Kalendarz dat

1935

• 8.01

  W Tupelo w stanie Missisipi urodził się Elvis Presley, piosenkarz, aktor, nazywany królem rock and rolla; do jego największych przebojów należały piosenki „Love Me Tender”, „Always On My Mind”, „It's Now Or Never” czy „Blue Suede Shoes”.

• 11.01

  W Nowym Jorku zmarła Marcelina Sembrich-Kochańska, śpiewaczka operowa, gwiazda nowojorskiej Metropolitan Opera.

• 15.01

  Dokonano oblotu samolotu turystycznego RWD-13.

• 16.01

  W Morges w Szwajcarii zmarła Helena Paderewska, żona Ignacego Jana Paderewskiego, inicjatorka powstania i działaczka Polskiego Czerwonego Krzyża.

• 16.01

  We wsi Boże (niem. Bosemb), położonej w powiecie mrągowskim, urodził się Udo Lattek, jeden z najbardziej znanych niemieckich trenerów piłkarskich; pracował m.in. z Bayernem Monachium, Borussią Moenchengladbach, Barceloną i Borussią Dortmund.

• 

  1.02

  W Warszawie zmarł Bolesław Limanowski, jeden z pierwszych działaczy polskiego ruchu socjalistycznego, współzałożyciel PPS.

• 8.02

  Premiera filmu „Antek policmajster” w reżyserii Michała Waszyńskiego.

• 10.02

  W Katowicach urodził się Tadeusz Strugała, dyrygent, pianista, pedagog; pełnił m.in. funkcję szefa Filharmonii Wrocławskiej (1969–1980), dyrektora naczelnego i artystycznego WOSPR w Katowicach (1975–1976), w latach 1981–1986 był dyrektorem artystycznym i dyrygentem Orkiestry Filharmonii Krakowskiej.

• 

  14.02

  W Ostrowi Mazowieckiej urodziła się Krystyna Sienkiewicz, aktorka, związana z warszawskimi teatrami Ateneum i Syrena; występowała w Kabarecie Olgi Lipińskiej; zagrała m.in. w filmach „Rzeczpospolita babska”, „Lekarstwo na miłość” oraz serialu „Rodzina Leśniewskich”.

• 

  26.02

  W Białymstoku urodził się Roman Malinowski, działacz Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego; wicepremier (1980–1985); marszałek Sejmu PRL w latach 1985–1989.

• 

  1.03

  W Warszawie urodził się Ernest Bryll, poeta, prozaik, dramaturg, tłumacz, krytyk filmowy.

• 4.03

  W Radomiu urodził się Kazimierz Paździor, bokser, mistrz olimpijski z Rzymu (1960) i mistrz Europy z Pragi (1957).

• 5.03

  We Lwowie zmarł Stanisław Tołłoczko, chemik, filozof, profesor Uniwersytetu Lwowskiego.

• 

  23.03

  Sejm uchwalił konstytucję kwietniową, podpisaną miesiąc później przez prezydenta Ignacego Mościckiego.

• 

  25.03

  W Kamieniu Puławskim urodziła się Izabela Cywińska, reżyserka teatralna i filmowa, minister kultury i sztuki w rządzie Tadeusza Mazowieckiego (1989–1990), reżyserka m.in. serialu „Boża podszewka” i filmu „Kochankowie z Marony”.

• 28.03

  W Miechowicach, obecnie dzielnica Bytomia, urodził się Józef Schmidt, lekkoatleta, trójskoczek, zdobywca złotych medali olimpijskich na igrzyskach w Rzymie (1960) i Tokio (1964), dwukrotny mistrz Europy, rekordzista świata.

• 

  2.04

  W Warszawie urodził się Marek Nowakowski, pisarz, scenarzysta, publicysta; opisywał powojenną Warszawę i świat ludzi żyjących na marginesie społeczeństwa; autor zbiorów opowiadań „Ten stary złodziej”, „Benek Kwiaciarz”, „Układ zamknięty”, „Książę Nocy”, „Wesele raz jeszcze”, „Raport o stanie wojennym”, „Notatki z codzienności”, a także książek „Homo Polonicus”, „Grecki bożek”, „Nekropolis” oraz felietonów „Moja Warszawa. Powidoki”.

• 

  3.04

  W Krakowie zmarł Wacław Sobieski, historyk, prof. Uniwersytetu Jagiellońskiego.

