5 LUTEGO

• 2005 / 20 lat

  W Warszawie zmarła Michalina Wisłocka, ginekolog, cytolog i seksuolog, autorka pierwszych polskich popularnonaukowych książek dotyczących seksuologii, w tym poradnika „Sztuka kochania”, którego nakład liczył w sumie 7 mln egzemplarzy.

• 1930 / 95 lat

  W Gnaszynie, dziś dzielnica Częstochowy, urodziła się Kalina Jędrusik, aktorka znana z ról w m.in. filmach „Upał”, „Lekarstwo na miłość”, „Ziemia obiecana”; także piosenkarka, która wylansowała przeboje: „Bo we mnie jest sex”, „Do ciebie szłam”, „Mój pierwszy bal”.

• 2021 / 4 lata

  W Warszawie zmarł Wojciech Burszta, antropolog, kulturoznawca, eseista i krytyk kultury. Zajmował się badaniami z kręgu antropologii współczesności i kulturoznawstwa.

• 2020 / 5 lat

  W Los Angeles zmarł Kirk Douglas, potomek polskich Żydów z Kresów dawnej Rzeczypospolitej, wybitny amerykański aktor, legenda złotej ery Hollywood, znany z takich filmów jak „Spartakus”, „Ostatni zachód słońca”, „Układ”, „Był sobie łajdak” oraz „Pasja życia”.

• 2016 / 9 lat

  W Warszawie zmarła Maria Stypułkowska-Chojecka „Kama” – łączniczka i wywiadowca batalionu „Parasol” Armii Krajowej, uczestniczka wielu akcji zbrojnych AK, w tym udanego ataku na niemieckiego zbrodniarza Franza Kutscherę, dowódcę SS i policji w dystrykcie warszawskim; uczestniczka Powstania Warszawskiego.

• 2008 / 17 lat

  W Warszawie zmarł Hubert Drapella, scenarzysta i reżyser, autor filmów „Historia jednego myśliwca”, „Soból i panna” oraz popularnych seriali „Pan Samochodzik i templariusze” i „Znak orła”; żołnierz harcerskiego batalionu „Parasol”, uczestnik Powstania Warszawskiego.

• 1994 / 31 lat

  W Opolu zmarł Joachim Halupczok, kolarz, mistrz świata w indywidualnym wyścigu szosowym z Chambery (1989) i wicemistrz olimpijski z Seulu (1988) w drużynowym wyścigu szosowym.

• 1990 / 35 lat

  Premiera filmu „Marcowe migdały” w reżyserii Radosława Piwowarskiego.

• 1985 / 40 lat

  Z Paryża do Warszawy przyleciał szef tamtejszego Biura NSZZ „Solidarność” Seweryn Blumsztajn. Na lotnisku unieważniono mu paszport i nakazano natychmiastowy powrót do Francji.

• 1982 / 43 lata

  Stan wojenny: w Świdniku na wezwanie władz „Solidarności” zaczęły się masowe spacery w porze nadawania Dziennika TV o 19.30. Z czasem do podobnej akcji przystąpili mieszkańcy innych miast.

• 1982 / 43 lata

  W Londynie zmarł Tadeusz Bielecki, polityk narodowo-demokratyczny, działacz OWP, poseł na Sejm, prezes Stronnictwa Narodowego.

• 1964 / 61 lat

  W Łodzi urodził się Piotr Trzaskalski, reżyser filmowy, scenarzysta, autor filmów „Edi”, „Mistrz” i „Mój rower”.

• 1960 / 65 lat

  Dokonano oblotu samolotu szkolno-treningowego PZL TS-11 Iskra.

• 1956 / 69 lat

  We włoskiej miejscowości Cortina d’Ampezzo zakończyły się VII Zimowe Igrzyska Olimpijskie. Polska zdobyła na nich jeden medal – brąz w kombinacji norweskiej wywalczył Franciszek Gąsienica Groń.

• 1956 / 69 lat

  W Nowej Rudzie urodził się Krzysztof Tyniec, aktor, znany m.in. z telewizyjnego kabaretu Olgi Lipińskiej, także z seriali „Boża podszewka”, „Daleko od noszy”.

