Kalendarz historyczny
8 grudnia
-
W Zakopanem zmarł Jan Krzeptowski, „Sabała”, gawędziarz, skrzypek, pieśniarz, przewodnik tatrzański, nazwany przez twórcę stylu zakopiańskiego Stanisława Witkiewicza Homerem Tatr.
-
We Wrocławiu zmarł Antoni Gucwiński, dyrektor Ogrodu Zoologicznego we Wrocławiu w latach 1966–2006. W tym czasie w latach 1971-2001 popularyzował wiedzę o przyrodzie, współtworząc i prowadząc z żoną Hanną Gucwińską program telewizyjny w TVP zatytułowany "Z kamerą wśród zwierząt".
-
We Wrocławiu zmarł reżyser filmowy Sylwester Chęciński, twórca trylogii o rodzinach Pawlaków i Kargulów, rozpoczętej filmem "Sami swoi" w 1967 r., filmów "Wielki Szu", "Rozmowy kontrolowane" i "Historii żółtej ciżemki".
-
W Columbus w stanie Ohio zmarł John Glenn, amerykański senator, pierwszy astronauta USA na orbicie okołoziemskiej. Czterogodzinny lot odbył na pokładzie statku kosmicznego Mercury 6 20 lutego 1962 r.
-
Zmarł Janusz Odrowąż-Pieniążek, historyk literatury, pisarz i muzealnik, wieloletni dyrektor Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie.
-
Zmarł Ryszard Schramm, biolog, taternik, współautor pierwszego przejścia głównej grani Tatr.
-
W Krakowie otwarto łukowy Most Kotlarski.
-
Duma Państwowa Federacji Rosyjskiej przyjęła nowy tekst hymnu państwowego, pozbawiony odniesień do komunistycznej przeszłości. Niezmieniona pozostała melodia z 1944, autorstwa Aleksandra Aleksandrowa.
-
Na Kremlu prezydent Rosji Borys Jelcyn i prezydent Białorusi Aleksandr Łukaszenka podpisali układ o utworzeniu Związku Rosji i Białorusi (ZBiR).
-
W życie weszła tzw. Mała Konstytucja – ustawa regulująca wzajemne stosunki między władzą ustawodawczą a wykonawczą III RP. Obowiązywała do roku 1997, do wejścia w życie Konstytucji RP.
-
Nadawanie audycji rozpoczęło „Radio Maryja”.
-
Prezydent Federacji Rosyjskiej Borys Jelcyn zawarł z prezydentami Ukrainy – Leonidem Krawczukiem i Białorusi – Stanisławem Szuszkiewiczem układ białowieski, na mocy którego ZSRS jako podmiot prawa międzynarodowego przestał istnieć. Na jego miejsce już suwerenne kraje – Rosja, Ukraina i Białoruś – powołały Wspólnotę Niepodległych Państw. Podpisanie układu białowieskiego i utworzenie WNP uznawane jest za ostateczny upadek sowieckiego imperium.
-
W Krakowie zmarł Tadeusz Kantor, jeden z najważniejszych twórców i reformatorów XX-wiecznego teatru, malarz, scenograf, aktor, wykładowca krakowskiej ASP; autor manifestów artystycznych, współzałożyciel Grupy Krakowskiej i założyciel Teatru Cricot 2, jego najgłośniejsze spektakle to „Umarła klasa”, „Wielopole, Wielopole”, „Niech sczezną artyści”, „Nigdy tu już nie powrócę”.
-
W Warszawie zmarł Szymon Datner, historyk żydowskiego pochodzenia, badacz historii Holokaustu.
-
Papież Jan Paweł II ustanowił w Krakowie Papieską Akademię Teologiczną.
-
Przed budynkiem Dakota House na nowojorskim Manhattanie Marc David Chapman zastrzelił Johna Lennona.
-
Zmarł Henryk Paszkiewicz, mediewista, analityk najstarszych źródeł ruskich.
-
Premiera filmu „Co mi zrobisz jak mnie złapiesz” w reżyserii Stanisława Barei.
-
W Warszawie zmarł Kazimierz Lisiecki, pedagog, działacz społeczny, współtwórca Towarzystwa Przyjaciół Dzieci Ulicy i Państwowego Zespołu Ognisk Wychowawczych.
-
W Sali Kongresowej PKiN w Warszawie obrady rozpoczął VII Zjazd PZPR.
-
W Olsztynie urodziła się Joanna Kos-Krauze, reżyserka, scenarzystka; z mężem Krzysztofem Krauze współreżyserowała filmy „Plac Zbawiciela”, „Papusza”, „Ptaki śpiewają w Kigali”.
-
W Polsce przeprowadzony został trzeci powojenny powszechny spis ludności.
-
Zakończył obrady Sobór Watykański II (trwający od 1962 roku).
-
W Warszawie odnaleziono ciało porwanego i zamordowanego 15-letniego Bohdana Piaseckiego, syna Bolesława Piaseckiego, przewodniczącego Stowarzyszenia PAX; w latach 30. jednego z przywódców Obozu Narodowo-Radykalnego, twórcy ONR-Falanga, w czasie wojny komendanta Konfederacji Narodu (1941–1944), który po aresztowaniu przez NKWD rozpoczął współpracę z władzami komunistycznymi; motywy zabójstwa jego syna do dziś nie zostały wyjaśnione, wiele wskazuje jednak na to, że miało ono charakter polityczny.
-
Komitet Rady Ministrów Rady Europy wybrał „gwiaździsty” projekt Arsene Heitza na nową flagę Rady Europy, dziś flaga Unii Europejskiej.
-
W Solecznikach pod Wilnem urodził się Władysław Kozakiewicz, olimpijczyk, złoty medalista w konkursie skoku o tyczce na igrzyskach olimpijskich w Moskwie w 1980 r.
