> >

O PORTALU

Portal dzieje.pl to codzienny serwis historyczny, setki artykułów dotyczących przede wszystkim najnowszej historii Polski, a także materiały wideo, filmy dokumentalne, archiwalne fotografie, dokumenty oraz infografiki i mapy.

Więcej

22 GRUDNIA

  • 1947 / 77 lat
    Artur Liebehenschel (1L) przed Najwyższym Trybunałem Narodowym. Fot. PAP/CAF

    W Krakowie przed Najwyższym Trybunałem Narodowym zakończył się  tzw. pierwszy proces oświęcimski. Na ławie oskarżonych zasiadło 40 członków załogi niemieckiego obozu Auschwitz-Birkenau. 23 z nich skazano na karę śmierci, w przypadku 16 orzeczono karę pozbawienia wolności, a jednego z oskarżonych uniewinniono.

  • 1864 / 160 lat
    Atlas motyli krajowych, książka Bohdana Dyakowskiego, fot. domena publiczna

    Urodził się Bohdan Dyakowski, jeden z założycieli Ligi Ochrony Przyrody, autor wielu opracowań popularyzujących wiedzę o przyrodzie, takich jak "Atlas motyli krajowych", "O dawnych łowach i dawnej zwierzynie", "Z puszczy białowieskiej".

  • 2020 / 4 lata

    Otwarto most Anny Jagiellonki na Wiśle w Warszawie.

  • 2018 / 6 lat
    Symcha Ratajzer-Rotem. Fot. PAP/T. Gzell

    W Jerozolimie zmarł Symcha Ratajzer-Rotem ps. Kazik, ostatni żyjący uczestnik powstania w getcie warszawskim, łącznik Żydowskiej Organizacji Bojowej (ŻOB), od 2008 r. Honorowy Obywatel miasta stołecznego Warszawy.

  • 2011 / 13 lat
    XVII Krajowy Festiwal Polskiej Piosenki: od lewej Urszula Sipińska, Piotr Figiel i Irena Santor. 1979 r. Fot. PAP/CAF/M. Broniarek

    Zmarł Piotr Figiel, pianista i kompozytor, autor muzyki do filmów „Con Amore”, „Przepraszam, czy tu biją”, „Piłkarski poker” oraz przebojów estradowych: „Powrócisz tu”, „Jaka jesteś, Mario”, „To był świat w zupełnie starym stylu”.

  • 2010 / 14 lat

    Jorge Rafael Videla, prezydent Argentyny w latach 1976–81 i przywódca rządzącej krajem junty wojskowej, został skazany na karę dożywotniego więzienia za zbrodnie popełnione przez władze w czasie jego rządów.

  • 2001 / 23 lata
    Grzegorz Ciechowski. Fot. PAP/A.Zbraniecki

    W Warszawie zmarł Grzegorz Ciechowski, muzyk, kompozytor, instrumentalista, wokalista, lider zespołu Republika.

  • 2000 / 24 lata

    Leszek Balcerowicz został prezesem Narodowego Banku Polskiego.

  • 1990 / 34 lata
    Uroczystość zaprzysiężenia na Urząd Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Lecha Wałęsy przed Zgromadzeniem Narodowym. Warszawa, 22.12.1990. Fot. PAP/J. Mazur

    Lech Wałęsa na posiedzeniu Zgromadzenia Narodowego został zaprzysiężony na prezydenta RP; tego samego dnia na Zamku Królewskim w Warszawie odebrał insygnia władzy prezydenckiej II RP z rąk Ryszarda Kaczorowskiego – ostatniego prezydenta RP na uchodźstwie.

  • 1989 / 35 lat
    Samuel Beckett. Fot. PAP/CAF/Reprodukcja

    W Paryżu zmarł Samuel Beckett, irlandzki prozaik, dramaturg, eseista; jeden z twórców teatru absurdu; autor dramatu „Czekając na Godota”; laureat literackiej Nagrody Nobla w 1969 r.

  • 1984 / 40 lat

    Powstała Inspekcja Robotniczo-Chłopska, instytucja mająca pełnić rolę tzw. społecznej kontroli w sprawach gospodarki i handlu.

