Kalendarz historyczny
5 kwietnia
-
Premiera serialu telewizyjnego „Hrabina Cosel” w reżyserii Jerzego Antczaka.
-
W Wilnie urodził się Bohdan Poręba, reżyser, publicysta; twórca filmów „Gniewko, syn rybaka”, „Hubal”, „Jarosław Dąbrowski”, „Katastrofa w Gibraltarze” i „Polonia Restituta”; członek Patriotycznego Ruchu Ocalenia Narodowego, współzałożyciel Zjednoczenia Patriotycznego „Grunwald”.
-
W Świdnicy w wieku 112 lat zmarł Stanisław Kowalski, najstarszy mężczyzna w historii Polski. W wieku 104 lat ustanowił rekord Europy w biegu na 100 metrów w swojej kategorii wiekowej. W 2015 r. został złotym medalistą halowych mistrzostw Europy weteranów w swojej kategorii wiekowej.
-
W Warszawie zmarła Marta Olszewska, dziennikarka i działaczka opozycji antykomunistycznej, autorką sprawozdań z procesów robotników z Ursusa, morderców ks. Jerzego Popiełuszki oraz pierwszego wywiadu z płk. Ryszardem Kuklińskim, wdowa po zmarłym w 2019 r. premierze Janie Olszewskim.
-
W Warszawie zmarła Olga Johann, socjolog i psycholog, działaczka samorządowa, wiceprzewodnicząca Rady m.st. Warszawy, znana z zaangażowania na rzecz dekomunizacji przestrzeni publicznej.
-
W Świdniku zmarła Zyta Gilowska – ekonomistka, w latach 2006–2007 wicepremier i minister finansów w rządzie Prawa i Sprawiedliwości, wcześniej polityk Platformy Obywatelskiej.
-
W Warszawie zmarł Wojciech Alaborski, aktor filmowy i teatralny, znany m.in. z ról w filmach „Znak orła”, „Akcja pod Arsenałem”, „Bestia”, „Człowiek z żelaza”.
-
Pracę zakończyła sejmowa komisja śledcza do zbadania ujawnionych w mediach zarzutów dotyczących przypadków korupcji podczas prac nad nowelizacją ustawy o radiofonii i telewizji, powszechnie zwana „komisją do spraw afery Rywina”.
-
Po dwóch miesiącach negocjacji nastąpiło podpisanie porozumień i uroczyste posiedzenie plenarne zamykające obrady Okrągłego Stołu; wydarzenie zapoczątkowało demokratyzację życia politycznego w Polsce i pokojowe przemiany w państwach bloku wschodniego.
-
Wznowił emisję zawieszony po wprowadzeniu stanu wojennego Program III Polskiego Radia.
-
Premiera filmu „Wyspa złoczyńców” w reżyserii Stanisława Jędryki.
-
Premiera filmu „Czerwone berety” w reżyserii Pawła Komorowskiego.
-
W Warszawie rozpoczął działalność klub studencki „Stodoła”.
-
W Warszawie w PKiN rozpoczął działalność Pałac Młodzieży.
-
W Warszawie zmarł Jerzy Boczkowski, kompozytor, dziennikarz, prezes ZAiKS w latach 1936–47, współtwórca i kierownik artystyczno-literacki kabaretu Qui Pro Quo.
-
W holenderskiej stoczni zwodowany został statek pasażerski „Maasdam IV” – późniejszy TSS „Stefan Batory”, ostatni polski transatlantyk.
-
Podpisano polsko-sowiecką umowę o budowie Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie.
-
Przed Najwyższym Trybunałem Narodowym w Gdańsku rozpoczął się proces Alberta Forstera, gdańskiego gauleitera (szefa okręgu partyjnego NSDAP), namiestnika Okręgu Rzeszy Gdańsk-Prusy Zachodnie, odpowiedzialnego m.in. za utworzenie obozu koncentracyjnego Stutthof oraz za zbrodnie dokonywane przez Niemców na Polakach w Piaśnicy od października 1939 r. do kwietnia 1940 r.; Forster skazany został na śmierć, wyrok wykonano 28 lutego 1952 r. w więzieniu mokotowskim w Warszawie.
