> >

O PORTALU

Portal dzieje.pl to codzienny serwis historyczny, setki artykułów dotyczących przede wszystkim najnowszej historii Polski, a także materiały wideo, filmy dokumentalne, archiwalne fotografie, dokumenty oraz infografiki i mapy.

Więcej

Kalendarz dat

1889

  • W Płocku urodził się Julian Leszczyński, ps. Leński, działacz komunistyczny, sekretarz generalny KC KPP (1929-1937); aresztowany w Związku Sowieckim i oskarżony o działalność agenturalną; rozstrzelany w 1937 r.

  • Ignacy Domeyko. Fot. NAC

    W Santiago zmarł Ignacy Domeyko, geolog, mineralog i inżynier górnictwa. Filomata, przyjaciel Adama Mickiewicza, uczestnik Powstania Listopadowego; po jego upadku udał się na emigrację, od 1838 r. przebywał na stałe w Chile.

  • W Brzeźnicy w powiecie wadowickim urodził się Jan Piwowarczyk, ksiądz, etyk, publicysta, działacz Chrześcijańskiej Demokracji; rektor seminarium duchownego w Krakowie (1939–1944); współzałożyciel „Tygodnika Powszechnego”, wykładowca Uniwersytetu Jagiellońskiego.

  • Gen. Tadeusz Piskor. Fot. NAC

    W Borze pod Ostrowcem w pow. Iłża. urodził się Tadeusz Piskor, oficer Legionów Polskich, jeden z najbliższych współpracowników Józefa Piłsudskiego; w latach 1926–1931 szef Sztabu Generalnego (od 1928 r. Sztabu Głównego); podczas kampanii 1939 r. dowódca Armii „Lublin”.

  • Ryszard Bolesławski. Fot. NAC

    W Dębowej Górze koło Skierniewic urodził się Ryszard Bolesławski, reżyser teatralny i filmowy, aktor; w latach 30. realizował filmy w Hollywood, współpracując z największymi gwiazdami. Do jego najbardziej znanych dzieł należą „Cud nad Wisłą”, „Ostatnia cesarzowa”, „Nędznicy”.

  • Ludwik Waryński. Źródło: Wikimedia Commons

    W twierdzy Szlisselburg koło Petersburga zmarł Ludwik Waryński, działacz rewolucyjny, założyciel i przywódca I Proletariatu.

  • W Kijowie urodził się Wacław Niżyński, tancerz, choreograf. 

  • Generał bryg. dypl. Marian Żegota-Januszajtis. Źródło: NAC

    W Mirowie koło Częstochowy urodził się Marian Januszajtis-Żegota, organizator Polskich Drużyn Strzeleckich, żołnierz Legionów Polskich, generał Wojska Polskiego; uczestnik wojny polsko-bolszewickiej, w czasie kampanii 1939 r. dowódca Korpusu Ochotniczego Obrony Lwowa.

  • W Suchej Beskidzkiej urodził się Walery Goetel, geolog, ekolog i paleontolog; badacz budowy geologicznej Tatr; w latach 1939–51 rektor Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie.

  • W Grodzisku Mazowieckim urodził się Kalman Szapiro, cadyk, rabin Piaseczna; w czasie wojny przebywał w warszawskim getcie, gdzie angażował się w działalność samopomocową; autor mów odnalezionych w Archiwum Ringelbluma; zamordowany w 1943 r. prawdopodobnie w niemieckim obozie w Trawnikach.

  • Adolf Hitler. Fot. PAP/EPA

    W Braunau w Austrii urodził się Adolf Hitler, przywódca III Rzeszy Niemieckiej, zbrodniarz, odpowiedzialny za śmierć milionów ludzi, zamordowanych przez totalitarny nazistowsko-niemiecki reżim, w tym 6 mln obywateli polskich. 

  • W Paryżu otwarto Wystawę Światową; jedną z jej największych atrakcji była wieża Eiffla, najwyższa wówczas wieża na świecie.

  • Bolesław Prus. Źródło: CBN Polona

    W „Kurierze Codziennym” ukazał się ostatni odcinek powieści Bolesława Prusa „Lalka”.

  • W Barłożnie w powiecie starogardzkim urodził się Bronisław Komorowski, duchowny katolicki, działacz patriotyczny, duszpasterz kościoła św. Stanisława Biskupa Męczennika w Wolnym Mieście Gdańsku; aresztowany przez Niemców we wrześniu 1939 r.; w marcu 1940 r. rozstrzelany w KL Stutthof; beatyfikowany przez papieża Jana Pawła II w 1999 r.

  • W Kijowie urodził się Igor Sikorski, amerykański konstruktor lotniczy pochodzenia rosyjskiego; twórca pierwszych samolotów wielosilnikowych i pierwszej udanej konstrukcji śmigłowca.

  • W Bolszoj Fontan pod Odessą urodziła się Anna Achmatowa, jedna z najwybitniejszych poetek rosyjskich.

