30 GRUDNIA

• 1954 / 71 lat

  W Warszawie zmarł Tadeusz Trepkowski, plastyk, twórca wielu znanych plakatów: antywojennego "Nie" (na kongres Obrońców Pokoju w Wiedniu) i mającego propagandowy i socrealistyczny wydźwięk "Bądź czujny wobec wroga narodu".

• 1944 / 81 lat

  W obozie koncentracyjnym Auschwitz Niemcy przeprowadzili egzekucję przywódców konspiracji. Powieszeni zostali dwaj Polacy - Piotr Piąty i Bernard Świerczyna oraz trzej Austriacy - Ernst Burger, Rudolf Friemel i Ludwig Vesely.

  Skazani nie pozwolili sobie zawiązać oczu. Przed śmiercią krzyczeli: "Precz z Hitlerem!", "Precz z faszyzmem!", "Niech żyje Polska!".

   
• 1924 / 101 lat

  Na mocy rozporządzenia prezydenta RP powstała Dyrekcja Naczelna Lasów Państwowych.

• 1858 / 167 lat

  W Lublinie urodził się Zygmunt Balicki, socjolog, publicysta, jeden z przywódców ruchu narodowo-demokratycznego, współtwórca Ligi Narodowej.

• 2016 / 9 lat

  W Warszawie zmarł Longin Komołowski, działacz Solidarności, poseł na Sejm RP, wicepremier i minister pracy w rządzie Jerzego Buzka, prezes Wspólnoty Polskiej.

• 2014 / 11 lat

  W Szczecinie zmarł Marian Jurczyk, działacz związkowy, przewodniczący Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego w Szczecinie w 1980 roku, przywódca związku zawodowego „Solidarność '80”, prezydent Szczecina.

• 2006 / 19 lat

  W Bagdadzie odbyła się egzekucja byłego irackiego dyktatora Saddama Husajna, odpowiedzialnego za zbrodnie popełnione na szyitach, Kurdach, inwazję na Kuwejt, krwawe represje polityczne.

• 2000 / 25 lat

  W Warszawie zmarł Stanisław Broniewski, ps. Stefan Orsza, ppor. AK, harcmistrz, naczelnik Szarych Szeregów (1943–1944), dowódca Akcji pod Arsenałem.

• 1988 / 37 lat

  W Gdańsku urodził się Jan Mela, polarnik; w 2004 r. wspólnie z Markiem Kamińskim zdobył oba bieguny Ziemi – najpierw Północny, później Południowy; tym samym został najmłodszym człowiekiem i jedynym niepełnosprawnym na świecie, który dokonał tego wyczynu.

• 1988 / 37 lat

  Telewizja Polska wyemitowała premierowy odcinek pierwszej polskiej telenoweli „W labiryncie”.

• 1981 / 44 lata

  Stan wojenny: Sąd Wojewódzki w Łodzi skazał przywódców łódzkiej „Solidarności” – Jerzego Kropiwnickiego i Andrzeja Słowika – na 4,5 roku więzienia za kierowanie 13 grudnia akcją protestacyjną.

• 1980 / 45 lat

  Opuszczono banderę na SS „Sołdek”, pierwszym polskim statku wybudowanym po II wojnie światowej.

• 1978 / 47 lat

  Franciszek Macharski został mianowany przez papieża Jana Pawła II metropolitą krakowskim.

• 1971 / 54 lata

  W Warszawie zmarł Zbigniew Burzyński, pilot, konstruktor balonowy, rekordzista świata i dwukrotny zdobywca pucharu Gordona Benetta.

• 1970 / 55 lat

  W Krakowie urodził się Marcin Koszałka, operator i reżyser filmowy.

• 1963 / 62 lata

  Karol Wojtyła został mianowany przez papieża Pawła VI arcybiskupem metropolitą krakowskim.

• 1956 / 69 lat

  W Warszawie urodził się Jacek Wszoła, lekkoatleta, mistrz (1976) i wicemistrz (1980) olimpijski w skoku wzwyż.

