20 GRUDNIA

• 1919 / 106 lat

  Powstał Polski Związek Piłki Nożnej. Zjazd założycielski odbył się w Warszawie (przy Koszykowej), ale pierwszą siedzibą PZPN był do 1928 r. Kraków, a prezesem działacz Cracovii Edward Cetnarowski.

• 1834 / 191 lat

  W Auxerre we Francji zmarł Maurycy Mochnacki, działacz emigracyjny, pisarz i publicysta epoki romantyzmu, uczestnik Powstania Listopadowego, autor rozprawy „Powstanie narodu polskiego w roku 1830 i 1831”.

• 2021 / 4 lata

  Zmarł Andrzej Rozpłochowski, latem 1980 r. lider strajku w hucie "Katowice", a następnie jeden z szefów śląsko-dąbrowskich struktur :Solidarności", w stanie wojennym internowany, a potem skazany za "działalność antypaństwową", od 1988 do 2010 r. mieszkał w Stanach Zjednoczonych. Po powrocie próbował sił w polityce - bez powodzenia starał się o mandat radnego wojewódzkiego z listy PiS, a o mandat europosła z listy Solidarnej Polski.

• 2011 / 14 lat

  Zmarł Leopold Unger, dziennikarz i publicysta, związany z "Życiem Warszawy", emigrował pod koniec lat 60. na fali kampanii antysemickiej. Został stałym współpracownikiem paryskiej "Kultury", Radia Wolna Europa i sekcji polskiej BBC. Po 1989 r. był też publicystą "Gazety Wyborczej".

• 1999 / 26 lat

  Oddziały chińskiej armii weszły do Makau – portugalskiej enklawy, przekazanej pod jurysdykcję Chin na mocy porozumienia zawartego w 1987 r.

• 1989 / 36 lat

  Inwazja wojsk amerykańskich na Panamę. Celem (osiągniętym) było obalenie tamtejszego dyktatora - gen. Manuela Noriegi. Podłożem była zaś obawa Stanów Zjednoczonych przed utratą kontroli nad mającym strategiczne znaczenie Kanałem Panamskim. Noriega bowiem, choć przez wiele lat współpracował z CIA, z czasem zaczął sprzedawać zachodnie technologie wojskowe krajom komunistycznym. 

• 1988 / 37 lat

  W Warszawie rozpoczęła się pierwsza część obrad X Plenum KC PZPR. W wyniku ostrego konfliktu wewnątrz aparatu władzy z Biura Politycznego odeszło sześciu członków przeciwnych porozumieniom z opozycją, którzy zostali zastąpieni przez ludzi mających zaufanie gen. Wojciecha Jaruzelskiego.

• 1982 / 43 lata

  W Genewie zmarł Artur Rubinstein, polski pianista pochodzenia żydowskiego, urodzony w Łodzi; zaliczany do najwybitniejszych muzyków XX wieku, ceniony m.in. za interpretacje muzyki Fryderyka Chopina.

• 1979 / 46 lat

  Premiera filmu „Cały ten zgiełk” w reżyserii Boba Fosse’a, nagrodzonego czterema Oscarami.

• 1971 / 54 lata

  Powstała organizacja Lekarze bez Granic, którą założyli francuscy medycy w reakcji na wojnę i głód w Biafrze nad Zatoką Gwinejską w Afryce, a także niszczycielski cyklon Bhola, który na terenie dzisiejszego Bangladeszu spowodował śmierć setek tysięcy osób; siedzibą organizacji jest Genewa.

• 1970 / 55 lat

  Na VII plenum KC PZPR przyjęto rezygnację Władysława Gomułki z funkcji I sekretarza i członka Biura Politycznego KC. Nowym I sekretarzem został Edward Gierek, dotychczasowy I sekretarz KW PZPR w Katowicach i członek Biura Politycznego KC; premierem został Piotr Jaroszewicz.

