Kalendarz historyczny
30 grudnia
-
W Warszawie zmarł Tadeusz Trepkowski, plastyk, twórca wielu znanych plakatów: antywojennego "Nie" (na kongres Obrońców Pokoju w Wiedniu) i mającego propagandowy i socrealistyczny wydźwięk "Bądź czujny wobec wroga narodu".
-
W obozie koncentracyjnym Auschwitz Niemcy przeprowadzili egzekucję przywódców konspiracji. Powieszeni zostali dwaj Polacy - Piotr Piąty i Bernard Świerczyna oraz trzej Austriacy - Ernst Burger, Rudolf Friemel i Ludwig Vesely.
Skazani nie pozwolili sobie zawiązać oczu. Przed śmiercią krzyczeli: "Precz z Hitlerem!", "Precz z faszyzmem!", "Niech żyje Polska!".
-
Na mocy rozporządzenia prezydenta RP powstała Dyrekcja Naczelna Lasów Państwowych.
-
W Lublinie urodził się Zygmunt Balicki, socjolog, publicysta, jeden z przywódców ruchu narodowo-demokratycznego, współtwórca Ligi Narodowej.
-
W Warszawie zmarł Longin Komołowski, działacz Solidarności, poseł na Sejm RP, wicepremier i minister pracy w rządzie Jerzego Buzka, prezes Wspólnoty Polskiej.
-
W Szczecinie zmarł Marian Jurczyk, działacz związkowy, przewodniczący Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego w Szczecinie w 1980 roku, przywódca związku zawodowego „Solidarność '80”, prezydent Szczecina.
-
W Bagdadzie odbyła się egzekucja byłego irackiego dyktatora Saddama Husajna, odpowiedzialnego za zbrodnie popełnione na szyitach, Kurdach, inwazję na Kuwejt, krwawe represje polityczne.
-
W Warszawie zmarł Stanisław Broniewski, ps. Stefan Orsza, ppor. AK, harcmistrz, naczelnik Szarych Szeregów (1943–1944), dowódca Akcji pod Arsenałem.
-
W Gdańsku urodził się Jan Mela, polarnik; w 2004 r. wspólnie z Markiem Kamińskim zdobył oba bieguny Ziemi – najpierw Północny, później Południowy; tym samym został najmłodszym człowiekiem i jedynym niepełnosprawnym na świecie, który dokonał tego wyczynu.
-
Telewizja Polska wyemitowała premierowy odcinek pierwszej polskiej telenoweli „W labiryncie”.
-
Stan wojenny: Sąd Wojewódzki w Łodzi skazał przywódców łódzkiej „Solidarności” – Jerzego Kropiwnickiego i Andrzeja Słowika – na 4,5 roku więzienia za kierowanie 13 grudnia akcją protestacyjną.
-
Opuszczono banderę na SS „Sołdek”, pierwszym polskim statku wybudowanym po II wojnie światowej.
-
Franciszek Macharski został mianowany przez papieża Jana Pawła II metropolitą krakowskim.
-
W Warszawie zmarł Zbigniew Burzyński, pilot, konstruktor balonowy, rekordzista świata i dwukrotny zdobywca pucharu Gordona Benetta.
-
W Krakowie urodził się Marcin Koszałka, operator i reżyser filmowy.
-
Karol Wojtyła został mianowany przez papieża Pawła VI arcybiskupem metropolitą krakowskim.
-
W Warszawie urodził się Jacek Wszoła, lekkoatleta, mistrz (1976) i wicemistrz (1980) olimpijski w skoku wzwyż.
-
W Warszawie urodził się Dariusz Kozakiewicz, gitarzysta zespołów Breakout, Test i Perfect.
-
W Warszawie zmarł Aleksander Kakowski, arcybiskup metropolita warszawski, kardynał; ostatni prymas Królestwa Polskiego; członek Rady Regencyjnej.
-
Przed Sądem Okręgowym w Warszawie stanął Eligiusz Niewiadomski – zabójca prezydenta RP Gabriela Narutowicza; po trwającej 17 godzin rozprawie skazany został na karę śmierci. Wyrok wykonano 31 stycznia 1923 r. na stoku warszawskiej Cytadeli.
-
Podpisane zostało polsko-łotewskie porozumienie wojskowe dotyczące wspólnej akcji zaczepnej przeciwko Armii Czerwonej w Łatgalii – dawnych Inflantach Polskich.
-
W Petersburgu zginął w zamachu Grigorij Rasputin, mistyk i „cudotwórca” z dworu cara Mikołaja II; wpływowy ulubieniec carycy.
-
W Oakland w Kalifornii urodziła się Jo Van Fleet, aktorka, nagrodzona Oscarem za rolę w filmie „Na wschód od Edenu” (1955).
-
W Saratowie urodził się Eugeniusz Cękalski, reżyser, scenarzysta, teoretyk filmu, producent, reżyser filmu „Strachy” i „Jasne łany”, uznawany za pierwszy polski film socrealistyczny.
-
W wiedeńskim Theather an der Wien odbyła się prapremiera operetki Franciszka Lehara „Wesoła wdówka”.
-
W Krakowie urodził się Eugeniusz Kwiatkowski, żołnierz Legionów Polskich, w okresie międzywojennym minister przemysłu i handlu, wicepremier oraz minister skarbu; przyczynił się do powstania i zrealizowania koncepcji budowy portu w Gdyni oraz fabryki związków azotowych w Mościcach pod Tarnowem; współtwórca Centralnego Okręgu Przemysłowego.
-
W Święcianach na Wileńszczyźnie urodził się Wiktor Thommee, generał WP; w kampanii 1939 r. dowodził wsławioną walkami pod Mokrą i Borową Górą Grupą Operacyjną „Piotrków” oraz Armią „Łódź”; od 13 września przez ponad dwa tygodnie kierował bohaterską obroną Twierdzy Modlin.
-
W Dreźnie zmarł margrabia Aleksander Wielopolski, polityk, ziemianin; naczelnik rządu cywilnego Królestwa Polskiego (1862–1863); rozbudował szkolnictwo polskie, spolszczył administrację i sądownictwo, doprowadził do oczynszowania chłopów, równouprawnienia Żydów; przeciwnik antyrosyjskiej konspiracji i powstania zbrojnego.
-
W Krakowie otwarto most Franciszka Józefa zwany Mostem Podgórskim (bo łączył miasto z Podgórzem). Postawiona na kamiennych filarach konstrukcja w 1925 r. została rozebrana, a na jej miejscu postawiono most Piłsudskiego.
-
Urodził się Stanisław Brzóska, ksiądz, w czasie Powstania Styczniowego naczelny kapelan wojsk powstańczych na Podlasiu, dowódca ostatniego oddziału walczącego do grudnia 1864 r.; aresztowany i stracony przez władze carskie w maju 1865 r.
-
Imperium Osmańskie wypowiedziało wojnę Cesarstwu Rosyjskiemu; w jej wyniku Besarabia (część Mołdawii i Ukrainy) została przyłączona do Rosji.
-
Prawa miejskie otrzymały Końskie.