-
W kaplicy Cudownego Obrazu na Jasnej Górze został odprawiony po raz pierwszy Apel Jasnogórski – wieczorne nabożeństwo maryjne.
-
Na scenie krakowskiego Teatru Rapsodycznego zadebiutowała Barbara Horawianka.
-
W Zielonej Górze urodziła się Maryla Rodowicz, jedna z najpopularniejszych polskich piosenkarek, wykonawczyni takich przebojów jak „Małgośka”, „Remedium”, „Sing-sing”, „Niech żyje bal”, „Do łezki łezka”, „Dziś prawdziwych Cyganów już nie ma”.
-
W Berlinie w więzieniu Moabit zmarł Piotr Drzewiecki, inżynier, działacz gospodarczy, burmistrz Warszawy w latach 1916–1917 i pierwszy prezydent stolicy w niepodległej Polsce (1918–1921).
-
W Warszawie gestapo aresztowało w wyniku denuncjacji 19 członków Oddziału II (Informacyjno-Wywiadowczego) Komendy Głównej AK. Do równoczesnych aresztowań doszło w Podkowie Leśnej, także na skutek działań agentów gestapo. Wśród zatrzymanych był ppłk dypl. Marian Drobik „Dzięcioł”, szef Oddziału II KG AK.
-
W Chełmnie nad Nerem zaczął działać niemiecki obóz zagłady KL Kulmhof – przywieziono do niego pierwszy transport 700 Żydów z Koła; do kwietnia 1944 r. w obozie Niemcy zamordowali około 200 tys. Żydów.
-
W Dachau z wycieńczenia zmarł Edward Krasiński, działacz społeczny, pamiętnikarz, wieloletni zarządca Biblioteki Ordynacji Krasińskich w Warszawie.
-
Ławrientij Beria zastąpił Nikołaja Jeżowa na stanowisku szefa Ludowego Komisariatu Spraw Wewnętrznych (NKWD); współodpowiedzialny za zbrodnię katyńską i deportacje tysięcy Polaków.
-
W Krynicy-Zdroju uruchomiono pierwszą w Polsce kolej linowo-terenową prowadzącą na Górę Parkową.
-
W Gdyni otwarto Dworzec Morski.
-
W Nowym Jorku urodził się Sammy Davis Jr, amerykański piosenkarz i aktor.
-
Działalność rozpoczął polski oddział YMCA (Young Men’s Christin Association).
-
W Tczewie została otwarta Szkoła Morska, przeniesiona następnie do Gdyni.
-
We Lwowie urodził się Kazimierz Żygulski, socjolog kultury, działacz polityczny, więzień sowieckich łagrów, minister kultury w latach 1982–1986.
-
Rada Najwyższa państw Ententy ogłosiła deklarację dotyczącą proponowanego przebiegu tymczasowej granicy wschodniej Polski (tzw. linia Curzona).
-
Inauguracja pierwszego roku akademickiego na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim.
-
I wojna światowa: Bitwa morska koło Falklandów, zakończona porażką niemieckiej floty.
-
Urodził się Jan Rompski, działacz kaszubski, poeta i etnograf.
-
W Łodzi urodził się Zenon Kliszko, działacz komunistyczny, członek Biura Politycznego KC PZPR (1959–1970); jeden z najbliższych współpracowników Władysława Gomułki; w grudniu 1970 r. faktycznie kierował krwawą pacyfikacją robotniczych protestów na Wybrzeżu; w 1971 r. usunięty z KC PZPR, wcześniej pozbawiony wszystkich stanowisk państwowych.
-
Urodziła się Zofia Chomętowska, fotografka. Wraz z Tadeuszem Przypkowskim była fotoserwisantką wystawy „Warszawa oskarża” (1945) – pierwszej powojennej polskiej wystawy fotograficznej pokazywanej w warszawskim Muzeum Narodowym.
-
Urodziła się Janina Kirtiklisowa, polska polityczka, posłanka z obozu piłsudczykowskiego, później działaczka kobieca, a po wojnie członkini PPS.
-
Urodziła się Helena Sługocka, śpiewaczka operowa, primadonna Opery warszawskiej, poznańskiej i katowickiej.
-
Urodziła się Maria Łaszkiewicz, twórczyni tkaniny artystycznej i rzeźbiarka.
-
W Głogowcu urodził się Stanisław Jasiukowicz, polityk, działacz Narodowej Demokracji, członek Delegatury Rządu na Kraj, w 1945 roku skazany w Moskwie w tzw. procesie szesnastu.
-
W fińskiej miejscowości Hämeenlinna urodził się Johan Julius Christian Sibelius, kompozytor.
-
W Villeneuve-sur-Fere urodziła się Camille Claudel, francuska rzeźbiarka.
-
W Pojościu koło Poniewieża urodził się Aleksander Meysztowicz, ziemianin, konserwatysta; prezes Tymczasowej Komisji Rządzącej Litwy Środkowej (1921–1922), poseł na Sejm, współzałożyciel wileńskiego „Słowa”; w latach 1926–1928 minister sprawiedliwości.
-
Papież Pius IX ogłosił dogmat o Niepokalanym Poczęciu Najświętszej Maryi Panny.
-
W Paryżu pod kierownictwem Joachima Lelewela powstał Komitet Narodowy Polski.
-
W Paryżu zmarł Benjamin Constant (właść. Henri Benjamin Constant de Rebecque), francuski pisarz, filozof i polityk.
-
Urodził się Jan Tomasz Seweryn Jasiński, aktor, reżyser i dyrektor teatralny.
-
Sejm elekcyjny w Piotrkowie powołał na tron polski Zygmunta Jagiellończyka, który jako Zygmunt I Stary panował do 1548 r.