Kalendarz dat

1831

• 3.01

  Urodził się Gustaw Adolf Gebethner, księgarz i wydawca, współzałożyciel wydawnictwa „Gebethner i Wolff”.

• 9.01

  W Opatówku urodził się Agaton Giller, dziennikarz, pisarz, działacz niepodległościowy; członek Komitetu Centralnego Narodowego (1862–1863) i Rządu Narodowego w okresie Powstania Styczniowego.

• 

  17.01

  Powstanie Listopadowe: gen. Józef Chłopicki złożył rezygnację ze stanowiska dyktatora powstania.

• 

  20.01

  Gen. Michał Gedeon Radziwiłł został naczelnym wodzem Siły Zbrojnej Narodowej w Powstaniu Listopadowym; funkcję naczelnego wodza pełnił do 26 lutego 1831 r.

• 

  25.01

  Powstanie Listopadowe: Sejm uchwalił detronizację cara Mikołaja I jako króla Polski.

• 

  29.01

  Powstanie Listopadowe: Sejm powołał Rząd Narodowy Królestwa Polskiego z księciem Adamem Jerzym Czartoryskim jako prezesem.

• 7.02

  Sejm Królestwa Polskiego przyjął uchwałę o barwach narodowych, które „stanowić będą kolory herbu Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego, to jest kolor biały z czerwonym”.

• 

  14.02

  Powstanie Listopadowe: pod Stoczkiem oddziały polskie dowodzone przez gen. Józefa Dwernickiego pokonały rosyjską dywizję gen. Fiodora Geismara, maszerującą na Warszawę.

• 17.02

  Powstanie Listopadowe: pod Dobrem i Kałuszynem oddziały polskie stoczyły bitwy z siłami rosyjskimi; starcia zakończyły się niewielką wygraną Polaków.

• 

  25.02

  Bitwa pod Grochowem; bohaterski bój polskich wojsk o Olszynkę Grochowską z wojskami rosyjskimi feldmarszałka Iwana Dybicza; w wyniku walk, w których zginęło ponad 9 tys. żołnierzy rosyjskich i około 7 tys. polskich, armia rosyjska została zatrzymana i nie zdołała zająć z marszu Warszawy.

• 25.02

  Pod Grochowem w czasie bitwy z wojskami rosyjskimi poległ gen. Franciszek Żymirski, dowódca 2. Dywizji Piechoty; żołnierz Legionów Polskich, uczestnik wojen napoleońskich.

• 

  26.02

  Powstanie Listopadowe: gen. Jan Skrzynecki mianowany został naczelnym wodzem wojsk polskich.

• 

  31.03

  Powstanie Listopadowe: ofensywa wojsk polskich, zwycięskie bitwy pod Wawrem i Dębem Wielkim.

• 

  5.04

  W warszawskim Teatrze Wielkim odbyło się pierwsze wykonanie „Warszawianki”, pieśni rewolucyjnej do słów Casimira François Delavigne w tłumaczeniu Karola Sienkiewicza, z muzyką Karola Kurpińskiego.

• 

  9.04

  Powstanie Listopadowe: oddziały polskie dowodzone przez generałów Ludwika Kickiego i Józefa Dwernickiego pokonały Rosjan w bitwach pod Domanicami i Boremlem.

• 

  10.04

  Powstanie Listopadowe: w bitwie pod Iganiami oddziały polskie pod dowództwem gen. Ignacego Prądzyńskiego pokonały wojska rosyjskie.

• 19.04

  Powstanie Listopadowe, koniec dwudniowej bitwy pod Boremlem (w okolicach Równego na Wołyniu). Dowodzone przez gen. Józefa Dwernickiego wojska polskie zdołały powstrzymać przeważające siły rosyjskie.

• 

  9.05

  Powstanie Listopadowe: polskie oddziały pokonały Rosjan w bitwie pod Firlejem.

• 

  26.05

  Powstanie Listopadowe: Klęska wojsk polskich w bitwie pod Ostrołęką; w walce polegli m.in. generałowie Ludwik Kicki i Henryk Ignacy Kamieński; ogólnie straty polskie wyniosły 6,5 tys. żołnierzy.

• 27.06

  W Witebsku zmarł wielki książę Konstanty Pawłowicz Romanow, w latach 1815–1830 naczelny wódz wojsk Królestwa Polskiego i faktyczny jego wielkorządca.

• 

  1.07

  W Warszawie urodził się Wojciech Gerson, malarz, historyk sztuki, pedagog.

• 13.07

  W trakcie składania broni na granicy pruskiej zastrzelony został przez polskiego oficera gen. Antoni Giełgud, jeden z dowódców Powstania Listopadowego.

• 24.07

  W Sankt Petersburgu zmarła Maria Szymanowska, pianistka, kompozytorska.

• 12.08

  Powstanie Listopadowe: gen. Henryk Dembiński mianowany został przez Radę Wojenną naczelnym wodzem, zastąpił na tym stanowisku gen. Jana Skrzyneckiego.

• 17.08

  Powstanie Listopadowe: powstał rząd Jana Stefana Krukowieckiego.

• 

  6.09

  Powstanie Listopadowe: Początek szturmu wojsk rosyjskich feldmarszałka Iwana Paskiewicza na Warszawę; w czasie walk z wojskami rosyjskimi na Woli zginął gen. Józef Sowiński.

• 8.09

  Powstanie Listopadowe: kapitulacja Warszawy.

• 

  10.09

  Gen. Maciej Rybiński został ostatnim wodzem naczelnym Powstania Listopadowego.

• 16.09

  Po zajęciu Warszawy przez wojska rosyjskie francuski minister spraw zagranicznych Horace Sébastiani wygłosił przed Izbą Deputowanych deklarację zakończoną słowami: „porządek panuje w Warszawie”.

• 4.10

  Urodził się Bruno Bielawski, dziennikarz, pisarz i poeta związany z „Gazetą Lwowską”, od 1859 r. pierwszy redaktor czasopisma „Dzwonek: pismo dla ludu”.

• 5.10

  20-tysięczny korpus pod dowództwem gen. Macieja Rybińskiego przekroczył granicę pruską na rzece Pisie i złożył broń. Żołnierze korpusu i towarzyszący im członkowie Rządu Narodowego zostali internowani.

• 9.10

  Powstanie Listopadowe: kapitulacja Twierdzy Modlin.

• 18.10

  Car Mikołaj I wydał „Manifest do Rosjan i armii rosyjskiej z okazji zakończenia wojny przeciwko Polsce”, w którym określił powstańców jako „buntowników”.

• 

  21.10

  Powstanie Listopadowe: upadek Twierdzy Zamojskiej i całego powstania.

• 16.11

  W Breslau (dzisiaj Wrocław) zmarł Carl von Clausewitz, pruski generał, pisarz, teoretyk wojny.

• 29.11

  W Carskim Siole zmarła Joanna Grudzińska, księżna łowicka, żona wielkiego księcia Konstantego Pawłowicza.

• 

  8.12

  W Paryżu pod kierownictwem Joachima Lelewela powstał Komitet Narodowy Polski.

• 

  23.12

  Koło Kopciowa na Litwie zmarła Emilia Plater, uczestniczka Powstania Listopadowego; pochowana została na miejscowym cmentarzu; jej postać stała się symbolem walki o niepodległość.