Kalendarz historyczny
31 stycznia
-
W Warszawie zmarł Jan Mulak, lekkoatleta, trener, działacz RPPS i PPS, uczestnik Powstania Warszawskiego; współtwórca polskiej reprezentacji lekkoatletycznej, tzw. Wunderteamu; działacz PKOl.
-
Na emigracji w Monachium zmarł Józef Mackiewicz, publicysta i pisarz, w 1943 r. na zaproszenie władz niemieckich udał się do Katynia jako obserwator ekshumacji zwłok zamordowanych tam oficerów. Był też, za zgodą Niemców, redaktorem gadzinowego "Gońca Codziennego", za co AK wydała na niego wyrok śmierci. W 1945 r. sąd koleżeński oczyścił go jednak z zarzutu o kolaborację.
-
Zmarł Władysław Gołąb, wieloletni prezes Towarzystwa Opieki Nad Ociemniałymi w Laskach, był pierwszą osobą niewidomą w Polsce, która uzyskała uprawnienia adwokata, przyjaciel i współpracownik bł. Elżbiety Róży Czackiej.
-
W Warszawie zmarł Jerzy Jedlicki, socjolog, historyk, badacz dziejów polskiej inteligencji i działacz opozycji w okresie PRL-u, autor takich książek jak „Źle urodzeni, czyli o doświadczeniu historycznym” czy „Jakiej cywilizacji Polacy potrzebują”.
-
Zmarł Zbigniew Kurtycz, piosenkarz, kompozytor, żołnierz 2 Korpusu Polskiego gen. Władysława Andersa, wykonawca wielu przebojów, m.in. piosenki „Cicha woda”.
-
W Warszawie zmarła Nina Andrycz, aktorka teatralna, filmowa i telewizyjna, nazywana „wielką damą polskiego teatru”; autorka tomików poezji i powieści.
-
W Warszawie zmarł Andrzej Szczepkowski, aktor, reżyser teatralny, pedagog warszawskiej PWST; zagrał m.in. w filmach „Obywatel Piszczyk”, „Awantura o Basię”, „Jezioro Bodeńskie” oraz w serialu telewizyjnym „Wojna domowa”.
-
W Warszawie zmarł Mieczysław Voit, aktor, znany m.in. z ról w filmach „Krzyżacy”, „Matka Joanna od Aniołów” oraz serialu „Alternatywy 4”.
-
W Warszawie zmarł Julian Antonisz (właśc. Antnoniszczak), plastyk, kompozytor, twórca eksperymentalnych filmów animowanych.
-
Premiera filmu Andrzeja Wajdy „Danton” z Gerardem Depardieu w roli tytułowej i Wojciechem Pszoniakiem w roli Maksymiliana Robespierre.
-
Stan wojenny: władze podjęły decyzję o wznowieniu sprzedaży benzyny właścicielom prywatnych samochodów.
-
Przeprowadzona została satelitarna transmisja filmu „Let Poland be Poland” („Żeby Polska była Polską”), wyprodukowanego przez US Departament of Information; film obejrzało ok. 185 milionów ludzi z 50 krajów.
-
Premiera filmu dokumentalnego „Robotnicy `80” Andrzeja Chodakowskiego i Andrzeja Zajączkowskiego, przedstawiającego sierpniowy strajk w Stoczni Gdańskiej i negocjacje z Komisją Rządową.
-
Sejm powołał Naczelny Sąd Administracyjny, ale instytucja rozpoczęła działalność dopiero 1 września tego roku.
-
Do Komisji Nadzwyczajnej Sejmu przesłany został przez Jerzego Andrzejewskiego „Memoriał 101”, zwierający protest środowiska twórców przeciwko zmianom w Konstytucji PRL ograniczającym prawa obywatelskie.
-
W Los Angeles zmarł Samuel Goldwyn, urodzony w Warszawie, producent filmowy, współzałożyciel wytwórni Metro-Goldwyn-Mayer.
-
Rozpoczął się proces beatyfikacyjny siostry Faustyny Kowalskiej.
