela Kownacka, aktorka, występowała m.in. w warszawskich teatrach Kwadrat, Współczesny, Studio i Teatrze Narodowym; odtwórczyni roli Anity w komedii muzycznej „Hallo Szpicbródka”, telewizyjnej publiczności znana jako Anka z serialu „Rodzina zastępcza”.

  • IPN wszczął śledztwo w sprawie Zbrodni Katyńskiej.

  • W Krakowie zostało otwarte Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha.

  • Steven Spielberg. Fot. PAP/J. Bednarczyk

    Premiera filmu „Lista Schindlera” w reżyserii Stevena Spielberga.

  • Debata telewizyjna Alfreda Miodowicza i Lecha Wałęsy. Fot. PAP/CAF/C. Langda

    Debata szefa prorządowego Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych Alfreda Miodowicza z liderem Solidarności Lechem Wałęsą, bezpośrednio transmitowana przez telewizję.

  • Przesuwanie kościoła pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny. Warszawa, 30.11.1962. Fot. PAP/CAF/C. Langda

    W Warszawie w trakcie prac związanych z poszerzaniem Trasy W-Z przesunięto o 21 metrów zabytkowy kościół Narodzenia Najświętszej Marii Panny.

  • Stanisław Kazuro. Fot. NAC

    W Warszawie zmarł Stanisław Kazuro, kompozytor, dyrygent, pedagog muzyczny.

  • Gen. Antoni Chruściel. Fot. Wikimedia Commons

    W Waszyngtonie zmarł gen. Antoni Chruściel, „Nurt”, „Monter”, komendant Okręgu Warszawa ZWZ-AK, bezpośredni dowódca sił zbrojnych w czasie Powstania Warszawskiego. Po kapitulacji powstania przebywał w oflagu koło Norymbergi. Po wojnie był w Londynie zastępcą Szefa Sztabu Głównego Polskich Sił Zbrojnych, później – Inspektorem Komisji Likwidacyjnej. Władze PRL pozbawiły go polskiego obywatelstwa, decyzję tę uchylono dopiero 11 lat po jego śmierci. Trzykrotnie odznaczony krzyżem Virtuti Militari i trzykrotnie Krzyżem Walecznych.

  • W Los Angeles zmarł Ernst Lubitsch, niemiecki reżyser filmowy, nagrodzony Oscarem za całokształt twórczości.

  • Gen. Władysław Sikorski. Fot. PAP/CAF/Archiwum

    Samolot z gen. Władysławem Sikorskim na pokładzie, lecący z Montrealu do Waszyngtonu, musiał awaryjnie lądować z powodu zatrzymania pracy wszystkich silników.

  •  Fińscy żołnierze przy porzuconym podczas Wojny Zimowej sowieckim czołgu T-26. Styczeń 1940 r. Fot. Wikimedia Commons

    Początek sowieckiej agresji na Finlandię.

  • W South Shiedls w Anglii urodził się Ridley Scott, reżyser i producent filmowy.

  • Urodził się Andrzej Gąsiennica-Roj, narciarz, alpejczyk, wielokrotny mistrz i reprezentant Polski, olimpijczyk z Oslo w 1952 i Cortina d'Ampezzo w 1956 r.

  • Józef Szczepański. Źródło: Wikimedia Commons

    W Łęczycy urodził się Józef Szczepański, ps. Ziutek, poeta, członek Grup Szturmowych Szarych Szeregów; w Powstaniu Warszawskim dowodził jedną z drużyn „Parasola”, z którą walczył na Woli i Starym Mieście; ranny, zmarł 10 września 1944 r. w szpitalu powstańczym.

  • Urodziła się Joanna Guze, historyk sztuki, popularyzatorka malarstwa, tłumaczka literatury francuskiej i rosyjskiej.

  • W Kowenicach koło Sambora urodził się Andrzej Kuśniewicz, prozaik, eseista, poeta; autor „Lekcji martwego języka”, „Króla Obojga Sycylii”, „Mieszanin obyczajowych”.

  • W Paryżu zmarł Oscar Wilde, poeta, prozaik, dramatopisarz; autor powieści „Portret Doriana Graya”.

