> >

O PORTALU

Portal dzieje.pl to codzienny serwis historyczny, setki artykułów dotyczących przede wszystkim najnowszej historii Polski, a także materiały wideo, filmy dokumentalne, archiwalne fotografie, dokumenty oraz infografiki i mapy.

Więcej

Kalendarz historyczny

5 kwietnia

  • Albert Forster przed Najwyższym Trybunałem Narodowym w Gdańsku. 05.04.1948. Fot. PAP/CAF

    Przed Najwyższym Trybunałem Narodowym w Gdańsku rozpoczął się proces Alberta Forstera, gdańskiego gauleitera (szefa okręgu partyjnego NSDAP), namiestnika Okręgu Rzeszy Gdańsk-Prusy Zachodnie, odpowiedzialnego m.in. za utworzenie obozu koncentracyjnego Stutthof oraz za zbrodnie dokonywane przez Niemców na Polakach w Piaśnicy od października 1939 r. do kwietnia 1940 r.; Forster skazany został na śmierć, wyrok wykonano 28 lutego 1952 r. w więzieniu mokotowskim w Warszawie.

  • Prof. Zygmunt Wróblewski. Fot. NAC

    Profesorowie Uniwersytetu Jagiellońskiego Zygmunt Wróblewski i Karol Olszewski jako pierwsi dokonali skroplenia tlenu.

  • W Świdnicy w wieku 112 lat zmarł Stanisław Kowalski, najstarszy mężczyzna w historii Polski. W wieku 104 lat ustanowił rekord Europy w biegu na 100 metrów w swojej kategorii wiekowej. W 2015 r. został złotym medalistą halowych mistrzostw Europy weteranów w swojej kategorii wiekowej.

  • W Warszawie zmarła Marta Olszewska, dziennikarka i działaczka opozycji antykomunistycznej, autorką sprawozdań z procesów robotników z Ursusa, morderców ks. Jerzego Popiełuszki oraz pierwszego wywiadu z płk. Ryszardem Kuklińskim, wdowa po zmarłym w 2019 r. premierze Janie Olszewskim.

  • W Warszawie zmarła Olga Johann, socjolog i psycholog, działaczka samorządowa, wiceprzewodnicząca Rady m.st. Warszawy, znana z zaangażowania na rzecz dekomunizacji przestrzeni publicznej.

  • Zyta Gilowska. Fot. PAP/T. Paczos

    W Świdniku zmarła Zyta Gilowska – ekonomistka, w latach 2006–2007 wicepremier i minister finansów w rządzie Prawa i Sprawiedliwości, wcześniej polityk Platformy Obywatelskiej.

  • W Warszawie zmarł Wojciech Alaborski, aktor filmowy i teatralny, znany m.in. z ról w filmach „Znak orła”, „Akcja pod Arsenałem”, „Bestia”, „Człowiek z żelaza”.

  • Pracę zakończyła sejmowa komisja śledcza do zbadania ujawnionych w mediach zarzutów dotyczących przypadków korupcji podczas prac nad nowelizacją ustawy o radiofonii i telewizji, powszechnie zwana „komisją do spraw afery Rywina”.

  • Obrady Okrągłego Stołu. Fot. PAP/J. Bogacz

    Po dwóch miesiącach negocjacji nastąpiło podpisanie porozumień i uroczyste posiedzenie plenarne zamykające obrady Okrągłego Stołu; wydarzenie zapoczątkowało demokratyzację życia politycznego w Polsce i pokojowe przemiany w państwach bloku wschodniego.

  • Wznowił emisję zawieszony po wprowadzeniu stanu wojennego Program III Polskiego Radia.

  • Jerzy Antczak. Fot. PAP/R. Guz

    Premiera serialu telewizyjnego „Hrabina Cosel” w reżyserii Jerzego Antczaka.

  • Premiera filmu „Wyspa złoczyńców” w reżyserii Stanisława Jędryki.

  • Premiera filmu „Czerwone berety” w reżyserii Pawła Komorowskiego.

  • W Warszawie rozpoczął działalność klub studencki „Stodoła”.

  • W Warszawie w PKiN rozpoczął działalność Pałac Młodzieży.

  • Jerzy Boczkowski. Fot. NAC

    W Warszawie zmarł Jerzy Boczkowski, kompozytor, dziennikarz, prezes ZAiKS w latach 1936–47, współtwórca i kierownik artystyczno-literackiego kabaretu Qui Pro Quo.

  • Transatlantyk "Stefan Batory". Fot. PAP

    W holenderskiej stoczni zwodowany został statek pasażerski „Maasdam IV” – późniejszy TSS „Stefan Batory”, ostatni polski transatlantyk.