-
W Bydgoszczy urodził się Stefan Majewski, piłkarz, srebrny medalista mistrzostw świata w Hiszpanii (1982), trener, działacz sportowy.
-
W Łodzi urodził się Jacek Chmielnik, aktor, reżyser teatralny; znany m.in. z filmów Juliusza Machulskiego „Vabank” i „Kingsajz”.
-
W Warszawie zmarła Stefania Sempołowska, działaczka społeczna i oświatowa, pedagog, publicystka, pisarka.
-
Premiera filmu Henryka Szaro „Kłamstwo Krystyny” z Elżbietą Barszczewską, Kazimierzem Junoszą - Stępowskim i Jerzym Śliwińskim w rolach głównych.
-
W Radomiu rozpoczął się XXIV Kongres PPS.
-
W „Kurjerze Warszawskim” ukazała się pierwsza polska krzyżówka.
-
Na stokach warszawskiej Cytadeli wykonano wyrok śmierci na Eligiuszu Niewiadomskim, zabójcy prezydenta RP Gabriela Narutowicza. Zażądał, by umrzeć nieprzywiązanym do słupa bez zawiązanych oczu. Jego ostatnie słowa brzmiały: „Ginę za Polskę, którą gubi Piłsudski!”.
-
Katastrofa w kopalni „Heinitz” (Rozbark) w Bytomiu – w wyniku wybuchu metanu zginęło 145 górników.
-
W Wilnie urodziła się Danuta Bieńkowska, pisarka, autorka powieści dla młodzieży, tłumaczka.
-
I wojna światowa: Pod Bolimowem Niemcy przeprowadzili pierwszy atak chemiczny, skierowany przeciwko wojskom rosyjskim.
-
W Warszawie Organizacja Bojowa PPS dokonała udanego zamachu na funkcjonariusza rosyjskiej tajnej policji politycznej Ochrany Wiktora Gruena.
-
W Dobrocicach w pow. sandomierskim urodził się Stanisław Młodożeniec, poeta, prozaik, współtwórca polskiego futuryzmu.
-
W Kołomyi urodził się Stanisław Sedlaczek, harcmistrz, w czasie II wojny światowej założyciel i naczelnik konspiracyjnego Harcerstwa Polskiego (Hufców Polskich); zamordowany w KL Auschwitz w sierpniu 1941 r.
-
Zmarł Włodzimierz Bonawentura Krzyżanowski, amerykański generał pochodzenia polskiego, uczestnik antypruskiego powstania w Wielkopolsce (1846) i amerykańskiej wojny secesyjnej, w tym bitwy pod Gettysburgiem.
-
W guberni irkuckiej urodził się Piotr Wilniewczyc, inżynier, konstruktor broni strzeleckiej, współtwórca m.in. pistoletu Vis i pistoletu maszynowego Mors; po II wojnie światowej zaprojektował pistolety Wir i RAK.
-
W Dumanowie koło Kamieńca urodził się Mariusz Zaruski, żołnierz Legionów Polskich, generał WP, założyciel Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego (TOPR), jeden z pionierów polskiego narciarstwa i taternictwa zimowego, organizator polskiego żeglarstwa morskiego; aresztowany przez NKWD zmarł w 1941 r. sowieckim więzieniu.
-
W Bilczy koło Kielc urodził się Piotr Ściegienny, katolicki ksiądz, działacz niepodległościowy i chłopski.
-
W Wiedniu urodził się Franciszek Schubert, muzyk, kompozytor, prekursor romantyzmu w muzyce; autor m.in. Symfonii c-moll „Tragicznej”.
-
Na Wawelu pochowano królów Jana II Kazimierza Wazę i Michała Korybuta Wiśniowieckiego.
-
We Wrocławiu zmarł książę Jerzy Sebastian Lubomirski, marszałek wielki koronny, hetman polny koronny, przywódca rokoszu.
-
W Małopolsce miało miejsce trzęsienie ziemi o sile szacowanej na około 5-6 stopni w skali Richtera.