27 GRUDNIA

• 1984 / 41 lat

  W Toruniu przed Sądem Wojewódzkim rozpoczął się proces funkcjonariuszy Ministerstwa Spraw Wewnętrznych oskarżonych o uprowadzenie i zamordowanie księdza Jerzego Popiełuszki.

• 1939 / 86 lat

  W Wawrze pod Warszawą Niemcy rozstrzelali 106 mężczyzn, wyciągniętych z mieszkań w trakcie nocnej obławy. Zbrodni dokonał oddział 31 pułku policji porządkowej w odwecie za zabicie dwóch niemieckich podoficerów, do których w wawerskiej restauracji strzelali kryminaliści.

• 1459 / 566 lat

  Urodził się Jan Olbracht, syn Kazimierza Jagiellończyka i wychowanek Jana Długosza, król Polski w latach 1492–1501, który do historii trafił za sprawą przegranej bitwy w 1497 r. podczas wyprawy przeciwko Turkom ("za króla Olbrachta wyginęła szlachta").

• 2018 / 7 lat

  W Krakowie zmarł bp Tadeusz Pieronek, biskup pomocniczy sosnowiecki w latach 1992–1998, sekretarz generalny Konferencji Episkopatu Polski w latach 1993–1998, rektor Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie w latach 1998–2004.

• 2007 / 18 lat

  W Warszawie zmarł Jerzy Kawalerowicz, reżyser filmowy, scenarzysta; autor filmów „Pociąg”, „Matka Joanna od Aniołów”, „Austeria”, „Faraon” i „Quo vadis”; współzałożyciel i pierwszy prezes Stowarzyszenia Filmowców Polskich (1966–1978).

• 2007 / 18 lat

  W Warszawie zmarł Janusz Domagalik, pisarz, dziennikarz, scenarzysta, kawaler Orderu Uśmiechu.

• 2004 / 21 lat

  W Gdyni zmarł Janusz Popławski, muzyk, kompozytor, popularyzator muzyki, gitarzysta zespołu Niebiesko-Czarni.

• 2002 / 23 lata

  Amerykański koncern Lockheed Martin, oferujący samolot F-16, wygrał przetarg na dostawę samolotu wielozadaniowego dla Sił Powietrznych.

• 2002 / 23 lata

  W „Gazecie Wyborczej” ukazał się artykuł opisujący złożenie przez producenta filmowego Lwa Rywina propozycji korupcyjnej Adamowi Michnikowi. Afera doprowadziła do ogromnego spadku poparcia dla lewicy postkomunistycznej i premiera Leszka Millera, wzrostu znaczenia PO i PiS oraz narodzin idei budowy IV Rzeczypospolitej.

• 1995 / 30 lat

  Marek Kamiński zdobył Biegun Południowy. Był pierwszym człowiekiem, który zdobył oba bieguny Ziemi w ciągu jednego roku.

• 1983 / 42 lata

  W Lod (Izrael) zmarł Seweryn Steinwurzel, operator filmowy, autor zdjęć do wielu filmów z okresu dwudziestolecia międzywojennego, m.in. „Córki generała Pankratowa” (1934), „Barbary Radziwiłłówny” (1936), „Trędowatej” (1936) i „Dziewcząt z Nowolipek” (1937).

• 1982 / 43 lata

  Stan wojenny: Służba Bezpieczeństwa aresztowała Janusza Pałubickiego, przewodniczącego konspiracyjnego Tymczasowego Zarządu Regionu NSZZ „Solidarność” Wielkopolska oraz członka Tymczasowej Komisji Koordynacyjnej, kierującej podziemną Solidarnością.

• 1978 / 47 lat

  W Warszawie zmarł Kazimierz Wilamowski, aktor teatralny i filmowy.

• 1976 / 49 lat

  W Warszawie urodził się Piotr Morawski, chemik, himalaista, zdobywca sześciu ośmiotysięczników.

• 1966 / 59 lat

  W Zduńskiej Woli urodził się Rafał Królikowski, aktor, zgrał główna rolę w filmie „Pierścionek z orłem w koronie” w reżyserii Andrzeja Wajdy.

• 1953 / 72 lata

  W Zakopanem zmarł Julian Tuwim, poeta, tłumacz, satyryk, współtwórca grupy poetyckiej „Skamander”, kierownik literacki wielu kabaretów warszawskich m.in. sławnego „Qui Pro Quo”, autor „Balu w operze”, „Kwiatów polskich”, a także piosenek, wśród nich „Miłość ci wszystko wybaczy” czy „Na pierwszy znak” oraz popularnych wierszy dla dzieci.

• 1951 / 74 lata

  W Krakowie urodził się Henryk Halkowski, dziennikarz, historyk, znawca oraz propagator historii i kultury Żydów polskich.

• 1949 / 76 lat

  W Warszawie zmarł Antoni Ponikowski, inżynier, profesor i rektor Politechniki Warszawskiej; premier RP oraz minister oświaty, kultury i sztuki w latach 1921–1922; od 1928 r. w Chrześcijańskiej Demokracji; poseł na Sejm (1930–1935); w czasie II wojny światowej w Delegaturze Rządu RP na Kraj.

• 1947 / 78 lat

  Wojskowy Sąd Rejonowy w Warszawie skazał na śmierć ppłk. Wacława Lipińskiego, historyka, żołnierza Legionów Polskich, działacza piłsudczykowskiego, współorganizatora Konwentu Organizacji Niepodległościowych (1942), założyciela i przewodniczącego podziemnego Stronnictwa Niezawisłości Narodowej (1946), członka Komitetu Porozumiewawczego Organizacji Polski Podziemnej (1946–1947); Wacław Lipiński zmarł w komunistycznym więzieniu w 1949 r.