• 1951 / 74 lata

  W Warszawie urodził się Dariusz Kozakiewicz, gitarzysta zespołów Breakout, Test i Perfect.

• 1938 / 87 lat

  W Warszawie zmarł Aleksander Kakowski, arcybiskup metropolita warszawski, kardynał; ostatni prymas Królestwa Polskiego; członek Rady Regencyjnej.

• 1922 / 103 lata

  Przed Sądem Okręgowym w Warszawie stanął Eligiusz Niewiadomski – zabójca prezydenta RP Gabriela Narutowicza; po trwającej 17 godzin rozprawie skazany został na karę śmierci. Wyrok wykonano 31 stycznia 1923 r. na stoku warszawskiej Cytadeli.

• 1919 / 106 lat

  Podpisane zostało polsko-łotewskie porozumienie wojskowe dotyczące wspólnej akcji zaczepnej przeciwko Armii Czerwonej w Łatgalii – dawnych Inflantach Polskich.

• 1916 / 109 lat

  W Petersburgu zginął w zamachu Grigorij Rasputin, mistyk i „cudotwórca” z dworu cara Mikołaja II; wpływowy ulubieniec carycy.

• 1914 / 111 lat

  W Oakland w Kalifornii urodziła się Jo Van Fleet, aktorka, nagrodzona Oscarem za rolę w filmie „Na wschód od Edenu” (1955).

• 1906 / 119 lat

  W Saratowie urodził się Eugeniusz Cękalski, reżyser, scenarzysta, teoretyk filmu, producent, reżyser filmu „Strachy” i „Jasne łany”, uznawany za pierwszy polski film socrealistyczny.

• 1905 / 120 lat

  W wiedeńskim Theather an der Wien odbyła się prapremiera operetki Franciszka Lehara „Wesoła wdówka”.

• 1888 / 137 lat

  W Krakowie urodził się Eugeniusz Kwiatkowski, żołnierz Legionów Polskich, w okresie międzywojennym minister przemysłu i handlu, wicepremier oraz minister skarbu; przyczynił się do powstania i zrealizowania koncepcji budowy portu w Gdyni oraz fabryki związków azotowych w Mościcach pod Tarnowem; współtwórca Centralnego Okręgu Przemysłowego.

• 1881 / 144 lata

  W Święcianach na Wileńszczyźnie urodził się Wiktor Thommee, generał WP; w kampanii 1939 r. dowodził wsławioną walkami pod Mokrą i Borową Górą Grupą Operacyjną „Piotrków” oraz Armią „Łódź”; od 13 września przez ponad dwa tygodnie kierował bohaterską obroną Twierdzy Modlin.

• 1877 / 148 lat

  W Dreźnie zmarł margrabia Aleksander Wielopolski, polityk, ziemianin; naczelnik rządu cywilnego Królestwa Polskiego (1862–1863); rozbudował szkolnictwo polskie, spolszczył administrację i sądownictwo, doprowadził do oczynszowania chłopów, równouprawnienia Żydów; przeciwnik antyrosyjskiej konspiracji i powstania zbrojnego.

• 1850 / 175 lat

  W Krakowie otwarto most Franciszka Józefa zwany Mostem Podgórskim (bo łączył miasto z Podgórzem). Postawiona na kamiennych filarach konstrukcja w 1925 r. została rozebrana, a na jej miejscu postawiono most Piłsudskiego.

• 1832 / 193 lata

  Urodził się Stanisław Brzóska, ksiądz, w czasie Powstania Styczniowego naczelny kapelan wojsk powstańczych na Podlasiu, dowódca ostatniego oddziału walczącego do grudnia 1864 r.; aresztowany i stracony przez władze carskie w maju 1865 r. 

• 1806 / 219 lat

  Imperium Osmańskie wypowiedziało wojnę Cesarstwu Rosyjskiemu; w jej wyniku Besarabia (część Mołdawii i Ukrainy) została przyłączona do Rosji.

• 1784 / 241 lat

  Prawa miejskie otrzymały Końskie.