25 GRUDNIA

• 1929 / 96 lat

  We Włodzimierzu Wołyńskim urodził się Jerzy Antczak, reżyser, jeden z twórców Teatru Telewizji, autor nominowanej do Oscara ekranizacji „Nocy i dni”, a także filmów „Hrabina Cosel” oraz „Chopin. Pragnienie miłości”.

• 1859 / 166 lat

  Urodził się Jan Sawicki, w latach 1922-1928 prezes Najwyższego Trybunału Administracyjnego, który orzekał o legalności aktów administracji rządowej i samorządowej. Został przeniesiony przez sanację w stan spoczynku, gdy się okazało, że nie poddawał się naciskom politycznym.

• 2022 / 3 lata

  W Krakowie zmarł Henryk Szordykowski, pięciokrotny złoty medalista halowych mistrzostw Europy w biegu na 1500 metrów, jedenastokrotny rekordzista Polski w biegach na różnych dystansach.

• 2012 / 13 lat

  W Krakowie zmarł Jerzy Bereś, rzeźbiarz i performer, uczeń Xawerego Dunikowskiego, autor wielu manifestacji artystycznych.

• 2010 / 15 lat

  TVP 2 wyemitowała 1121, ostatni odcinek popularnej telenoweli „Złotopolscy”.

• 2009 / 16 lat

  W Gawrych Rudzie zmarł Tytus Karpowicz, pisarz, autor książek dla dzieci i młodzieży.

• 2008 / 17 lat

  W Izabelinie pod Warszawą zmarł Maciej Kuroń, kucharz, dziennikarz, prezenter popularnych programów o tematyce kulinarnej, syn Jacka Kuronia.

• 2003 / 22 lata

  W Warszawie zmarł Ryszard Wojna dziennikarz i polityk, żołnierz francuskiego ruchu oporu, poseł na Sejm PRL.

• 1997 / 28 lat

  W Warszawie zmarł arcybiskup Bronisław Dąbrowski, sekretarz Konferencji Episkopatu Polski (1969–1993); przez wiele lat przewodniczył delegacji Konferencji Episkopatu ds. Stosunków z Rządem PRL; uczestnik rozmów przygotowujących Okrągły Stół.

• 1995 / 30 lat

  W Beverly Hills (USA) zmarł Dean Martin (właśc. Dino Paul Crocetti), amerykański aktor i piosenkarz pochodzenia włoskiego.

• 1995 / 30 lat

  W Paryżu zmarł Emmanuel Levinas, filozof francuski.

• 1992 / 33 lata

  W Warszawie zmarł Krzysztof Świętochowski, aktor teatralny i filmowy, lektor Polskiego Radia i Polskiej Kroniki Filmowej.

• 1991 / 34 lata

  Michaił Gorbaczow ustąpił ze stanowiska prezydenta ZSRS.

• 1989 / 36 lat

  Przewrót w Rumunii: Rozstrzelano komunistycznego dyktatora Nicolae Ceausescu i jego żonę Elenę.

• 1988 / 37 lat

  W Warszawie zmarł Jan Białostocki, historyk sztuki, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, autor prac „Sztuka cenniejsza niż złoto”, „Pięć wieków myśli o sztuce”.

• 1984 / 41 lat

  W Warszawie zmarł Janusz Odrowąż, literat i satyryk, autor tekstów popularnych przebojów, m.in. „Serduszko puka w rytmie cha-cha”, „Pikulina”, „Staropolskim obyczajem”.

• 1979 / 46 lat

  Początek sowieckiej interwencji zbrojnej w Afganistanie.

• 1977 / 48 lat

  W Vevey w Szwajcarii zmarł Charlie Chaplin, aktor, reżyser, scenarzysta i producent filmowy.

• 1977 / 48 lat

  W Fiszorze koło Niegowa zmarła Stanisława Umińska, siostra Benigna, samarytanka, aktorka, bohaterka jednego z najgłośniejszych skandali dwudziestolecia międzywojennego (w 1924 roku zastrzeliła swego narzeczonego dogorywającego na raka wątroby w jednym z paryskich szpitali).

• 1976 / 49 lat

  W Zrębinie pod Połańcem doszło do jednej z najbardziej wstrząsających zbrodni w okresie PRL. Czterech mieszkańców wsi na oczach kilkudziesięciu sąsiadów zamordowało młode małżeństwo i towarzyszącego im 12-letniego chłopca. Po dokonaniu zbrodni, sprawcy odebrali od świadków przysięgę milczenia.