• 

  3.04

  W Warszawie zmarł gen. Daniel Konarzewski, prawnik, archeolog, pułkownik armii rosyjskiej, następnie w I Korpusie Polskim w Rosji (1917–1918); od 1918 r. w Wojsku Polskim; w czasie wojny polsko-bolszewickiej dowódca Wielkopolskiej Grupy Operacyjnej.

• 

  5.04

  W Warszawie zmarł Emil Młynarski, dyrygent, skrzypek, kompozytor. W latach 1919–1929 dyrektor Opery Warszawskiej.

• 9.04

  W Warszawie urodził się Marek Nowicki, reżyser i operator filmowy, reżyser m.in. filmów „Widziadło”, „Miłość z listy przebojów”.

• 10.04

  W Poznaniu urodził się Jerzy Milian, muzyk, kompozytor, wibrafonista, malarz.

• 

  14.04

  W Pińczowie urodził się Andrzej Gwiazda, działacz związkowy, jeden z założycieli Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża; w sierpniu 1980 r. członek Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego w Stoczni Gdańskiej, współautor 21 Postulatów Sierpniowych; współzałożyciel NSZZ „Solidarność”.

• 

  23.04

  Prezydent Ignacy Mościcki podpisał nową konstytucję, tzw. Konstytucję kwietniową, w myśl której cała władza przeszła w ręce prezydenta i rządu.

• 

  9.05

  W Częstochowie urodziła się Halina Poświatowska, poetka, autorka m.in. zbiorów wierszy „Hymn bałwochwalczy”, „Dzień dzisiejszy”, „Oda do rąk”.

• 

  12.05

  Gen. Edward Śmigły-Rydz objął stanowisko generalnego inspektora Sił Zbrojnych.

• 

  12.05

  W Belwederze w Warszawie o godz. 20.45 zmarł marszałek Józef Piłsudski.

• 

  18.05

  Na Wawelu odbył się pogrzeb marszałka Józefa Piłsudskiego.

• 

  20.05

  W Warszawie urodziła się Hanna Krall, pisarka, reporterka, dziennikarka; autorka reportażu „Zdążyć przed Panem Bogiem” – rozmowy z Markiem Edelmanem, a także książek „Sublokatorka”, „Okna” i „Biała Maria”.

• 

  20.05

  Senat Uniwersytetu Warszawskiego podjął uchwałę o nadaniu uczelni imienia Józefa Piłsudskiego.

• 

  27.05

  W Konstancinie urodził się Stefan Starczewski, socjolog, polonista, pedagog, działacz opozycji demokratycznej; redaktor niezależnej „Krytyki” (1978–1981); kierował Zespołem Oświaty i Wychowania NSZZ „S” (1981); po ogłoszeniu stanu wojennego internowany; współzałożyciel podziemnego Komitetu Helsińskiego w Polsce (1982); uczestnik obrad okrągłego stołu; wieloletni dyrektor Fundacji Kultury.

• 1.06

  W Manchesterze urodził się Norman Foster, architekt, autor przebudowy Reichstagu i British Museum, projektant wieżowca 30 St Mary Ahe i City Hall w Londynie, nowego stadionu Wembley, a także centrum Metropolitan na pl. Piłsudskiego w Warszawie.

• 1.06

  W Monachium urodził się Percy Adlon, niemiecki reżyser, scenarzysta; autor filmu „Bagdad Cafe”.

• 

  3.06

  W Warszawie urodził się Andrzej Garlicki, historyk, publicysta, profesor Uniwersytetu Warszawskiego; znawca dziejów II Rzeczypospolitej, autor książek „U źródeł obozu belwederskiego”, „Przewrót majowy”, „Od maja do Brześcia”, „Od Brześcia do maja”, „Józef Piłsudski 1867–1935”, „Piękne lata trzydzieste”.

• 18.06

  W Londynie podpisany został brytyjsko-niemiecki układ morski; Niemcy mogły zbudować flotę wojenną wielkości 35 proc. floty brytyjskiej, liczba niemieckich okrętów podwodnych mogła być równa liczbie okrętów brytyjskich; układ przekreślał kolejne ograniczenia wprowadzone przez Traktat Wersalski dotyczące zbrojeń Niemiec.

• 19.06

  W Krakowie urodził się Krzysztof Litwin, aktor, grafik i malarz.

• 21.06

  W Cajarc urodziła się Francoise Sagan, francuska pisarka, autorka powieści „Witaj smutku”.