  • 1978 / 46 lat

    W Warri (Nigeria) urodził się Emmanuel Olisadebe, piłkarz, Mistrz Polski z Polonią Warszawa w sezonie 1999/2000. Od 2000 roku obywatel Polski, w reprezentacji narodowej rozegrał 25 spotkań, strzelając w nich 11 bramek, uczestnik mistrzostw świata w 2002 roku.

  • 1971 / 53 lata
    Xawery Żuławski. Fot. PAP/S. Leszczyński

    W Warszawie urodził się Xawery Żuławski, reżyser, scenarzysta, autor filmu „Wojna polsko-ruska”.

  • 1970 / 54 lata
    Realizacja scen odnoszących się do Powstania Warszawskiego z filmu „Pogoń za Adamem” w reżyserii Jerzego Zarzyckiego: Pola Raksa i Waldemar Niemojewski. Fot. PAP/CAF/W. Niemojewski

    Premiera filmu Jerzego Zarzyckiego „Pogoń za Adamem” z Janem Machulskim, Polą Raksą i Stanisławem Mikulskim w rolach głównych.

  • 1970 / 54 lata
    Franz Stangl. Źródło: Wikimedia Commons

    W Duesseldorfie sąd skazał na karę dożywotniego więzienia Franza Stangla, byłego komendanta niemieckiego obozu zagłady w Treblince, w którym do czasu likwidacji w listopadzie 1943 r. zamordowano około 900 tys. Żydów.

  • 1966 / 58 lat
    Serial „Stawka większa niż życie” - aktorzy Barbara Horawianka i Stanisław Mikulski. Fot. PAP/CAF/Reprodukcja

    Telewizja Polska zaprezentowała pierwszy odcinek spektaklu-serialu „Stawka większa niż życie”.

  • 1965 / 59 lat

    Premiera filmu Davida Leana „Doktor Żywago” z Omarem Shariffem w roli tytułowej. Zrealizowany wg powieści Borysa Pasternaka film zdobył 5 Oscarów.

  • 1965 / 59 lat

    W Wałbrzychu urodziła się Urszula Włodarczyk, lekkoatletka, trzykrotna uczestniczka Igrzysk Olimpijskich, wielokrotna medalistka mistrzostw świata i Europy w siedmioboju i pięcioboju.

  • 1964 / 60 lat
    „Dom pod Orłami” przy ulicy Jasnej w Warszawie. Przełom lat 60. i 70. XX w. Fot. NAC

    W Warszawie pod oddziałem Narodowego Banku Polskiego przy ul. Jasnej nieznani do dziś sprawcy dokonali napadu na kasjerkę Centralnego Domu Towarowego; bandyci zastrzelili jednego z konwojentów i zrabowali 1 milion 300 tys. złotych.

  • 1962 / 62 lata

    W Katowicach zmarł Zygmunt Dadlez, lekarz pulmonolog, twórca i dyrektor sanatorium w Istebnej.

  • 1961 / 63 lata
    51. Krajowy Festiwal Piosenki Polskiej: wokalista Ireneusz Dudek (ps. artystyczny Shakin’ Dudi), gitarzysta Dariusz Dusza. 2014 r. Foot. PAP/S. Mielnik

    W Gliwicach urodził się Dariusz Dusza, gitarzysta, kompozytor, autor tekstów, twórca zespołów Śmierć Kliniczna i Absurd.

  • 1960 / 64 lata

    W Nowym Jorku urodził się Jean Michel Basquiat, amerykański malarz, przedstawiciel „nowego ekspresjonizmu”, jeden z prekursorów nurtu graffiti.

  • 1960 / 64 lata

    Sejm Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej uchwalił poprawkę do Konstytucji, ustalającą liczbę posłów na 460 (do tej pory Sejmy liczyły 444 posłów, a od 1958 – 458 posłów).

  • 1952 / 72 lata
    Ekshumacja zwłok polskich oficerów zamordowanych w 1940 r. Katyń, 04.1943. Fot. PAP/CAF

    W Stanach Zjednoczonych opublikowano raport komisji Izby Reprezentantów dotyczący zbrodni katyńskiej. Uznawał on winę Związku Sowieckiego i zalecał przedstawienie tej kwestii w ONZ oraz wniesienie oskarżenia do Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości w Hadze.