• 1975 / 50 lat

  W Londynie powstał heavy-metalowy zespół Iron Maiden.

• 1974 / 51 lat

  Premiera filmu „Nie ma róży bez ognia” w reżyserii Stanisława Barei.

• 1973 / 52 lata

  W Białymstoku urodził się Adam Woronowicz, aktor teatralny i filmowy.

• 1970 / 55 lat

  Na antenie Programu Trzeciego Polskiego Radia wyemitowano pierwszy odcinek „Ilustrowanego Tygodnika Rozrywkowego”, audycji satyrycznej, wg pomysłu Jacka Janczarskiego i Adama Kreczmara, w reżyserii Jerzego Markuszewskiego.

• 1966 / 59 lat

  Premiera filmu Wojciecha Jerzego Hasa „Szyfry”.

• 1965 / 60 lat

  Premiera pierwszego telewizyjnego serialu kryminalnego „Kapitan Sowa na tropie” z Wiesławem Gołasem w roli głównej.

• 1963 / 62 lata

  W Warszawie zmarła Marcjanna Fornalska ps. Babcia, działaczka ruchu robotniczego, matka Małgorzaty Fornalskiej.

• 1962 / 63 lata

  Premiera filmu „Zabić drozda” w reżyserii Roberta Mulligana. 

• 1956 / 69 lat

  W Krakowie ponownie zaczął ukazywać się „Tygodnik Powszechny” pod redakcją Jerzego Turowicza.

• 1954 / 71 lat

  W Aberdeen urodziła się Annie Lennox, piosenkarka, wokalistka zespołu Eurythmics.

• 1947 / 78 lat

  Premiera filmu „Jasne łany” w reżyserii Eugeniusza Cękalskiego, uznawanego za pierwszy polski film socrealistyczny.

• 1946 / 79 lat

  W Chorzowie urodził się Jerzy Sztwiertnia, reżyser seriali „Komediantka”, „Najdłuższa wojna nowoczesnej Europy”, „Plebania”.

• 1945 / 80 lat

  Polskie Radio Szczecin rozpoczęło emisję programu.

• 1943 / 82 lata

  Ponad 40 Polaków zostało zamordowanych przez oddział UPA w Janówce na Wołyniu.

• 1942 / 83 lata

  W miejscowości Mala Hradna na Słowacji urodził się Laco Adamik, reżyser filmowy i teatralny; autor spektakli telewizyjnych.

• 1941 / 84 lata

  Po kapitulacji brytyjskiej załogi Hongkong zajęty został przez wojska japońskie.

• 1939 / 86 lat

  Niemcy spalili Nową Synagogę w Częstochowie.

• 1933 / 92 lata

  W Poznaniu urodził się Andrzej Hulanicki, matematyk, profesor Uniwersytetu Wrocławskiego, twórca wrocławskiej szkoły analizy harmonicznej.

• 1930 / 95 lat

  Premiera filmu Kazimierza Czyńskiego „Wiatr od morza”.

• 1926 / 99 lat

  W Łowiczu urodził się Mirosław Szonert, aktor teatralny i filmowy.

• 1925 / 100 lat

  W Cajamarca (Peru) urodził się Carlos Castaneda, pisarz i antropolog.

• 1925 / 100 lat

   W Warszawie zmarła Ester Rachel Kamińska, aktorka, założycielka Teatru Żydowskiego w Warszawie.

• 1917 / 108 lat

  W Grodnie urodził się Wadim Berestowski, reżyser filmowy.

• 1916 / 109 lat

  Car Mikołaj II w specjalnym rozkazie do armii i floty zapowiedział utworzenie „wolnej Polski z wszystkich trzech jej rozdzielonych terytoriów”.

• 1916 / 109 lat

  W Krakowie zmarł Adam Chmielowski (Brat Albert), zakonnik, malarz, założyciel zgromadzeń zakonnych albertynów i albertynek oraz przytulisk dla bezdomnych; kanonizowany w 1989 r.

• 1913 / 112 lat

  W Łodzi urodził się Mieczysław Moczar, wł. Mikołaj Demko, działacz komunistyczny, generał LWP, członek KPP, PPR i PZPR; w latach 1964–1968 minister spraw wewnętrznych.