• 1955 / 70 lat

  W Tczewie urodziła się Teresa Piotrowska, polityk, w latach 2014–15 minister spraw wewnętrznych.

• 1947 / 78 lat

  Sejm wybrał Bolesława Bieruta prezydentem RP.

• 1945 / 80 lat

  W Bartoszowinach na Kielecczyźnie urodził się Leszek Mądzik, scenograf, reżyser; założyciel i kierownik Sceny Plastycznej KUL; do jego najważniejszych spektakli należą m.in. „Kir”, „Powłoki”, „Źródło”.

• 1945 / 80 lat

  W Przeworsku urodził się Marek Barbasiewicz, aktor teatralny i filmowy, znany m.in z filmu „Zabij mnie, glino”.

• 1945 / 80 lat

  Alfred Fiderkiewicz został prezydentem Krakowa.

• 1943 / 82 lata

  Początek akcji likwidacyjnej w getcie białostockim. W ciągu ośmiu dni Niemcy wywieźli do obozu zagłady w Treblince 10 tys. ludzi, a 2 tys. zamordowali na miejscu.

• 1942 / 83 lata

  W Aszchabadzie urodził się Andrzej Wohl, aktor, reżyser, producent filmowy.

• 1937 / 88 lat

  Wicepremier i minister skarbu Eugeniusz Kwiatkowski na posiedzeniu Komisji Budżetowej Sejmu przedstawił plan budowy Centralnego Okręgu Przemysłowego.

• 1934 / 91 lat

  Podczas zjazdu Akcji Katolickiej w Krakowie powołano Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży.

• 1931 / 94 lata

  We Lwowie urodziła się Krystyna Radzikowska, arcymistrzyni szachowa, 9-krotna mistrzyni Polski, uczestniczka pięciu olimpiad szachowych.

• 1919 / 106 lat

  Dekretem papieża Benedykta XV w Polsce utworzone zostało Biskupstwo Polowe; pierwszym biskupem polowym mianowany został bp Stanisław Gall.

• 1917 / 108 lat

  W Chochołowie urodził się Stanisław Frączysty, kurier tatrzański, żołnierz AK, więzień niemieckich obozów koncentracyjnych Auschwitz i Buchenwald.

• 1909 / 116 lat

  W Łodzi urodziła się Grażyna Bacewicz, kompozytorka, skrzypaczka; skomponowała m.in. „IV kwartet smyczkowy” i „VII Koncert skrzypcowy”, za które otrzymała międzynarodowe nagrody.

• 1905 / 120 lat

  W Warszawie na VII Zjeździe Polskiej Partii Socjalistycznej powołano Organizację Spiskowo-Bojową PPS, mającą na celu osłanianie manifestacji robotniczych oraz szkolenie kadr na wypadek wybuchu antyrosyjskiego powstania. W czerwcu 1906 r. została ona przemianowana na Organizację Bojową PPS.

• 1893 / 132 lata

  W Krakowie urodził się Roman Ingarden, filozof, uczeń Edmunda Husserla, twórca krakowskiej szkoły filozoficznej, fenomenolog, badacz podstaw teorii literatury i estetyki opisowej, członek PAN, wieloletni wykładowca i profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego.

• 1866 / 159 lat

  W Stoku urodził się Ignacy Chrzanowski, historyk literatury, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, współzałożyciel Towarzystwa Polskiej macierzy Szkolnej, autor „Historii literatury niepodległej Polski”; zmarł w niemieckim obozie koncentracyjnym w Sachsenhausen w 1940 r.

• 1862 / 163 lata

  W Dębinach koło Przasnysza urodził się Aleksander Kakowski, arcybiskup metropolita warszawski, kardynał, ostatni prymas Królestwa Polskiego.

• 1778 / 247 lat

  W Czeluścinie w powiecie gostyńskim urodził się Jan Nepomucen Umiński, żołnierz, uczestnik Insurekcji Kościuszkowskiej, wojny polsko-austriackiej, kampanii rosyjskiej 1812 roku i Powstania Listopadowego, współzałożyciel Towarzystwa Literackiego w Paryżu.

• 1752 / 273 lata

  Marszałek wielki koronny Franciszek Bieliński powołał w Ostrowie Wielkopolskim pierwszą zawodową straż pożarną na ziemiach polskich.