> >

O PORTALU

Portal dzieje.pl to codzienny serwis historyczny, setki artykułów dotyczących przede wszystkim najnowszej historii Polski, a także materiały wideo, filmy dokumentalne, archiwalne fotografie, dokumenty oraz infografiki i mapy.

Więcej

Kalendarz historyczny

31 stycznia

  • Jan Mulak. Fot. PAP/R. Pietruszka

    W Warszawie zmarł Jan Mulak, lekkoatleta, trener, działacz RPPS i PPS, uczestnik Powstania Warszawskiego; współtwórca polskiej reprezentacji lekkoatletycznej, tzw. Wunderteamu; działacz PKOl.

  • Józef Mackiewicz. Fot. NAC

    Na emigracji w Monachium zmarł Józef Mackiewicz, publicysta i pisarz, w 1943 r. na zaproszenie władz niemieckich udał się do Katynia jako obserwator ekshumacji zwłok zamordowanych tam oficerów. Był też, za zgodą Niemców, redaktorem gadzinowego "Gońca Codziennego", za co AK wydała na niego wyrok śmierci. W 1945 r. sąd koleżeński oczyścił go jednak z zarzutu o kolaborację.

  • Zmarł Władysław Gołąb, wieloletni prezes Towarzystwa Opieki Nad Ociemniałymi w Laskach, był pierwszą osobą niewidomą w Polsce, która uzyskała uprawnienia adwokata, przyjaciel i współpracownik bł. Elżbiety Róży Czackiej.

  • Prof. Jerzy Jedlicki. Fot. PAP/R. Guz

    W Warszawie zmarł Jerzy Jedlicki, socjolog, historyk, badacz dziejów polskiej inteligencji i działacz opozycji w okresie PRL-u, autor takich książek jak „Źle urodzeni, czyli o doświadczeniu historycznym” czy „Jakiej cywilizacji Polacy potrzebują”.

  • Zmarł Zbigniew Kurtycz, piosenkarz, kompozytor, żołnierz 2 Korpusu Polskiego gen. Władysława Andersa, wykonawca wielu przebojów, m.in. piosenki „Cicha woda”.

  • Nina andrycz. Fot. PAP/A. Rybczyński

    W Warszawie zmarła Nina Andrycz, aktorka teatralna, filmowa i telewizyjna, nazywana „wielką damą polskiego teatru”; autorka tomików poezji i powieści.

  • Andrzej Szczepkowski. Fot. PAP/A. Rybczyński

    W Warszawie zmarł Andrzej Szczepkowski, aktor, reżyser teatralny, pedagog warszawskiej PWST; zagrał m.in. w filmach „Obywatel Piszczyk”, „Awantura o Basię”, „Jezioro Bodeńskie” oraz w serialu telewizyjnym „Wojna domowa”.

  • Mieczysław Voit. Fot. PAP/M. Belina Prażmowski

    W Warszawie zmarł Mieczysław Voit, aktor, znany m.in. z ról w filmach „Krzyżacy”, „Matka Joanna od Aniołów” oraz serialu „Alternatywy 4”.

  • Julian Antoniszczak z chropografem - urządzeniem wykonującym fotografie dla niewidomych. Kraków, 1984 r. Fot. PAP/CAF/M. Sochor

    W Warszawie zmarł Julian Antonisz (właśc. Antnoniszczak), plastyk, kompozytor, twórca eksperymentalnych filmów animowanych.

  • Reżyser Andrzej Wajda podczas konferencji po premierze filmu „Danton”; z tyłu od lewej: scenograf Allan Starski, producent towarzyszący Barbara Pec-Ślesicka (zespół filmowy X). Warszawa, 01.1983. Fot. PAP/PAI/M. Musiał

    Premiera filmu Andrzeja Wajdy „Danton” z Gerardem Depardieu w roli tytułowej i Wojciechem Pszoniakiem w roli Maksymiliana Robespierre.

  • Stan wojenny: władze podjęły decyzję o wznowieniu sprzedaży benzyny właścicielom prywatnych samochodów.

  • Stan wojenny - niezależny pochód-demonstracja zorganizowany przez Solidarność. Gdańsk 01.05.1982. Fot. PAP/L. J. Pękalski

    Przeprowadzona została satelitarna transmisja filmu „Let Poland be Poland” („Żeby Polska była Polską”), wyprodukowanego przez US Departament of Information; film obejrzało ok. 185 milionów ludzi z 50 krajów.

  • Kadr z filmu Robotnicy 80. Źródło: WFDiF

    Premiera filmu dokumentalnego „Robotnicy `80” Andrzeja Chodakowskiego i Andrzeja Zajączkowskiego, przedstawiającego sierpniowy strajk w Stoczni Gdańskiej i negocjacje z Komisją Rządową.

  • Sejm powołał Naczelny Sąd Administracyjny, ale instytucja rozpoczęła działalność dopiero 1 września tego roku.

  • Jerzy Andrzejewski. Fot. PAP/I. Jarosińska

    Do Komisji Nadzwyczajnej Sejmu przesłany został przez Jerzego Andrzejewskiego „Memoriał 101”, zwierający protest środowiska twórców przeciwko zmianom w Konstytucji PRL ograniczającym prawa obywatelskie.

