Kalendarz dat

1865

• 

  12.02

  W Ludźmierzu na Podhalu urodził się Kazimierz Przerwa-Tetmajer, poeta, prozaik, dramaturg, publicysta i krytyk sztuki, autor m.in. „Na skalnym Podhalu”, „Legendy Tatr”, „Zatracenia” i „Zawiszy Czarnego”.

• 17.02

  Na stokach cytadeli warszawskiej straceni zostali Emanuel Szafarczyk, przywódca Straży Zbrojnej (tzw. sztyletników), organizator zamachów na Aleksandra Wielopolskiego oraz Aleksander Waszkowski, ostatni powstańczy komendant Warszawy.

• 8.03

  W Warszawie urodził się Leo Belmont, założyciel Polskiego Towarzystwa Esperantystów, adwokat, obrońca polityczny, publicysta, krytyk literacki, poeta, autor powieści; zmarł w 1941 r. w warszawskim getcie.

• 10.03

  W Okocimiu urodził się Julian Nowak, lekarz, bakteriolog, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, rektor UJ w roku akademickim 1921/1922; premier RP w 1922 r.; senator w latach 1922–1927 z ramienia PSL „Piast”.

• 12.03

  W Poznaniu zmarł Leon Przyłuski, arcybiskup gnieźnieński i poznański, prymas Polski w latach 1845–1865.

• 

  17.03

  W Telszach na Żmudzi urodził się Gabriel Narutowicz, inżynier, minister robót publicznych i spraw zagranicznych w pierwszych rządach II RP; pierwszy prezydent Rzeczypospolitej, zamordowany przez nacjonalistę Eligiusza Niewiadomskiego w warszawskiej Zachęcie 16 grudnia 1922 r., kilka dni po objęciu urzędu.

• 

  29.03

  W Warszawie urodził się Antoni Listowski, generał WP, w czasie wojny polsko-bolszewickiej dowodził 2. Armią i Frontem Ukraińskim.

• 

  4.04

  W Niżnym Nowogrodzie urodził się Zdzisław Lubomirski, ziemianin, działacz społeczno-polityczny, prezydent Warszawy (1916–1917), członek Rady Regencyjnej (1917–1918); w latach 1928–1938 senator II RP, w czasie okupacji niemieckiej aresztowany przez Niemców (1942), więziony na Pawiaku.

• 10.04

  W Karsach koło Pacanowa urodził się Władysław Leopold Jaworski, prawnik, profesor UJ, publicysta, polityk konserwatywny; jeden z liderów Stronnictwa Prawicy Narodowej; poseł do galicyjskiego Sejmu Krajowego (1901–1914) i austriackiej Rady Państwa (1911–1918); w latach 1914–1916 prezes Naczelnego Komitetu Narodowego.

• 

  15.04

  W Krakowie urodziła się Olga Boznańska, jedna z najbardziej cenionych polskich malarek, przedstawicielka impresjonizmu, wybitna artystka okresu Młodej Polski.

• 

  17.04

  W Loosdorf w Austrii urodziła się Urszula Ledóchowska, założycielka Zgromadzenia Sióstr Urszulanek Serca Jezusa Konającego (urszulanek szarych); kanonizowana w 2003 r. przez papieża Jana Pawła II.

• 

  21.04

  W Warszawie urodził się Stanisław Gall, sufragan archidiecezji warszawskiej, pierwszy biskup polowy Wojska Polskiego (1919–1933).

• 28.04

  W Romanówce niedaleko Brodów urodził się Piotr Bieńkowski, archeolog, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, organizator pierwszej w Polsce katedry archeologii klasycznej.

• 

  29.04

  Na Podlasiu władze carskie aresztowały księdza Stanisława Brzóskę, generała i naczelnego kapelana Powstania Styczniowego, ostatniego powstańca kontynuującego walkę.

• 

  23.05

  W Sokołowie Podlaskim w obecności około 10 tys. mieszkańców miasta i okolicznych wsi władze rosyjskie powiesiły księdza Stanisława Brzóskę, jednego z dowódców Powstania Styczniowego i kapelana powstańców; niektóre źródła podają datę 21 maja.

• 25.05

  W Sokalu urodził się Władysław Bandurski, duchowny katolicki, biskup pomocniczy archidiecezji lwowskiej, działacz niepodległościowy, honorowy kapelan I Brygady Legionów Polskich, kapelan sił zbrojnych Litwy Środkowej.

• 29.05

  W Warszawie urodził się Piotr Drzewiecki, inżynier, przemysłowiec, działacz społeczno-gospodarczy; w latach 1917–1921 prezydent Warszawy; założyciel i prezes Ligi Pracy (1933–1939); w 1942 r. aresztowany przez Niemców; zmarł w 1943 r. w berlińskim więzieniu Moabit.

• 6.06

  W Krakowie urodził się Wincenty Rapacki, śpiewak, aktor.

• 10.06

  W Monachium odbyła się premiera opery „Tristan i Izolda” Ryszarda Wagnera.

• 5.07

  W Warszawie ukazało się pierwsze wydanie tygodnika „Kłosy. Czasopisma ilustrowanego tygodniowego poświęconego literaturze, nauce i sztuce”. Wśród autorów pisma byli m.in. Józef Ignacy Kraszewski, Kazimierz Kraszewski, Adam Asnyk, Antoni Pietkiewicz Eliza Orzeszkowa i Maria Konopnicka.

• 10.07

  We Wrocławiu założono Ogród Zoologiczny.

• 3.09

  W Makówcu Dużym koło Mińska Mazowieckiego urodził się Konstanty Laszczka, rzeźbiarz, malarz, grafik, profesor Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie.

• 4.09

  W Słupówce koło Kcyni urodziła się Maria Karłowska, zakonnica, założycielka Sióstr Pasterek od Opatrzności Bożej; beatyfikowana przez papieża Jana Pawła II w 1997 r.

• 11.09

  Król pruski Wilhelm I Hohenzollern nadał prawa miejskie Katowicom.

• 

  28.09

  W Operze Warszawskiej odbyła się prapremiera „Strasznego Dworu” Stanisława Moniuszki, która zakończyła się manifestacją patriotyczną.

• 

  17.10

  W Oszmianie urodził się Lucjan Żeligowski, generał WP; w czasie I wojny światowej dowódca dywizji w I Korpusie Polskim; podczas wojny polsko-bolszewickiej dowódca Frontu Litewsko-Białoruskiego, później Grupy Operacyjnej; w październiku 1920 r. na czele 1. DP Litewsko-Białoruskiej zajął Wilno i Wileńszczyznę, proklamując utworzenie Litwy Środkowej; Inspektor Armii w Warszawie (1921–1925); minister Spraw Wojskowych (1925–1926); poseł na Sejm (1935–1939); w czasie II wojny światowej członek Rady Narodowej RP w Londynie.

• 10.11

  W Przedczu koło Kłodawy urodził się Władysław Umiński, pisarz, autor książek fantastycznonaukowych i podróżniczych, m.in. powieści „Na drugą planetę”.

• 8.12

  W fińskiej miejscowości Hämeenlinna urodził się Johan Julius Christian Sibelius, kompozytor.

• 10.12

  Na tron Królestwa Belgii wstąpił Leopold II Koburg.

• 18.12

  W Stanach Zjednoczonych weszła w życie XIII poprawka do Konstytucji, dotycząca zniesienia niewolnictwa.

• 30.12

  W Bombaju w Indiach urodził się Rudyard Kipling, angielski pisarz i poeta, autor „Księgi dżungli”, „Kima” i „Światła, które zgasło”.