Kalendarz dat

1864

• 24.01

  W Rokitnicy pod Brodnicą urodził się Andrzej Niemojewski, pisarz, wolnomyśliciel, redaktor „Myśli Niepodległej”.

• 

  21.02

  Powstanie Styczniowe: Pod Opatowem wojska rosyjskie rozbiły oddziały powstańcze dowodzone przez Apolinarego Kurowskiego.

• 

  2.03

  Car Aleksander II ogłosił uwłaszczenie chłopów w Królestwie Polskim.

• 

  22.03

  W Wilnie powieszony został przez władze carskie Konstanty „Kastuś” Kalinowski, jeden z przywódców Powstania Styczniowego, komisarz Rządu Narodowego na Litwę.

• 

  26.03

  Decyzją cara Aleksandra II rozpoczął działalność Komitet Urządzający w Królestwie Polskim, powołany do przeprowadzenia reformy uwłaszczeniowej i wprowadzenia administracji wiejskiej.

• 

  10.04

  W Warszawie władze carskie aresztowały Romualda Traugutta, dyktatora Powstania Styczniowego; 5 sierpnia 1864 r. został stracony na stokach Cytadeli Warszawskiej.

• 20.04

  Powstanie Styczniowe: Bronisław Brzeziński stanął na czele ostatniego Rządu Narodowego.

• 

  29.04

  W Słucku urodził się Witold Jodko-Narkiewicz, działacz socjalistyczny, współzałożyciel i członek władz PPS; jeden z założycieli Komisji Tymczasowej Skonfederowanych Stronnictw Niepodległościowych (1912).

• 11.06

  W Monachium urodził się Richard Strauss, kompozytor, dyrygent.

• 

  13.06

  W Paryżu zmarł gen. Henryk Dembiński, działacz emigracyjny, uczestnik wojen napoleońskich, w Powstaniu Listopadowym generał dywizji i gubernator Warszawy; w czasie rewolucji węgierskiej dowódca Armii Północnej, szef sztabu, przejściowo wódz naczelny armii węgierskiej.

• 

  5.08

  Na stokach warszawskiej Cytadeli władze carskie dokonały egzekucji Romualda Traugutta – dyktatora Powstania Styczniowego oraz czterech jego współpracowników: Jana Toczyskiego, Rafała Krajewskiego, Romana Żulińskiego i Jana Jeziorańskiego.

• 

  9.08

  W Kamionku (obecnie część Warszawy) urodził się Roman Dmowski, główny ideolog polskiego nacjonalizmu, przywódca obozu narodowego, dyplomata, uczestnik konferencji pokojowej w Paryżu w 1919 r.; współtwórca niepodległej Polski; autor „Myśli nowoczesnego Polaka”.

• 22.08

  W Genewie podpisano konwencję o „polepszeniu losu rannych w armiach czynnych”; na jej mocy symbol czerwonego krzyża został prawnie uznany za znak ochronny wojskowej służby zdrowia.

• 27.09

  W Czernowej, obecnie dzielnica Rużomberku, urodził się Andrej Hlinka, katolicki ksiądz, działacz narodowy, organizator i ideolog Słowackiej Partii Ludowej.

• 28.09

  W Londynie utworzono Międzynarodowe Stowarzyszenie Robotników, nazwane I Międzynarodówką.

• 5.10

  W Besancon urodził się Louis Lumiere, wynalazca, pionier kinematografii.

• 

  14.10

  W Strawczynie koło Kielc urodził się Stefan Żeromski, wybitny pisarz, publicysta, autor powieści „Popioły”, „Syzyfowe prace”, „Wierna rzeka” oraz „Przedwiośnie”.

• 

  8.11

  W Carskim Siole car Aleksander II podpisał ukaz o kasacie klasztorów w Królestwie Polskim; na jego podstawie w nocy z 27 na 28 listopada 1864 r. władze rosyjskie przeprowadziły kasację 109 klasztorów.

• 11.11

  W Rouen urodził się Maurice Leblanc, francuski pisarz, autor cyklu powieści kryminalnych o Arsenie Lupin.

• 

  22.11

  W Warszawie został oddany do użytku Most Kierbiedzia, pierwsza stalowa konstrukcja łącząca dwa brzegi Wisły w tym mieście. Jego projektant - inżynier Stanisław Kierbiedź - wybudował wcześniej most nad Newą w Petersburgu, za co car Mikołaj I mianował go generałem-majorem. Most warszawski oficjalnie nosił nazwę Aleksandryjskiego (na cześć cara Aleksandra II), ale potocznie był nazywany Mostem Kierbiedzia. Konstrukcja o długości 474-476 metrów podparta była na sześciu przęsłach. Dwa z nich wysadziły w 1915 r. wycofujące się wojska rosyjskie, ale most już po kilku miesiącach znów był czynny. Całkowicie został zniszczony we wrześniu 1944 r. przez Niemców. Na jego miejscu powstał Most Śląsko-Dąbrowski.

• 24.11

  W Albi we Francji urodził się Henri de Toulouse-Lautrec, malarz, grafik.

• 

  30.11

  Urodził się Andrzej Mielęcki, Wielkopolanin, od 1899 mieszkał w Katowicach. Był jednym z pierwszych polskich lekarzy, którzy otwarli praktykę w tym należących wtedy do Niemiec mieście. Aktywnie działał w polskich towarzystwach. W sierpniu 1920 r. pod oknami jego mieszkania doszło do krwawej pacyfikacji - żołnierze francuscy strzelali do cywilów, demonstrantów niemieckich. Mielęcki wybiegł, żeby udzielić pomocy rannym i chwilę później padł ofiarą linczu, bo to na nim skrupiła się złość demonstrantów.

• 8.12

  W Pojościu koło Poniewieża urodził się Aleksander Meysztowicz, ziemianin, konserwatysta; prezes Tymczasowej Komisji Rządzącej Litwy Środkowej (1921–1922), poseł na Sejm, współzałożyciel wileńskiego „Słowa”; w latach 1926–1928 minister sprawiedliwości.

• 8.12

  W Villeneuve-sur-Fere urodziła się Camille Claudel, francuska rzeźbiarka.

• 16.12

  Wojna secesyjna: Pod Nashville wojska unionistów pokonały armię konfederatów.

• 19.12

  Rosjanie aresztowali ostatniego naczelnika Warszawy w Powstaniu Styczniowym Aleksandra Waszkowskiego. Został stracony na stokach Cytadeli Warszawskiej 17 lutego 1865 r.

• 21.12

  W Krakowie urodził Maksymilian Gumplowicz, historyk i etnograf, działacz Towarzystwa Szkoły Ludowej.

• 22.12

  W Kotiużyńcach (ówczesna gubernia kijowska) urodził się Bohdan Dyakowski, biolog, współtwórca Ligi Ochrony Przyrody, autor „Atlasu państwa zwierzęcego” wydawanego w latach 1903–1926.

• 

  22.12

  Urodził się Bohdan Dyakowski, jeden z założycieli Ligi Ochrony Przyrody, autor wielu opracowań popularyzujących wiedzę o przyrodzie, takich jak "Atlas motyli krajowych", "O dawnych łowach i dawnej zwierzynie", "Z puszczy białowieskiej".