  • Urodził się Andrzej Teslar, poeta, tłumacz literatury, major Wojska Polskiego.

  • W Krzyworówni na Huculszczyźnie urodził się Stanisław Vincenz, prozaik, eseista, filozof kultury; autor powieści „Na wysokiej połoninie”; uhonorowany medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata za pomoc Żydom w czasie II wojny światowej.

  • Prezes Rady Żydowskiej w getcie warszawskim - inż. Adam Czerniaków, III 1942 (AWAR I-2). Źródło: ŻIH

    W Warszawie urodził się Adam Czerniaków, inżynier, pedagog, działacz społeczny i samorządowy, senator RP; w czasie niemieckiej okupacji przewodniczący Rady Żydowskiej w warszawskim getcie; popełnił samobójstwo 23 lipca 1942 r. w obliczu rozpoczętej przez Niemców likwidacji getta i wywozu ludności żydowskiej do obozu zagłady w Treblince.

  • Urodził się Stanisław Wyrzykowski, poeta, pisarz, tłumacz okresu Młodej Polski.

  • Hipolit Cegielski. Źródło: CBN Polona

    W Poznaniu zmarł Hipolit Cegielski, przemysłowiec, założyciel fabryki narzędzi i maszyn rolniczych w Poznaniu; poseł do sejmu pruskiego (1849); wydawca „Gazety Polskiej” i „Dziennika Poznańskiego”; współzałożyciel Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk; od 1865 r. prezes Centralnego Towarzystwa Gospodarczego.

  • W majątku Hucisko w Kaliskiem urodził się Andrzej Mielęcki, lekarz, założyciel polskich towarzystw i organizacji na Śląsku; w 1920 r. członek Polskiej Komisji Plebiscytowej w Katowicach; zamordowany przez niemieckich nacjonalistów w sierpniu 1920 r.

  • W osadzie Floryda w stanie Missouri urodził się Mark Twain, pisarz, satyryk; autor powieści „Przygody Tomka Sawyera”, „Przygody Hucka Finna”, „Książę i żebrak”, a także wspomnień „Życie na Missisipi”.

  • W Rzymie zmarł papież Pius VIII (1829–1830).

  • Fragment obrazu „Bitwa pod Somosierrą”, Horacy (Horace) Vernet, 1816, ze zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie. Fot. PAP/PAI/I. Jarosińska

    Szarża polskiego 3. szwadronu 1. Pułku Szwoleżerów Gwardii Cesarskiej na przełęcz Somosierra otworzyła Napoleonowi drogę na Madryt.

  • Urodził się Andrzej Dybek, lekarz, chirurg wojskowy, w latach 1812–1813 naczelny chirurg armii polskiej podczas rosyjskiej kampanii Napoleona.

  • W Żninie urodził się Jędrzej Śniadecki, chemik, lekarz. Twórca polskiego słownictwa chemicznego i autor pierwszego polskiego podręcznika chemii.

  • W Czerniejewie w Wielkopolsce urodził się Onufry Kopczyński, pijar, pedagog, gramatyk; członek Towarzystwa do Ksiąg Elementarnych i Towarzystwa Przyjaciół Nauk; autor podręcznika „Gramatyka dla szkół narodowych”.

  • Podczas oblężenia Fredrikshald w Norwegii zginął król Szwecji Karol XII.

  • Pod Narwą armia szwedzka dowodzona przez króla Karola XII pokonała czterokrotnie liczniejsze wojska rosyjskie.

  • Fragment obrazu Pawła Poraj-Paradowskiego "Święty Andrzej Bobola". Fot. NAC

    W Strachocinie koło Sanoka urodził się Andrzej Bobola, jezuita, zamordowany przez Kozaków w czasie rzezi w Janowie Poleskim w 1657 r.; kanonizowany przez papieża Piusa XI w 1938 r.; w 2002 r. ogłoszony patronem Polski.

  • Kazimierz IV Jagiellończyk. Źródło: BN Polona

    W Krakowie urodził się przyszły król Polski Kazimierz IV Jagiellończyk.

  • W Rzymie papieżem został Angelo Correra, który przyjął imię Grzegorza XII; jednym z jego przyrzeczeń było podjęcie starań o zakończenie schizmy.