  • Zofia Kossak-Szczucka. Fot. PAP/Reprodukcja

    W Kośminie na Lubelszczyźnie urodziła się Zofia Kossak-Szczucka, pisarka, publicystka, w czasie II wojny światowej współorganizatorka Frontu Odrodzenia Polski i Rady Pomocy Żydom „Żegota”.

  • Tadeusz Hołówko. Źródło: NAC

    W Semipałatyńsku, obecnie Semej w Kazachstanie, urodził się Tadeusz Hołówko, działacz PPS, współpracownik Józefa Piłsudskiego, przedstawiciel ruchu prometejskiego; współtwórca BBWR, zwolennik dialogu z Ukraińcami oraz stworzenia federacji państw środkowo i wschodnioeuropejskich, stanowiącej przeciwwagę dla ZSRS; zastrzelony w 1931 r. przez ukraińskich nacjonalistów.

  • Gen. Gustaw Orlicz-Dreszer. Fot. NAC

    W Jadowie koło Wołomina urodził się Gustaw Orlicz-Dreszer, żołnierz Legionów Polskich, generał WP; w czasie zamachu majowego dowodził wojskami wiernymi marszałkowi Józefowi Piłsudskiemu; w latach 1930–1936 inspektor armii, od 1930 r. prezes ZG Ligi Morskiej i Kolonialnej; w 1936 r. objął stanowisko inspektora obrony powietrznej państwa; zginął w katastrofie lotniczej nad Bałtykiem w okolicy Orłowa w 1936 r.

  • W Hamburgu urodził się Carl von Ossietzky, niemiecki publicysta, działacz pacyfistyczny, prześladowany przez nazistowski reżim, więziony w obozach koncentracyjnych; laureat Pokojowej Nagrody Nobla w 1935 r.; zmarł w więziennym szpitalu w Berlinie w 1938 r.

  • Pierwsze wejście na szczyt Kilimandżaro – pierwszymi zdobywcami byli Niemiec Hans Meyer i Austriak Ludwig Purtscheller.

  • W Paryżu otwarto kabaret Moulin Rouge.

  • Maria Dąbrowska. Fot. PAP/CAF

    W Russowie koło Kalisza urodziła się Maria Dąbrowska, pisarka, publicystka, tłumaczka; autorka m.in. powieści „Noce i dnie” oraz „Dzienników”.

  • Jan Pohoski. Fot. NAC

    W Dubnie urodził się Jan Pohoski, polityk, członek Polskiej Organizacji Wojskowej, działacz PSL „Wyzwolenie”, w 1940 r. zamordowany przez Niemców w Palmirach.

  • Zmarł Jan Mieczkowski, właściciel zakładów fotograficznych w Warszawie, przez krótki okres również w Paryżu, w których zajmował się głównie wykonywaniem portretów. Na swoich zdjęciach uwiecznił m.in. Adama Mickiewicza, Deotymę i Stanisława Moniuszkę.

  • Fotograf i wynalazca Konrad Brandel uzyskał rosyjski patent na ręczny aparat do zdjęć migawkowych zwany fotorewolwerem.

  • Tytus Chałubiński. Źródło: NAC

    W Zakopanem zmarł Tytus Chałubiński, lekarz, przyrodnik, społecznik, jeden z pionierów taternictwa, współzałożyciel Towarzystwa Tatrzańskiego i Muzeum Tatrzańskiego.

  • Stanisław Swianiewicz. Źródło: Wikimedia Commons

    W Dyneburgu urodził się Stanisław Swianiewicz, ekonomista, prof. Uniwersytetu Wileńskiego; więzień sowiecki, cofnięty z transportu oficerów skierowanych do Katynia; autor głośnej książki „W cieniu Katynia” uważanej za jeden z najważniejszych dokumentów na temat zbrodni katyńskiej.

  • Urodził się Stanisław Kubicki, malarz i grafik, poeta i publicysta, przedstawiciel nurtu ekspresjonizmu w sztukach plastycznych i literaturze.

  • W Allahabadzie urodził się Jawaharlal Nehru, jeden z przywódców Indyjskiego Kongresu Narodowego, pierwszy premier niepodległych Indii (1947-1964).

  • W Królewskiej Hucie, obecnie Chorzów, zmarł Juliusz Ligoń, poeta ludowy, działacz społeczny i oświatowy; szykanowany przez władze pruskie za umacnianie polskiej świadomości narodowej na Górnym Śląsku.

  • Urodził się Andrzej Teslar, poeta, tłumacz literatury, major Wojska Polskiego.

  • Ludwika Nitschowa. Źródło: CBN Polona

    W Radłowie urodziła się Ludwika Nitschowa, rzeźbiarka, autorka warszawskiego pomnika Syreny.

  • W Paryżu urodził się Gabriel Marcel, filozof, pisarz.

  • W Petersburgu urodził się Jan Dembowski, biolog, profesor uniwersytetów w Wilnie, Łodzi i Warszawie, prezes PAN (1952–56), marszałek sejmu PRL I kadencji.