19 PAźDZIERNIKA

• 1940 / 85 lat

  W Częstochowie urodził się Jerzy Kulej, pięściarz, dwukrotny mistrz olimpijski – z Tokio (1964) i Meksyku (1968).

• 1925 / 100 lat

  Urodził się Czesław Kiszczak, czołowa postać obozu władzy za rządów Wojciecha Jaruzelskiego - szef MSW, a w stanie wojennym także członek Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego. W 1989 r. był jednym z inicjatorów Okrągłego Stołu, a w rządzie Tadeusza Mazowieckiego przez kilka miesięcy był wicepremierem. Później kilka razy był sądzony w procesach związanych z pacyfikacją kopalni "Wujek" - oskarżony o przyczynienie się do śmierci 9 górników. Ostatni z tych procesów skończył się jego uniewinnieniem. 

• 2020 / 5 lat

  W Warszawie zmarł Wojciech Pszoniak, wybitny aktor teatralny i filmowy. W swej karierze zagrał w ok. 100 filmach, m.in.: „Weselu”, „Ziemi obiecanej”, „Dantonie”, „Korczaku”, „Arii dla atlety”.

• 2017 / 8 lat

  W Warszawie zmarła Zofia Bartoszewska, harcerka Szarych Szeregów, uczestniczka Powstania Warszawskiego, działaczka opozycji antykomunistycznej i Prymasowskiego Komitetu Pomocy Osobom Pozbawionym Wolności i ich Rodzinom, wieloletnia współpracowniczka Państwowego Instytutu Wydawniczego.

• 2017 / 8 lat

  Na Placu Defilad w Warszawie 54-letni Piotr Szczęsny dokonał samospalenia (zmarł dziesięć dni później w szpitalu). W liście - manifeście, jaki sporządził zaznaczył, że powodem samobójstwa był protest przeciwko polityce rządzącego w tym momencie PiS.

• 2011 / 14 lat

  W Czechówce koło Myślenic zmarł Bohdan Osadczuk, ukraiński historyk, politolog, intelektualista, publicysta, współpracownik paryskiej „Kultury”, orędownik pojednania polsko-ukraińskiego.

• 2011 / 14 lat

  W kanadyjskiej prowincji Ontario zmarł gen. Tadeusz Sawicz, polski pilot myśliwski biorący udział w Bitwie o Anglię.

• 2010 / 15 lat

  W Łodzi Ryszard Cyba wtargnął do siedziby PiS i zastrzelił Marka Rosiaka – działacza partii i asystenta europosła Janusza Wojciechowskiego oraz ranił nożem Pawła Kowalskiego – asystenta posła Jarosława Jagiełły; za zbrodnię Cyba został skazany na dożywotnie więzienie.

• 2005 / 20 lat

  Prezydent Aleksander Kwaśniewski desygnował na stanowisko premiera Kazimierza Marcinkiewicza.

• 2001 / 24 lata

  Leszek Miller został premierem. Stanął na czele koalicyjnego rządu SLD-PSL.

• 1991 / 34 lata

  Sejm podjął ustawę o likwidacji Państwowych Gospodarstw Rolnych.

• 1991 / 34 lata

  W Warszawie zmarł ksiądz Jan Zieja, kapelan wojskowy w czasie wojny polsko-bolszewickiej, kampanii 1939 r. i Powstania Warszawskiego. Naczelny kapelan Szarych Szeregów, współpracownik Rady Pomocy Żydom „Żegota”. Współtwórca i członek Komitetu Obrony Robotników.

• 1987 / 38 lat

  W Warszawie zmarł Igor Abramow-Newerly, pisarz, współpracownik Janusza Korczaka, w 1932 r. przejął od niego redakcję „Małego Przeglądu”, którą kierował do 1939 r.; w czasie II wojny światowej więziony w niemieckich obozach koncentracyjnych na Majdanku i w Auschwitz; autor książek „Chłopiec z Salskich Stepów”, „Pamiątka z Celulozy” oraz „Zostało z uczty Bogów”.

• 1987 / 38 lat

  Premiera filmu „W zawieszeniu” w reżyserii Waldemara Krzystka.

• 1984 / 41 lat

  W pobliżu wioski Górsk koło Torunia funkcjonariusze IV Departamentu MSW, zajmującego się zwalczaniem Kościoła katolickiego, uprowadzili a następnie zamordowali księdza Jerzego Popiełuszkę, duszpasterza ludzi pracy, kapelana Solidarności, organizatora Mszy św. za Ojczyznę odprawianych w kościele św. Stanisława Kostki na Żoliborzu w Warszawie.

• 1976 / 49 lat

  W Warszawie urodził się Michał Zadara, reżyser teatralny, scenarzysta.

• 1970 / 55 lat

  Zmarł Jacek Woszczerowicz, aktor, reżyser teatralny.

