> >

O PORTALU

Portal dzieje.pl to codzienny serwis historyczny, setki artykułów dotyczących przede wszystkim najnowszej historii Polski, a także materiały wideo, filmy dokumentalne, archiwalne fotografie, dokumenty oraz infografiki i mapy.

Więcej

Kalendarz historyczny

25 sierpnia

  • Pancernik Schleswig-Holstein podczas ostrzału Westerplatte. 01.09.1939 r. Fot. PAP/Archiwum

    Do portu gdańskiego, pod pretekstem kurtuazyjnej wizyty, wpłynął niemiecki pancernik „Schleswig-Holstein”; 1 września okręt rozpoczął ostrzał polskiej Wojskowej Składnicy Tranzytowej na Westerplatte.

  • Ambasador RP w Wielkiej Brytanii Edward Raczyński. 08.1939. Fot. NAC

    W Londynie Polska i Wielka Brytania podpisały układ o wzajemnej pomocy w przypadku wojny.

  • Na polecenie reżimu w Mińsku zrównano z ziemią cmentarz żołnierzy Armii Krajowej w Surkontach koło Grodna. Pochowano tam m.in. ppłk. Macieja Kalenkiewicza "Kotwicza" wraz z 36 podkomendnymi, w tym sześcioma oficerami Nowogródzkiego Okręgu Armii Krajowej.

  • Conrad Drzewiecki. Fot. PAP/CAF/Z. Staszczyszyn

    W Poznaniu zmarł Conrad Drzewiecki, tancerz i choreograf.

  • Karolina Lanckorońska. Fot. PAP/J.Bednarczyk

    W Rzymie zmarła Karolina Lanckorońska, historyk sztuki, współzałożycielka Polskiego Instytutu Historycznego, współorganizatorka Fundacji im. Lanckorońskich w Rzymie; promotorka i mecenas polskiej kultury, dziedziczka cennej kolekcji dzieł sztuki, które przekazała m.in. dla Zamku Królewskiego w Warszawie i Zamku Królewskiego na Wawelu.

  • Premiera filmu „Duże zwierzę” w reżyserii Jerzego Stuhra.

  • Premiera filmu „Dziewiąte wrota” w reżyserii Romana Polańskiego.

  • Roman Palester. Fot. NAC

    W Paryżu zmarł Roman Palester, kompozytor, autor muzyki do wielu filmów, m.in. „Zakazanych piosenek”; kierownik audycji kulturalnych w Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa.

  • Premiera filmu „Stan wewnętrzny” w reżyserii Krzysztofa Tchórzewskiego.

  • Lech Wałęsa. 09.1988. Fot. PAP/T. Zagoździński

    Lech Wałęsa skierował do władz komunistycznych „Oświadczenie w sprawie dialogu” zawierające propozycje zagadnień, które miałyby być omawiane w trakcie rozmów, wśród nich znalazła się sprawa legalizacji Solidarności.

  • W Stoczni Gdańskiej doszło do spotkania wicepremiera Mieczysława F. Rakowskiego ze stoczniowcami.

  • Biuro Polityczne KC KPZR powołało specjalną Komisję do spraw Polski. Jej przewodniczącym został Michaił Susłow.

  • Cmentarz Orląt Lwowskich. 1956–1957. Fot. Muzeum Narodowe w Warszawie/PAP/W. Prażuch

    Decyzja władz sowieckich o likwidacji Cmentarza Orląt Lwowskich.

  • W Hali Stoczni Gdańskiej rozpoczął się I Międzynarodowy Festiwal Piosenki.

  • We Wrocławiu rozpoczął obrady Światowy Kongres Intelektualistów w Obronie Pokoju, w którym wzięło udział kilkuset pisarzy, artystów i naukowców reprezentujących 46 państw. Przebieg obrad w dużym stopniu podporządkowany został dyrektywom władz sowieckich, mającym na celu mobilizowanie światowej opinii publicznej przeciwko „imperialistom amerykańskim”.

  • Filip Bajon. Fot. PAP/A. Rybczyński

    W Poznaniu urodził się Filip Bajon, reżyser, scenarzysta, pisarz; autor filmów „Aria dla atlety”, „Limuzyna Daimler-Benz”, „Wahadełko”, „Magnat”, „Poznań ‘56”, „Przedwiośnie” i „Śluby panieńskie”.

  • Pierwszy Międzynarodowy Festiwal Chopinowski: pianistka Zofia Rabcewiczowa. Duszniki Zdrój, 11.1946. Fot. PAP/CAF/Chmielewski

    W Dusznikach Zdrój rozpoczął się pierwszy Festiwal Chopinowski.