  • Pałac Kultury i Nauki. 1953 r. Fot. PAP/CAF/M. Szyperko

    Podpisano polsko-sowiecką umowę o budowie Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie.

  • W Zakopanem urodziła się Teresa Bogucka, dziennikarka, działaczka opozycji demokratycznej w czasach PRL.

  • W niemieckim obozie na Majdanku zmarł Onufry Kopczyński, kompozytor, publicysta, działacz polityczny, członek Konfederacji Narodu, założyciel i pierwszy redaktor pisma „Sztuka i Naród”.

  • Żołnierze Polskich Sił Zbrojnych w Iranie. 1942 r. Fot. NAC

    Zakończenie ewakuacji części Polskich Sił Zbrojnych ze Związku Sowieckiego do Iranu. Od 24 marca do 5 kwietnia 1942 r. ZSRS opuściło blisko 44 tys. osób, w tym ponad 33 tys. wojskowych.

  • Stefan Jaracz. Fot. NAC

    Z więzienia na Pawiaku wywieziono do KL Auschwitz 1021 więźniów; wśród nich m.in. Stefana Jaracza i Leona Schillera.

  • Franciszek Kleeberg. Fot. CAW

    W Weisser Hirsch koło Drezna zmarł gen. Franciszek Kleeberg, żołnierz Legionów Polskich, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej. W czasie kampanii polskiej w 1939 r. dowódca SGO „Polesie”.

  • Premiera filmu „Włóczęgi” w reżyserii Michała Waszyńskiego.

  • W Częstochowie urodziła się Elżbieta Kępińska, aktorka filmowa i teatralna, znana m.in. z ról w filmach „Dotknięcie nocy”, „Samson”, „Romans Teresy Hennert”.

  • Emil Młynarski. Fot. NAC

    W Warszawie zmarł Emil Młynarski, dyrygent, skrzypek, kompozytor. W latach 1919–1929 dyrektor Opery Warszawskiej.

  • Bohdan Poręba. Fot. PAP/A. Zbraniecki

    W Wilnie urodził się Bohdan Poręba, reżyser, publicysta; twórca filmów „Gniewko, syn rybaka”, „Hubal”, „Jarosław Dąbrowski”, „Katastrofa w Gibraltarze” i „Polonia Restituta”; członek Patriotycznego Ruchu Ocalenia Narodowego, współzałożyciel Zjednoczenia Patriotycznego „Grunwald”.

  • W Poznaniu urodził się Zbigniew Raszewski, historyk teatru, profesor Instytutu Sztuki PAN.

  • Komandor Jerzy Świrski. 1928 r. Fot. NAC

    W Kaliszu urodził się Jerzy Świrski, wiceadmirał, w latach 1920–1925 dowódca Floty i Wybrzeża, następnie szef Kierownictwa Marynarki Wojennej (1925–1946).

  • Stanisław Grabski. Fot. NAC

    W Borowie koło Łowicza urodził się Stanisław Grabski, polityk, ekonomista, publicysta, ideolog Narodowej Demokracji, poseł na Sejm II RP.

  • Powstanie Styczniowe: pod Szklarami Rosjanie rozbili 500-osobowy oddział galicyjskich ochotników.

  • W Krakowie z inicjatywy Józefa Dietla ukazał się pierwszy numer „Przeglądu Lekarskiego”, najstarszego wydawanego do dziś pisma medycznego.

  • W Waszyngtonie zmarł Jan Tyssowski, działacz polityczny, żołnierz Powstania Listopadowego, przywódca powstania krakowskiego w 1846 roku.

  • Karol Kurpiński. Źródło: CBN Polona

    W warszawskim Teatrze Wielkim odbyło się pierwsze wykonanie „Warszawianki”, pieśni rewolucyjnej do słów Casimira François Delavigne w tłumaczeniu Karola Sienkiewicza, z muzyką Karola Kurpińskiego.

  • Napoleon Bonaparte. Źródło: CBN Polona

    Napoleon Bonaparte podpisał dekret o utworzeniu Legii Polskiej, przemianowanej w lipcu 1807 r. na Polsko-Włoską, późniejszej Legii Nadwiślańskiej.

  • Most Zygmunta Augusta w Warszawie. Źródło: Wikimedia Commons

    W Warszawie otwarto pierwszy stały most na Wiśle; drewniana konstrukcja, której budową kierował Erazm z Zakroczymia, miała ok. 500 metrów długości.

  • W Żninie zmarł arcybiskup gnieźnieński Janusz Suchywilk, jeden z najważniejszych polityków czasów panowania Kazimierza III Wielkiego, bliski współpracownik króla, współautor Statutów Kazimierzowskich.