  • 1942 / 82 lata
    Budynek przy ul. Szpitalnej w Krakowie, w którym mieściła się kawiarnia "Cyganeria". Źródło: Google Maps – Street View

    Atak Żydowskiej Organizacji Bojowej na niemiecką kawiarnię „Cyganeria” przy ul. Szpitalnej w Krakowie. Wśród Niemców byli zabici i ranni.

  • 1939 / 85 lat

    W Paryżu urodziła się Anna Micińska, historyczka literatury, eseistka, wybitna znawczyni i popularyzatorka twórczości Stanisława Ignacego Witkiewicza.

  • 1937 / 87 lat
    Bożena Mamontowicz-Łojek. Fot. PAP/B. Zborowski

    W Warszawie urodziła się Bożena Mamontowicz-Łojek, historyk, teatrolog, prezes Polskiej Fundacji Katyńskiej, założycielka Warszawskiej Rodziny Katyńskiej. Żona historyka prof. Jerzego Łojka – syna zamordowanego w Katyniu mjr. Leopolda Łojka.

  • 1934 / 90 lat

    Premiera filmu Józefa Lejtesa „Młody las”.

  • 1930 / 94 lata
    PZL P-6. Fot. NAC

    Na Międzynarodowym Salonie Lotniczym w Paryżu za najlepszy samolot myśliwski uznany został PZL P-6, którego konstruktorem był inż. Zygmunt Pułaski.

  • 1924 / 100 lat

    W Poznaniu zmarł Józef Englich, prawnik, działacz gospodarczy, minister skarbu II Rzeczpospolitej w rządach Józefa Świeżyńskiego i Ignacego Jana Paderewskiego.

  • 1922 / 102 lata
    Prof. Andrzej Tymowski. Fot. PAP/M. Belina Brzozowski

    W Warszawie urodził się Andrzej Tymowski, socjolog, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, powstaniec warszawski, żołnierz batalionu „Parasol”.

  • 1917 / 107 lat
    Podpisanie traktatu w Brześciu. Fot. Wikimedia Commons ze zbiorów Bundesarchiv

    I wojna światowa: Początek rokowań pokojowych w Brześciu między państwami centralnymi a Rosją Sowiecką.

  • 1914 / 110 lat
    Łowczówek. Kaplica na cmentarzu legionistów. Fot. NAC

    I Brygada Legionów Polskich podjęła walkę przeciwko wojskom rosyjskim pod Łowczówkiem koło Tarnowa; bitwa trwała do 26 grudnia.

  • 1912 / 112 lat

    W Zabrzu otwarto pierwsze kino na Górnym Śląsku – „Kino Lichtspielhaus” (po 1945 roku nosiło nazwę „Wolność”, obecnie „Roma”).

  • 1906 / 118 lat

    W Łodzi rozpoczął się tzw. lokaut łódzki. Po proteście robotniczym przeciwko zwolnieniu z pracy 98 pracowników, Ignacy Poznański zamknął swoją fabrykę, a sześciu najważniejszych łódzkich przemysłowców poszło za jego przykładem. Przez ponad trzy miesiące bez pracy pozostawało ponad 25 tysięcy robotników.

  • 1900 / 124 lata
    Henryk Sienkiewicz z córką i synem oraz jamnikiem Wykopem w Oblęgorku. Źródło: CBN Polona

    Henryk Sienkiewicz otrzymał notarialny akt własności posiadłości w Oblęgorku, majątku, zakupionego ze składek społecznych z okazji rocznicy 25-lecia pracy literackiej pisarza.

  • 1899 / 125 lat

    Urodził się Michał Hamburger, piłkarz (od 1917 do 1927 r.) warszawskiej Polonii, po zakończeniu kariery sportowej zasiadał w zarządzie tego klubu. Z wykształcenia prawnik. Gorący patriota - w 1918 r. na ochotnika zaciągnął się do wojska i dosłużył się Krzyża Walecznych. W czasie II wojny światowej na przekór swojemu żydowskiemu pochodzeniu mieszkał po aryjskiej stronie Warszawy, angażował się w działania konspiracji i przypłacił to życiem. 12 kwietnia 1943 r. został zastrzelony przez niemieckiego żandarma.

