> >

O PORTALU

Portal dzieje.pl to codzienny serwis historyczny, setki artykułów dotyczących przede wszystkim najnowszej historii Polski, a także materiały wideo, filmy dokumentalne, archiwalne fotografie, dokumenty oraz infografiki i mapy.

Więcej

Kalendarz historyczny

8 maja

  • Pierwszy numer „Gazety Wyborczej”. 08.05.1989. Fot. PAP/CAF/W. Rozmysłowicz

    Ukazał się pierwszy numer „Gazety Wyborczej”.

  • Św. Stanisław ze Szczepanowa. Źródło: Wikimedia Commons

    Prawdopodobnie po raz pierwszy wykonano pieśń „Gaude Mater Polonia” jako część oficjum „Historia gloriosissimi Stanislai” Wincentego z Kielczy, napisanego na kanonizację Stanisława ze Szczepanowa.

  • W Lublinie zmarł prof. Waldemar Paruch, socjolog, działacz społeczny, szef rządowego Centrum Analiz Strategicznych w latach 2018–2019.

  • W Paryżu zmarł Ludwik Lewin, korespondent Polskiej Agencji Prasowej w Paryżu, dziennikarz, poeta, pisarz, korespondent wojenny.

  • W Warszawie zmarł Włodzimierz Niderhaus, wieloletni dyrektor Wytwórni Filmów Dokumentalnych i Fabularnych, inicjator i producent wielu filmów. Od 2000 r. do 2017 r. był członkiem Rady Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej, a od 2005 r. do 2008 r. – jej sekretarzem.

  • Nuncjusz apostolski w Polsce abp Józef Kowalczyk mianowany został przez papieża Benedykta XVI metropolitą gnieźnieńskim i prymasem Polski.

  • Małgorzata Lorentowicz. 1967 r. Fot. PAP/CAF/W. Rozmysłowicz

    W Warszawie zmarła Małgorzata Lorentowicz, aktorka, odtwórczyni m.in. roli Radczyni w „Weselu” Andrzeja Wajdy, znana także z serialu „W labiryncie” oraz filmu „Cudzoziemka” Ryszarda Bera.

  • Zygmunt Miłoszewski. Fot. PAP/R. Guz

    W Warszawie urodził się Zygmunt Miłoszewski, pisarz, publicysta, współautor scenariuszy filmowych; autor m.in. powieści „Uwikłanie”, „Ziarno prawdy”, „Gniew”, „Bezcenny”.

  • Bogusław Miedziński. Lata międzywojenne. Fot. NAC

    W Londynie zmarł Bogusław Miedziński, żołnierz Legionów Polskich, podpułkownik WP, polityk, publicysta, bliski współpracownik Józefa Piłsudskiego; poseł na Sejm (1922–1938), senator i marszałek Senatu (1938–1939).

  • Kazimierz Wajda. Fot. NAC

    W Warszawie zmarł Kazimierz Wajda, aktor radiowy i filmowy, odtwórca roli Szczepcia – jednego z lwowskich batiarów w filmach „Włóczęgi” i „Będzie lepiej”.

  • Prymas Polski kardynał Stefan Wyszyński. 1956 r. Fot. PAP/CAF

    Episkopat Polski przyjął memoriał będący odpowiedzią na ataki wymierzone w Kościół katolicki oraz na próby jego podporządkowania komunistycznym władzom; w ostatnich słowach pisma biskupi stwierdzali: „Rzeczy Bożych na ołtarzu cesarza składać nam nie wolno. Non possumus! (Nie możemy)”.

  • Wanda Jakubowska. Fot. PAP/CAF/Archiwum

    Premiera filmu „Żołnierz zwycięstwa” w reżyserii Wandy Jakubowskiej.

  • Gen. Józef Rybak. 1929 r. Fot. NAC

    W Warszawie zmarł gen. Józef Rybak; oficer austriacki, przed wybuchem I wojny światowej szef Głównego Ośrodka Wywiadowczego w Krakowie; w czasie wojny polsko-bolszewickiej dowódca Grupy Operacyjnej 3 Armii; I zastępca Szefa Sztabu Głównego WP (1921–1924), następnie dowódca Okręgu IX w Brześciu nad Bugiem i Inspektor Armii w Warszawie.

  • Płk August Menczak. Źródło: Wikimedia Commons

    Najwyższy Sąd Wojskowy na tajnej rozprawie przeciwko tzw. kierownictwu konspiracji Wojsk Lotniczych skazał sześciu oficerów na karę śmierci; czterech spośród nich walczyło w czasie II wojny światowej w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie; wszyscy skazani zostali rozstrzelani.

  • Rotmistrz Witold Pilecki. Fot. PAP/CAF

    Funkcjonariusze UB zatrzymali rotmistrza Witolda Pileckiego, oficera ZWZ-AK, który w 1940 r. dobrowolnie poddał się aresztowaniu i wywózce przez Niemców do Auschwitz, aby zdobyć informacje o obozie; po ucieczce z Auschwitz walczył w Powstaniu Warszawskim; w 1948 r. został przez władze komunistyczne skazany na śmierć i stracony.