-
W Zakopanem urodziła się Teresa Bogucka, dziennikarka, działaczka opozycji demokratycznej w czasach PRL.
-
W niemieckim obozie na Majdanku zmarł Onufry Kopczyński, kompozytor, publicysta, działacz polityczny, członek Konfederacji Narodu, założyciel i pierwszy redaktor pisma „Sztuka i Naród”.
-
Zakończenie ewakuacji części Polskich Sił Zbrojnych ze Związku Sowieckiego do Iranu. Od 24 marca do 5 kwietnia 1942 r. ZSRS opuściło blisko 44 tys. osób, w tym ponad 33 tys. wojskowych.
-
W Weisser Hirsch koło Drezna zmarł gen. Franciszek Kleeberg, żołnierz Legionów Polskich, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej. W czasie kampanii polskiej w 1939 r. dowódca SGO „Polesie”.
-
Z więzienia na Pawiaku wywieziono do KL Auschwitz 1021 więźniów; wśród nich m.in. Stefana Jaracza i Leona Schillera.
-
Premiera filmu „Włóczęgi” w reżyserii Michała Waszyńskiego.
-
W Częstochowie urodziła się Elżbieta Kępińska, aktorka filmowa i teatralna, znana m.in. z ról w filmach „Dotknięcie nocy”, „Samson”, „Romans Teresy Hennert”.
-
W Warszawie zmarł Emil Młynarski, dyrygent, skrzypek, kompozytor. W latach 1919–1929 dyrektor Opery Warszawskiej.
-
W Poznaniu urodził się Zbigniew Raszewski, historyk teatru, profesor Instytutu Sztuki PAN.
-
Profesorowie Uniwersytetu Jagiellońskiego Zygmunt Wróblewski i Karol Olszewski jako pierwsi dokonali skroplenia tlenu.
-
W Kaliszu urodził się Jerzy Świrski, wiceadmirał, w latach 1920–1925 dowódca Floty i Wybrzeża, następnie szef Kierownictwa Marynarki Wojennej (1925–1946).
-
W Borowie koło Łowicza urodził się Stanisław Grabski, polityk, ekonomista, publicysta, ideolog Narodowej Demokracji, poseł na Sejm II RP.
-
Powstanie Styczniowe: pod Szklarami Rosjanie rozbili 500-osobowy oddział galicyjskich ochotników.
-
W Krakowie z inicjatywy Józefa Dietla ukazał się pierwszy numer „Przeglądu Lekarskiego”, najstarszego wydawanego do dziś pisma medycznego.
-
W Waszyngtonie zmarł Jan Tyssowski, działacz polityczny, żołnierz Powstania Listopadowego, przywódca powstania krakowskiego w 1846 roku.
-
W warszawskim Teatrze Wielkim odbyło się pierwsze wykonanie „Warszawianki”, pieśni rewolucyjnej do słów Casimira François Delavigne w tłumaczeniu Karola Sienkiewicza, z muzyką Karola Kurpińskiego.
-
Napoleon Bonaparte podpisał dekret o utworzeniu Legii Polskiej, przemianowanej w lipcu 1807 r. na Polsko-Włoską, późniejszej Legii Nadwiślańskiej.
-
W Warszawie otwarto pierwszy stały most na Wiśle; drewniana konstrukcja, której budową kierował Erazm z Zakroczymia, miała ok. 500 metrów długości.
-
W Żninie zmarł arcybiskup gnieźnieński Janusz Suchywilk, jeden z najważniejszych polityków czasów panowania Kazimierza III Wielkiego, bliski współpracownik króla, współautor Statutów Kazimierzowskich.