  • 1894 / 130 lat
    Alfred Dreyfus. Źródło: Wikimedia Commons

    Alfred Dreyfus, oficer armii francuskiej, pochodzenia żydowskiego, niesłusznie oskarżony o zdradę państwa – przekazanie Niemcom francuskich tajemnic wojskowych – skazany został na dożywocie i zesłany na Wyspę Diabelską w Gujanie; w 1906 r. zrehabilitowany.

  • 1864 / 160 lat

    W Kotiużyńcach (ówczesna gubernia kijowska) urodził się Bohdan Dyakowski, biolog, współtwórca Ligi Ochrony Przyrody, autor „Atlasu państwa zwierzęcego” wydawanego w latach 1903–1926.

  • 1861 / 163 lata
    Zenon Przesmycki. Fot. NAC

    W Radzyniu Podlaskim urodził się Zenon Przesmycki (ps. Miriam, Jan Żagiel), poeta, krytyk literacki, tłumacz, wydawca, jeden z twórców programu Młodej Polski.

  • 1840 / 184 lata
    Adam Mickiewicz. Źródło: CBN Polona

    W Collège de France w Paryżu Adam Mickiewicz wygłosił pierwszy wykład na temat literatury słowiańskiej.

  • 1840 / 184 lata
    Izydor Lotto. Źródło: Wikimedia Commons

    W Warszawie urodził się Izydor Lotto, polski wirtuoz skrzypiec, kompozytor i pedagog.

  • 1811 / 213 lat

    W Warszawie urodził się Zenon Świętosławski, działacz polityczny, żołnierz Powstania Listopadowego, współtwórca Gromad Ludu Polskiego.

  • 1785 / 239 lat

    W Roszkach pod Krotoszynem urodził się Adam Kasper Mierosławski, żołnierz armii Księstwa Warszawskiego, podpułkownik armii francuskiej, uczestnik Powstania Listopadowego, kawaler krzyża Virtuti Militari i Legii Honorowej. Ojciec Ludwika Mierosławskiego.

  • 1755 / 269 lat

    W Orcet w Owernii urodził się Georges Couthon, francuski polityk, rewolucjonista, członek Komitetu Ocalenia Publicznego.

  • 1639 / 385 lat

    W La Ferte-Milon urodził się Jean Baptiste Racine, poeta, dramatopisarz; przedstawiciel francuskiego klasycyzmu.

  • 1216 / 808 lat
    Zatwierdzenie przez papieża Honoriusza III zakonu dominikanów – obraz ze zbiorów Muzeum Sztuk Pięknych w Walencji. Źródło: Wikimedia Commons

    W Rzymie papież Honoriusz III wydał bullę zatwierdzającą zakon dominikanów.

sonda

Jakie były przyczyny upadku komunizmu jesienią 1989 r. w Europie Wschodniej?

Wybory
1025. NARODZINY KRÓLESTWA
 

Newsletter

Rocznica

  • 1.08.1944

    Powstanie Warszawskie - 80. rocznica

    1 sierpnia 1944 r. wybuchło Powstanie Warszawskie - największa akcja zbrojna podziemia w okupowanej przez Niemców Europie. Przez 63 dni żołnierze Armii Krajowej prowadzili heroiczną i osamotnioną walkę, której celem była niepodległa Polska, wolna od niemieckiej okupacji i dominacji sowieckiej.

    Zobacz rocznicę
MKiDN
  • Instytut Pamięci Narodowej
  • Wojskowe Biuro Historyczne
  • Ministerstwo Edukacji Narodowej
  • Narodowe Archiwum Cyfrowe
  • Ośrodek Karta
  • Biblioteka narodowa
  • Żydowski Instytut Historyczny
  • Ośrodek pamięć i Przyszłość
  • Polski Instytut Sztuki Filmowej
  • Filmoteka Szkolna
  • Narodowy Instytut Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą  POLONIKA
  • Archiwum Akt Nowych

  • Muzeum Powstania Warszawskiego
  • Magazyn Historyczny Mówią wieki