  • Samuel Goldwyn. Fot. NAC

    W Los Angeles zmarł Samuel Goldwyn, urodzony w Warszawie, producent filmowy, współzałożyciel wytwórni Metro-Goldwyn-Mayer.

  • Rozpoczął się proces beatyfikacyjny siostry Faustyny Kowalskiej.

  • W Bydgoszczy urodził się Stefan Majewski, piłkarz, srebrny medalista mistrzostw świata w Hiszpanii (1982), trener, działacz sportowy.

  • Jacek Chmielnik. Fot. PAP/CAF/M. Sochor

    W Łodzi urodził się Jacek Chmielnik, aktor, reżyser teatralny; znany m.in. z filmów Juliusza Machulskiego „Vabank” i „Kingsajz”.

  • Stefania Sempołowska. Źródło: CBN Polona

    W Warszawie zmarła Stefania Sempołowska, działaczka społeczna i oświatowa, pedagog, publicystka, pisarka.

  • Premiera filmu Henryka Szaro „Kłamstwo Krystyny” z Elżbietą Barszczewską, Kazimierzem Junoszą - Stępowskim i Jerzym Śliwińskim w rolach głównych.

  • W Radomiu rozpoczął się XXIV Kongres PPS.

  • W „Kurjerze Warszawskim” ukazała się pierwsza polska krzyżówka.

  • Katastrofa w kopalni „Heinitz” (Rozbark) w Bytomiu – w wyniku wybuchu metanu zginęło 145 górników.

  • Eligiusz Niewiadomski. Źródło: Wikimedia Commons

    Na stokach warszawskiej Cytadeli wykonano wyrok śmierci na Eligiuszu Niewiadomskim, zabójcy prezydenta RP Gabriela Narutowicza. Zażądał, by umrzeć nieprzywiązanym do słupa bez zawiązanych oczu. Jego ostatnie słowa brzmiały: „Ginę za Polskę, którą gubi Piłsudski!”.

  • W Wilnie urodziła się Danuta Bieńkowska, pisarka, autorka powieści dla młodzieży, tłumaczka.

  • Żołnierze Legionów w maskach przeciwgazowych. Stanowisko CKM Schwarzlose wz. 07/12 w okopach. Fot. NAC

    I wojna światowa: Pod Bolimowem Niemcy przeprowadzili pierwszy atak chemiczny, skierowany przeciwko wojskom rosyjskim.

  • Józef Piłsudski - szef Wydziału Spiskowo-Bojowego, kierujący Organizacją Bojową PPS. 1899 r. Fot. PAP/Archiwum

    W Warszawie Organizacja Bojowa PPS dokonała udanego zamachu na funkcjonariusza rosyjskiej tajnej policji politycznej Ochrany Wiktora Gruena.

  • W Dobrocicach w pow. sandomierskim urodził się Stanisław Młodożeniec, poeta, prozaik, współtwórca polskiego futuryzmu.

  • Naczelnik ZHP Stanisław Sedlaczek. Lata międzywojenne. Fot. NAC

    W Kołomyi urodził się Stanisław Sedlaczek, harcmistrz, w czasie II wojny światowej założyciel i naczelnik konspiracyjnego Harcerstwa Polskiego (Hufców Polskich); zamordowany w KL Auschwitz w sierpniu 1941 r.

  • Zmarł Włodzimierz Bonawentura Krzyżanowski, amerykański generał pochodzenia polskiego, uczestnik antypruskiego powstania w Wielkopolsce (1846) i amerykańskiej wojny secesyjnej, w tym bitwy pod Gettysburgiem.

  • Piotr Wilniewczyc. Źródło: Wikimedia Commons

    W guberni irkuckiej urodził się Piotr Wilniewczyc, inżynier, konstruktor broni strzeleckiej, współtwórca m.in. pistoletu Vis i pistoletu maszynowego Mors; po II wojnie światowej zaprojektował pistolety Wir i RAK.

  • Gen. Mariusz Zaruski. Fot. NAC

    W Dumanowie koło Kamieńca urodził się Mariusz Zaruski, żołnierz Legionów Polskich, generał WP, założyciel Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego (TOPR), jeden z pionierów polskiego narciarstwa i taternictwa zimowego, organizator polskiego żeglarstwa morskiego; aresztowany przez NKWD zmarł w 1941 r. sowieckim więzieniu.

  • Ksiądz Piotr Ściegienny. Źródło: Wikimedia Commons

    W Bilczy koło Kielc urodził się Piotr Ściegienny, katolicki ksiądz, działacz niepodległościowy i chłopski.

  • W Wiedniu urodził się Franciszek Schubert, muzyk, kompozytor, prekursor romantyzmu w muzyce; autor m.in. Symfonii c-moll „Tragicznej”.

  • Na Wawelu pochowano królów Jana II Kazimierza Wazę i Michała Korybuta Wiśniowieckiego.

  • We Wrocławiu zmarł książę Jerzy Sebastian Lubomirski, marszałek wielki koronny, hetman polny koronny, przywódca rokoszu.

  • W Małopolsce miało miejsce trzęsienie ziemi o sile szacowanej na około 5-6 stopni w skali Richtera.