  • Gen. Antoni Chruściel (C), dowódca Powstania Warszawskiego. Źródło: Wikimedia Commons

    W nocy z 25 na 26 sierpnia dowództwo Powstania Warszawskiego oraz władze cywilne ewakuowały się ze Starego Miasta do Śródmieścia.

  • II wojna światowa: Wojska alianckie wkroczyły do Paryża.

  • W Bereźnem na Wołyniu Niemcy przy udziale ukraińskiej policji pomocniczej przeprowadzili likwidację getta, w czasie której zamordowali 3680 Żydów.

  • Marszałek Józef Piłsudski. Fot. NAC

    Marszałek Józef Piłsudski po raz drugi objął funkcję premiera.

  • Wojna polsko-bolszewicka: Wojska litewskie zajęły Wilno, po wycofaniu się z niego Armii Czerwonej.

  • Grupa powstańców śląskich. Fot. NAC

    Zakończenie II Powstania Śląskiego; dzień wcześniej Międzysojusznicza Komisja Plebiscytowa ogłosiła rozwiązanie niemieckiej policji i powołała Policję Górnego Śląska o polsko-niemieckim składzie.

  • Posiedzenie Tymczasowej Rady Stanu. 01.1917. Fot. NAC

    Protestując przeciwko polityce prowadzonej przez władze niemieckie po kryzysie przysięgowym do dymisji podała się Tymczasowa Rada Stanu.

  • Gen. Hans von Beseler. Fot. PAP/Archiwum Marian Leśniewski

    Niemcy utworzyli Generalne Gubernatorstwo Warszawskie. Funkcję generalnego gubernatora objął gen. Hans von Beseler.

  • Józef Piłsudski. Źródło: CBN Polona

    Z inicjatywy Józefa Piłsudskiego w Zakopanem została powołana organizacja niepodległościowa Polski Skarb Wojskowy, której zadaniem miało być gromadzenie środków na walkę zbrojną o niepodległość.

  • Iwan Sierow. Źródło: Wikimedia Commons

    W guberni wołogodzkiej urodził się Iwan Sierow, sowiecki generał aparatu bezpieczeństwa; ludowy komisarz spraw wewnętrznych ZSRS na Ukrainie, organizator deportacji polskich obywateli w głąb ZSRS (1939–1941), mający bezpośredni udział w zbrodni katyńskiej; od 1941 r. zastępca szefa NKWD Ławrientija Berii, odpowiedzialny m.in. za brutalne represje wobec żołnierzy AK i rozbijanie struktur Polskiego Państwa Podziemnego; od 1954 do 1958 r. szef KGB; w 1956 r. w czasie rewolucji węgierskiej dowodził operacjami tłumiącymi opór powstańców; szef GRU (wywiadu wojskowego) w latach 1958–1962.

  • Siostra Faustyna Kowalska. Fot. PAP/J. Ochoński

    W Głogowcu koło Łęczycy urodziła się Maria Helena Kowalska, imię zakonne Faustyna, siostra Zgromadzenia Sióstr Matki Bożej Miłosierdzia, mistyczka; kanonizowana w 2000 r. przez papieża Jana Pawła II.

  • Gustaw Morcinek. Fot. NAC

    W Karwinie na Śląsku Cieszyńskim urodził się Gustaw Morcinek, pisarz, publicysta; autor „Wyrąbanego chodnika”, „Łyska z pokładu Idy” i „Ondraszka”; w czasie II wojny światowej więzień niemieckich obozów koncentracyjnych Dachau i Sachsenhausen.

  • Brat Albert - Adam Chmielowski. Fot. NAC

    W Krakowie założone zostało Zgromadzenie Albertynów.

  • Izrael Poznański. Źródło: Wikimedia Commons

    W Aleksandrowie Łódzkim urodził się Izrael Poznański, przemysłowiec, właściciel warsztatów tkackich w Łodzi; nazywany ostatnim, po Ludwiku Geyerze i Karolu Scheiblerze, łódzkim „królem bawełny”.

  • W Glasgow urodził się Allan Pinkerton, założyciel słynnej amerykańskiej prywatnej agencji detektywistycznej.

  • James Watt. Źródło: Wikimedia Commons

    W Heathfield koło Birmingham zmarł James Watt, inżynier, wynalazca; w 1782 r. opatentował silnik parowy tłokowy, który znalazł szerokie zastosowanie w wielu dziedzinach produkcji; był współzałożycielem pierwszej na świecie wytwórni maszyn parowych w Soho niedaleko Birmingham.

  • W Końskowoli koło Puław zmarł Franciszek Dionizy Kniaźnin, poeta, dramatopisarz i tłumacz.

  • Krakowska drukarnia Łazarza Andrysowicza wydała Biblię w tłumaczeniu księdza Jakuba Wujka.