• 1945 / 80 lat

  Powołano Międzynarodowy Fundusz Walutowy.

• 1941 / 84 lata

  Z  Moskwy do okupowanej Polski odleciała tzw. pierwsza Grupa Inicjatywna, której zadaniem było odtworzenie partii komunistycznej na terenach znajdujących się pod okupacją niemiecką; w jej składzie znaleźli się Marceli Nowotko, Paweł Finder, Bolesław Mołojec, Pinkus Kartin, Czesław Skoniecki i Maria Rutkiewicz.

• 1940 / 85 lat

  W Witebsku urodził się Natan Tenenbaum, poeta, satyryk, dziennikarz, autor m.in. „Modlitwy o wschodzie słońca”.

• 1936 / 89 lat

  W Warszawie zmarł Leon Wyczółkowski, malarz, grafik, rysownik, autor m.in. obrazów „Rybacy”, „Ujrzałem raz” i „Sarkofag św. Stanisława biskupa”.

• 1928 / 97 lat

  Powstało państwowe przedsiębiorstwo Linie Lotnicze LOT.

• 1925 / 100 lat

  W Paryżu urodził się Michel Piccoli, wybitny francuski aktor filmowy i teatralny.

• 1918 / 107 lat

  Wybuchło Powstanie Wielkopolskie, które miało na celu wyparcie Niemców z Wielkopolski i przyłączenie jej do odradzającej się Rzeczypospolitej; impulsem do wybuchu walk stał się przyjazd do Poznania Ignacego Jana Paderewskiego, którego powitanie przerodziło się w manifestację patriotyczną; powstanie zakończyło się zwycięstwem Polaków.

• 1913 / 112 lat

  W Słupiu urodził się Szczepan Pieniążek, sadownik, profesor SGGW, twórca i dyrektor Instytutu Sadownictwa w Skierniewicach, członek Polskiej Akademii Nauk.

• 1909 / 116 lat

  W Waliszewie koło Łowicza urodził się Henryk Jabłoński, polityk, historyk; działacz PPS; żołnierz kampanii polskiej 1939 r., uczestnik walk pod Narwikiem (1940), członek polskiego ruchu oporu we Francji; po wojnie członek PZPR, minister oświaty i szkolnictwa wyższego (1966–1972); przewodniczący Rady Państwa (1972–1985); członek Biura Politycznego KC PZPR (1971–1981).

• 1903 / 122 lata

  W Sosnowcu urodził się Bogdan Suchodolski, pedagog, filozof, historyk kultury.

• 1894 / 131 lat

  W Warszawie urodził się Mieczysław Grydzewski, publicysta, krytyk literacki, współzałożyciel i członek redakcji miesięcznika „Skamander”, twórca i redaktor tygodnika „Wiadomości Literackie” (1924–1939); w czasie II wojny światowej wspólnie z Zygmuntem Nowakowskim doprowadził do powstania „Wiadomości Polskich”; w latach 1946–1966 redaktor naczelny londyńskich „Wiadomości”.

• 1891 / 134 lata

  W Noisy-le-Sec we Francji zmarł Aleksander Chodźko, slawista, orientalista, poeta, profesor College de France.

• 1862 / 163 lata

  Otwarto kolej Warszawsko-Petersburską; długość linii wynosiła 1330 km.

• 1856 / 169 lat

  Uruchomione zostały pierwsze w Warszawie uliczne latarnie gazowe: wzdłuż Ludnej, Książęcej, Nowego Światu i Krakowskiego Przedmieścia, a także na Placu Zamkowym.

• 1836 / 189 lat

  W Żołudku na Białorusi urodził się Antoni Walery Wróblewski, jeden z dowódców Powstania Styczniowego, związany z „czerwonymi”; działacz Zjednoczenia Emigracji Polskiej; generał Komuny Paryskiej; członek władz I Międzynarodówki; od 1895 r. w PPS.

• 1822 / 203 lata

  W Dole we Francji urodził się Ludwik Pasteur, biochemik, twórca podstaw mikrobiologii i immunologii; odkrył i zastosował szczepionkę przeciw wściekliźnie.

• 1817 / 208 lat

  W Berezowicy Małej urodził się Florian Ziemiałkowski, prawnik, polityk, prezydent Lwowa, poseł do Sejmu Krajowego i wiedeńskiej Rady Państwa, w latach 1873–1888 minister do spraw Galicji.

• 1614 / 411 lat

  We Lwowie zmarł Bartosz Paprocki, heraldyk, historyk, autor „Herbów rycerstwa polskiego”.

• 1587 / 438 lat

  W katedrze wawelskiej na króla Polski koronowany został Zygmunt III Waza (1587–1632).

• 1585 / 440 lat

  Zmarł Pierre de Ronsard, francuski poeta renesansowy.

• 1529 / 496 lat

  Po wygaśnięciu męskiej linii książąt mazowieckich Zygmunt I Stary przyłączył Mazowsze do Polski.

• 1355 / 670 lat

  W Kaliszu książę mazowiecki Siemowit III złożył hołd lenny królowi Kazimierzowi Wielkiemu.

• 537 / 1488 lat

  Poświęcono świątynię Hagia Sophia w Konstantynopolu.