• 

  22.06

  W Warszawie zmarł Szymon Askenazy, historyk, dyplomata, profesor Uniwersytetu Lwowskiego, autor książek „Napoleon a sprawa polska” i „Książę Józef Poniatowski”.

• 

  3.07

  W Łopuchówku koło Poznania zmarł Michał Bobrzyński, historyk, przywódca konserwatystów krakowskich (stańczyków); w latach 1908–1913 namiestnik Galicji.

• 

  3.07

  We włoskiej stoczni w Monfalcone odbyła się uroczystość wodowania polskiego transatlantyku MS „Batory”.

• 

  3.07

  W Berlinie odbyło się spotkanie ministra spraw zagranicznych RP Józefa Becka z kanclerzem Adolfem Hitlerem.

• 

  5.07

  W Warszawie urodził się Krzysztof Szmagier, reżyser filmowy, twórca seriali „Przygody psa Cywila” i „07 zgłoś się”.

• 

  5.07

  W Borysławiu urodził się Szewach Weiss, izraelski polityk, dyplomata, profesor nauk politycznych, przewodniczący Rady Instytutu Pamięci Yad Vashem; w latach 1992–1996 przewodniczący Knesetu, ambasador Izraela w Polsce (2000–2003).

• 

  13.07

  W Warszawie urodził się Jarosław Marek Rymkiewicz, profesor filologii, poeta, dramaturg, eseista, krytyk i publicysta; autor tomików poetyckich „Konwencje”, „Thema Regium”, „Zachód słońca w Milanówku”, powieści „Umschlagplatz” i szkiców historycznych „Kinderszenen”, „Wieszanie”.

• 23.07

  W Krakowie urodził się Władysław Serczyk, historyk, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, członek PAN, specjalista w dziedzinie historii Rosji i Ukrainy.

• 

  26.07

  W Warszawie urodził się Edward Żebrowski (właściwie: Edward Bernstein), reżyser, scenarzysta, aktor; reżyser filmów „Ocalenie”, „Szpital Przemienienia”, „W biały dzień”.

• 

  1.08

  Rozpoczęła się budowa kolejki linowej na Kasprowy Wierch.

• 4.08

  W Czechowicach urodził się Jan Tesarz, aktor, występował m.in. w Teatrze Ziemi Łódzkiej i Teatrze Polskim w Warszawie; zagrał w „Krótkim filmie o zabijaniu” Krzysztofa Kieślowskiego.

• 

  15.08

  W Grudziądzu urodził się Waldemar Baszanowski, dwukrotny mistrz olimpijski w podnoszeniu ciężarów: w Tokio (1964) i Meksyku (1968); pięciokrotny mistrz świata i sześciokrotny mistrz Europy.

• 15.08

  W Gdańsku zmarła Stanisława Przybyszewska, autorka dramatów historycznych związanych z rewolucją francuską, m.in. „Sprawy Dantona”, malarka.

• 

  22.08

  W Warszawie urodził się Jerzy Wojciech Borejsza, historyk, publicysta; badacz XIX i XX wieku.

• 22.08

  W Łodzi urodził się Longin Pastusiak, polityk, historyk, politolog, amerykanista; działacz PZPR, SdRP i SLD; poseł na Sejm (1991–2010); w latach 2001–2005 marszałek Senatu.

• 31.08

  W Warszawie urodził się Andrzej Dobosz, krytyk literacki, felietonista; w 1974 r. wyjechał do Francji; w latach 1994–2008 prowadził w Paryżu polską księgarnię „Librairie Dobosz”; w filmie „Rejs” Marka Piwowskiego zagrał rolę filozofa.

• 3.09

  Do portu w Gdyni zawinął żaglowiec Dar Pomorza kończąc rejs dookoła świata.

• 8.09

  Wybory do Sejmu IV kadencji.

• 9.09

  W Tel Awiwie urodził się Chaim Topol, izraelski aktor, słynny Tewje Mleczarz z filmowej wersji musicalu „Skrzypek na dachu”.

• 

  15.09

  Reichstag uchwalił tzw. ustawy norymberskie – „O obywatelstwie Rzeszy” oraz „O ochronie krwi niemieckiej i honoru” – pozbawiające Żydów w Niemczech większości praw obywatelskich.

• 

  15.09

  Zbigniew Burzyński i Władysław Wysocki zajęli pierwsze miejsce w zawodach balonowych o Puchar Gordona Benetta, które odbyły się w Warszawie.

• 16.09

  Polska została ponownie wybrana do Rady Ligi Narodów.