  • Feldmarszałek Wilhelm Keitel (u szczytu stołu) podpisał akt bezwarunkowej kapitulacji Niemiec. Berlin, 08.05.1945. Fot. PAP/CAF

    Na żądanie Stalina powtórzono kapitulację Niemiec: w Karlhorst, na przedmieściach Berlina, marszałek Georgij Żukow o godz. 22.30 przyjął bezwarunkową kapitulację niemieckich sił zbrojnych od feldmarszałka Wilhelma Keitla; w Moskwie, ze względu na dwugodzinną różnicę czasu, był już 9 maja.

  • Mordechaj Anielewicz. Źródło: Wikimedia Commons

    W czasie Powstania w getcie warszawskim w otoczonym przez Niemców bunkrze przy ul. Miłej wraz z kilkudziesięcioma bojowcami popełnił samobójstwo komendant Żydowskiej Organizacji Bojowej Mordechaj Anielewicz.

  • Władysław Szlengel. Źródło: Wikimedia Commons

    W czasie powstania w getcie warszawskim zginął Władysław Szlengel, poeta, autor piosenek i utworów satyrycznych.

  • Naliboki na przedwojennej mapie województwa nowogródzkiego. Źródło: CBN Polona

    Stacjonujący w Puszczy Nalibockiej oddział sowieckiej i żydowskiej partyzantki wymordował 128 polskich mieszkańców miejscowości Naliboki.

  • Gen. Zygmunt Szyszko-Bohusz. Źródło: Wikimedia Commons

    Samodzielna Brygada Strzelców Podhalańskich pod dowództwem gen. Zygmunta Szyszko-Bohusza przypłynęła do norweskiego portu Harstad; polska formacja została włączona do alianckiego Korpusu Ekspedycyjnego walczącego z wojskami niemieckimi pod Narwikiem w Norwegii.

  • Lot kapitana Stanisława Skarżyńskiego (w środku) przez południowy Atlantyk. 05.1933. Fot. NAC

    Stanisław Skarżyński ustanowił lotniczy rekord świata przelatując samotnie samolotem RWD-5 nad południowym Atlantykiem z St. Louis w Senegalu do Maceió w Brazylii.

  • W Warszawie urodził się Stanisław Niwiński, aktor. 

  • „Judith” Izaaka Celnikiera. Źródło: PAP

    W Warszawie urodził się Izaak Celnikier, malarz, grafik.

  • Gen. Edward Śmigły-Rydz przyjmuje defiladę wojsk polskich w Kijowie. 11.05.1920. Źródło: CAW

    Wojna polsko-bolszewicka: oddziały polskie dowodzone przez gen. Edwarda Śmigłego-Rydza zajęły Kijów.

  • W Krakowie zainaugurowano Mistrzostwa Galicji w piłce nożnej. 

  • Polscy studenci na Uniwersytecie w Petersburgu założyli Korporację Akademicką „Sarmatia”.

  • Tola Mankiewiczówna. Fot. NAC

    W Bronowie koło Łomży urodziła się Tola Mankiewiczówna, aktorka, piosenkarka; wystąpiła m.in. w filmach „Pani minister tańczy”, „Manewry miłosne” i „Co mój mąż robi w nocy”.

  • Gen. Stanisław Sosabowski. Fot. NAC

    W Stanisławowie urodził się Stanisław Sosabowski, generał WP, dowódca 1. Samodzielnej Brygady Spadochronowej, która wzięła udział w największej w II wojnie światowej operacji powietrzno-desantowej sprzymierzonych; jej celem było opanowanie mostów na Renie w pobliżu holenderskiego Arnhem.

  • Autoportret Stanisława Witkiewicza. Źródło: Wikimedia Commons

    W Poszawszu na Żmudzi urodził się Stanisław Witkiewicz, malarz, pisarz, krytyk i teoretyk sztuki, twórca stylu zakopiańskiego w architekturze.

  • Zawarto umowę między Francją a Księstwem Warszawskim o przyjęciu na żołd francuski 8 tysięcy żołnierzy polskich.

  • Tadeusz Kuntze „Fortuna”. Źródło: CBN Polona

    W Rzymie zmarł Tadeusz Kuntze, malarz.

  • W Carskim Siole urodził się Konstanty Pawłowicz Romanow, w latach 1815–1830 naczelny wódz wojsk Królestwa Polskiego i faktyczny jego wielkorządca.

  • Barbara Radziwiłłówna. Źródło: CBN Polona

    W Krakowie zmarła Barbara Radziwiłłówna, królowa Polski, żona Zygmunta II Augusta.

  • Został ochrzczony królewicz oraz przyszły arcybiskup gnieźnieński, prymas Polski i biskup krakowski Fryderyk Jagiellończyk.