• 1968 / 57 lat

  Płyta Czesława Niemena „Dziwny jest ten świat” jako pierwsze polskie wydawnictwo muzyczne otrzymał status Złotej Płyty za sprzedaż 160 tys. egzemplarzy. 

• 1963 / 62 lata

  W Krakowie zmarł Gustaw Morcinek, pisarz, publicysta, autor „Wyrąbanego chodnika”, „Łyska z pokładu Idy” i „Ondraszka”; w czasie II wojny światowej więzień niemieckich obozów koncentracyjnych Dachau i Sachsenhausen.

• 1963 / 62 lata

  We Frankfurcie nad Menem rozpoczął się tzw. drugi proces oświęcimski, w którym na ławie oskarżonych zasiedli członkowie załogi KL Auschwitz, wśród nich sadystyczny zastępca szefa obozowego Gestapo Wilhelm Boger i jeden z najokrutniejszych esesmanów Oswald Kaduk; proces zakończył się w sierpniu 1965 r., sąd wymierzył m.in. sześć wyroków dożywotniego więzienia.

• 1938 / 87 lat

  Uruchomiono kolej linowo-terenową na Gubałówkę.

• 1923 / 102 lata

  W Warszawie urodził się Wiesław Chrzanowski, żołnierz AK, uczestnik Powstania Warszawskiego, prawnik. W latach 1989–1994 przewodniczący Zjednoczenia Chrześcijańsko-Narodowego, minister sprawiedliwości (1991), marszałek Sejmu (1991–1993), senator (1997–2001).

• 1922 / 103 lata

  Zgromadzenie Narodowe wybrało na prezydenta RP Stanisława Wojciechowskiego.

• 1917 / 108 lat

  Na mocy decyzji Rady Komisarzy Ludowych utworzono Wszechrosyjską Nadzwyczajną Komisję do Spraw Walki z Kontrrewolucją i Sabotażem (Czeka), odpowiedzialną za masowe represje tzw. wrogów ludu. Na czele Czeki stanął Feliks Dzierżyński.

• 1893 / 132 lata

  W Petersburgu urodził się Mikołaj Bołtuć, generał WP, w czasie kampanii 1939 r. dowodził Grupą Operacyjną „Wschód” w składzie Armii „Pomorze”; poległ 22 września 1939 r. w bitwie pod Łomiankami Górnymi, prowadząc atak na bagnety.

• 1889 / 136 lat

  Zmarła Konstancja Gładkowska, młodzieńcza muza i pierwsza miłość Fryderyka Chopina. Zwróciła jego uwagę podczas występu w warszawskim konserwatorium. Korespondowali z sobą również po wyjeździe Chopina z Polski.  

• 1885 / 140 lat

  W Nowogrodzie urodził się Adam Chętnik, etnograf, działacz społeczny i oświatowy, badacz kultury kurpiowskiej, założyciel regionalnych muzeów w Łomży i Nowogrodzie.

• 1879 / 146 lat

  W Warszawie urodziła się Irena Kosmowska, działaczka społeczna i oświatowa; członek władz PSL „Wyzwolenie” i Stronnictwa Ludowego; parlamentarzystka II RP; po wybuchu II wojny światowej zaangażowana w podziemną działalność ruchu ludowego; w lipcu 1942 r. aresztowana przez gestapo; więziona na Pawiaku, a następnie w Berlinie, gdzie zmarła w sierpniu 1945 r.

• 1830 / 195 lat

  W Londynie rozpoczęła się konferencja, podczas której przedstawiciele Wielkiej Brytanii, Francji, Austrii, Prus i Rosji uznali niepodległość Belgii.

• 1825 / 200 lat

  W Poznaniu zmarł Tymoteusz Górzeński, arcybiskup metropolia gnieźnieński i poznański, prymas Polski od 1821 r.

• 1334 / 691 lat

  W Awinionie nowym papieżem wybrany został Jacques Fournier, członek zakonu cystersów, od 1326 r. biskup Mirepoix; od 1327 r. kardynał; nowy papież przyjął imię Benedykta XIII.