• 1903 / 122 lata

  W Tarnowie urodził się Stefan Bartik, drukarz, aktor teatralny i filmowy.

• 1900 / 125 lat

  We Lwowie urodził się Karol Schayer, architekt, autor projektu gmachu Muzeum Śląskiego w Katowicach, od 1946 roku mieszkał i pracował w Libanie.

• 1900 / 125 lat

  W Warszawie urodził się Antoni Zygmund, matematyk, profesor Uniwersytetu Stefana Batorego we Lwowie, od 1940 roku na emigracji w USA, pracownik Massachusetts Institute of Technology, członek PAN i Amerykańskiej Akademii Nauk.

• 1899 / 126 lat

  W Nowym Jorku urodził się Humphrey Bogart, aktor, bohater legendarnej „Casablanki”, zdobywca Oscara za rolę w „Afrykańskiej Królowej” (1953).

• 1895 / 130 lat

  W Piotrkowie Trybunalskim urodził się gen. Stefan Rowecki „Grot”, żołnierz Legionów Polskich, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej, gen. WP; w kampanii 1939 r. dowodził Warszawską Brygadą Pancerno-Motorową; komendant Główny ZWZ-AK; aresztowany 30 czerwca 1943 r. przez Niemców i umieszczony w KL Sachsenhausen; zamordowany po wybuchu Powstania Warszawskiego na rozkaz szefa SS Heinricha Himmlera.

• 1893 / 132 lata

  W Kaliszu urodził się Mieczysław Smorawiński, żołnierz Legionów Polskich, generał WP; we wrześniu 1939 r. dostał się do sowieckiej niewoli; przetrzymywany w obozie w Kozielsku; w kwietniu 1940 r. zamordowany przez NKWD w Katyniu.

• 1883 / 142 lata

  We Lwowie zmarł Józef Alojzy Retzenhein, żołnierz, publicysta i pamiętnikarz, uczestnik Powstania Listopadowego, Wiosny Ludów i Powstania Styczniowego, przyjaciel i biograf Juliusza Słowackiego, współzałożyciel Biblioteki Polskiej w Paryżu.

• 1881 / 144 lata

  Początek trzydniowych pogromów w Warszawie. Poszkodowanych zostało ok. 10 tys. Żydów (głównie materialnie, ale były dwie ofiary śmiertelne i 24 rannych). Policja aresztowała 2600 sprawców.

• 1876 / 149 lat

  W Warszawie zmarła Narcyza Żmichowska, poetka, powieściopisarka, autorka prac pedagogicznych oraz podręczników, aktywnie działająca w ruchu emancypacyjnym.

• 1869 / 156 lat

  Urodziła się Eugenia Lubliner, założycielka pierwszej na ziemiach polskich placówki dla dzieci niepełnosprawnych umysłowo. Utworzony w 1908 r. "Instytut Wychowawczo Naukowy dla dzieci mało zdolnych od lat 6 do 14" mieścił się w Warszawie przy ul. Sewerynów 5. Po wybuchu II wojny światowej Lubliner prowadziła szkołę na terenie warszawskiego getta, zmarła w 1940 r.

• 1815 / 210 lat

  Namiestnikiem Królestwa Polskiego mianowany został gen. Józef Zajączek.

• 1787 / 238 lat

  W Klęczkowie koło Chełmna urodził się Szczepan Józef Gółkowski, drukarz i wydawca, założyciel pierwszej polskiej drukarni na Pomorzu, wydawca „Szkółki narodowej” i „Nadwiślanina”, represjonowany przez władze pruskie.

• 1683 / 342 lata

  W Belgradzie uznany za winnego klęski w bitwie pod Wiedniem były wezyr Kara Mustafa został uduszony z rozkazu sułtana Mehmeda IV.

• 1559 / 466 lat

  Kardynał Giovanni Angelo de Medici wybrany został papieżem, przyjmując imię Piusa IV (1559–1565).

• 1100 / 925 lat

  Baldwin z Boulogne został koronowany na króla Jerozolimy. 

• 1076 / 949 lat

  W Gnieźnie odbyła się koronacja królewska Bolesława II Śmiałego.

• 1025 / 1000 lat

  W Gnieźnie odbyła się koronacja królewska Mieszka II.

• 1000 / 1025 lat

  Stefan I Arpad został koronowany na króla Węgier.