• 19.09

  W Kałudze zmarł Konstanty Ciołkowski, rosyjski wynalazca, uczony, prowadzący badania m.in. w dziedzinie aerodynamiki; syn polskiego zesłańca.

• 25.09

  Premiera filmu „Dwie Joasie” w reżyserii Mieczysława Krawicza.

• 29.09

  Otwarcie stadionu Ruchu Chorzów.

• 3.10

  Wojska włoskie zaatakowały Etiopię.

• 8.10

  W Lublińcu urodził się Sławomir Kryska, pisarz, scenarzysta, redaktor miesięcznika „Poezja". Zmarł w 1996 roku.

• 

  10.10

  We Lwowie urodził się Stanisław Jopek, tenor, solista Państwowego Zespołu Ludowego Pieśni i Tańca „Mazowsze” im. Tadeusza Sygietyńskiego.

• 12.10

  Premier Walery Sławek podał się do dymisji.

• 13.10

  Marian Zyndram-Kościałkowski objął funkcję premiera RP.

• 

  16.10

  W Karczewicach koło Częstochowy urodził się Marian Jurczyk, działacz opozycji antykomunistycznej, w sierpniu 1980 r. kierował strajkiem w Stoczni Szczecińskiej i w regionie, jako przewodniczący Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego; sygnatariusz szczecińskich Porozumień Sierpniowych; od 1981 r. przewodniczący Zarządu Regionu Pomorze Zachodnie i członek Komisji Krajowej NSZZ „S”; internowany w stanie wojennym, następnie w 1982 r. aresztowany, wyszedł na wolność w 1984 r. na mocy amnestii; w 1990 r. założył NSZZ „Solidarność ‘80”; senator RP (1997–2000); w latach 1998–2000 i 2002–2006 prezydent Szczecina.

• 

  21.10

  W Łodzi urodziła się Jadwiga Barańska, aktorka, niezapomniana Barbara Niechcic z ekranizacji „Nocy i dni”, znana również z filmu „Hrabina Cosel”, w którym zagrała tytułową bohaterkę.

• 23.10

  W Gliwicach urodził się Egon Franke, szermierz; na igrzyskach w Tokio (1964) zdobył dla Polski pierwszy złoty medal olimpijski w szermierce – floret indywidualnie; na tych samych igrzyskach wraz z drużyną wywalczył we florecie srebrny medal; złoty medalista mistrzostw świata w 1962 r. w drużynie w szabli.

• 23.10

  Urodził się Zbigniew Rudziński, kompozytor i pedagog.

• 

  24.10

  W Warszawie urodził się Marek Piwowski, reżyser, scenarzysta, aktor; twórca kultowej komedii „Rejs”, a także filmów „Przepraszam, czy tu biją?” i „Uprowadzenie Agaty”.

• 25.10

  Premiera filmu „Rapsodia Bałtyku” w reżyserii Leonarda Buczkowskiego.

• 30.10

  Po śmierci marszałka Józefa Piłsudskiego decyzją Walerego Sławka rozwiązano Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem (BBWR).

• 8.11

  W Sceaux urodził się Alain Delon, francuski aktor, producent filmowy; znany m.in. z filmów „Rocco i jego bracia”, „Zaćmienie”, „Lampart”, „Czarny tulipan” i „Borsalino”.

• 20.11

  Zmarł Ludomir Mazurkiewicz, drukarz i wydawca.

• 

  1.12

  W Nowym Jorku urodził się Woody Allen, reżyser, scenarzysta, aktor, muzyk jazzowy; autor filmów „Miłość i śmierć”, „Annie Hall” – Oscary za scenariusz i reżyserię (1978), „Manhattan”, „Zelig”, „Hannah i jej siostry” – Oscar za scenariusz (1987), „Strzały na Broadwayu”, „Jej wysokość Afrodyta”, „O północy w Paryżu” – Oscar za scenariusz (2012) oraz „Blue Jasmine”.

• 16.12

  Zmarł Adam Piłsudski, wiceprezydent Wilna, senator IV kadencji w II RP, członek Zjednoczenia Państwowego na Kresach w 1922 roku. Brat Bronisława, Józefa, Kazimierza i Jana.

• 18.12

  Edvard Benesz wybrany został prezydentem Czechosłowacji.

• 21.12

  W Goeteborgu zmarł Kurt von Tucholsky, niemiecki pisarz i publicysta.

• 

  26.12

  W Warszawie urodził się Kazimierz Orłoś, pisarz, scenarzysta, dramaturg.