• 1970 / 55 lat

  Premiera filmu „Rejs” w reżyserii Marka Piwowskiego.

• 1969 / 56 lat

  Ił-18 lecący z Warszawy-Okęcie na znajdujące się we Wschodnim Berlinie lotnisko Schonefeld został uprowadzony przez dwóch młodych mieszkańców Berlina, Peter Klemta i Ulricha von Hofa.

• 1969 / 56 lat

  W Poznaniu zmarł prof. Józef Kostrzewski, archeolog, muzeolog, współtwórca uniwersytetu w Poznaniu; kierował m.in. badaniami w Biskupinie.

• 1968 / 57 lat

  W Warszawie zmarł Anatol Stern, poeta, prozaik, współtwórca polskiego futuryzmu.

• 1956 / 69 lat

  Do Warszawy przyleciała sowiecka delegacja na czele z Nikitą Chruszczowem. Początek obrad VIII plenum KC PZPR, które wybrało Władysława Gomułkę na stanowisko I sekretarza KC PZPR.

• 1953 / 72 lata

  W Poznaniu zmarł Wojciech Trąmpczyński, prawnik, polityk związany z Narodową Demokracją, poseł na sejm pruski i do parlamentu niemieckiego; w II RP marszałek Sejmu (1919–1922) oraz marszałek Senatu (1922–1927).

• 1949 / 76 lat

  W Strzelnie urodził się Stanisław Gądecki, arcybiskup metropolita poznański; od 2014 r. przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski.

• 1943 / 82 lata

  W Moskwie rozpoczęła się konferencja ministrów spraw zagranicznych Związku Sowieckiego, Stanów Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii.

• 1942 / 83 lata

  W Warszawie zmarł Cyryl Ratajski, adwokat, przedwojenny prezydent Poznania, w czasie niemieckiej okupacji Delegat Rządu na Kraj (1940–1942).

• 1941 / 84 lata

  W warszawskim getcie zmarł Leo Belmont (właściwie Leopold Blumental), założyciel Polskiego Towarzystwa Esperantystów, adwokat, obrońca polityczny, publicysta, krytyk literacki, poeta, autor powieści.

• 1937 / 88 lat

  W Brodni w woj. łódzkim urodziła się Teresa Ciepły, lekkoatletka, trzykrotna medalistka olimpijska, rekordzistka świata i Europy.

• 1927 / 98 lat

  Założono Aeroklub Warszawski.

• 1926 / 99 lat

  Urodził się Stanisław Gorgolewski, fizyk i astronom, specjalizujący się w radioastronomii.

• 1921 / 104 lata

  Urodził się Bogusław Klimczuk, kompozytor, pianista, autor utworów fortepianowych, pieśni i kantat.

• 1918 / 107 lat

  Rada Regencyjna przejęła od niemieckich władz zwierzchnictwo nad wojskami polskimi stacjonującymi na terenach niemieckiej okupacji.

• 1918 / 107 lat

  We Lwowie Ukraińska Rada Narodowa proklamowała powstanie niezależnego państwa ukraińskiego.

• 1918 / 107 lat

  Powołano Radę Narodową Księstwa Cieszyńskiego, na czele której stanęli ksiądz Józef Londzin, Jan Michejda i Tadeusz Reger.

• 1914 / 111 lat

  I wojna światowa: Początek I bitwy pod Ypres.

• 1914 / 111 lat

  Zwycięskie walki 2 pułku Legionów Polskich na froncie karpackim pod Zieloną i Rafajłową.

• 1901 / 124 lata

  Urodził się Aleksander Maliszewski, poeta, dramatopisarz, tłumacz, prozaik, krytyk teatralny i filmowy.

• 1871 / 154 lata

  W Wielogórze koło Radomia urodził się Karol Adwentowicz, aktor, reżyser teatralny. Reprezentant szkoły Tadeusza Pawlikowskiego przełomu XIX i XX wieku.

• 1813 / 212 lat

  W bitwie pod Lipskiem zginął książę Józef Poniatowski, minister wojny i naczelny wódz wojsk Księstwa Warszawskiego; marszałek Francji.

• 1798 / 227 lat

  Bulla papieża Piusa VI erygująca diecezję warszawską.

• 1578 / 447 lat

  Zygmunt Waza został wybrany królem Rzeczypospolitej. Nie była to jednak jedyna elekcja w tym czasie, co doprowadziło do zbrojnego konfliktu między zwolennikami Wazów a stronnictwem habsburskim.

• 1466 / 559 lat

  W Toruniu zawarty został pokój polsko-krzyżacki kończący wojnę trzynastoletnią; na jego mocy Pomorze Gdańskie, zachodnie Prusy z Malborkiem i Elblągiem, a także Warmia oraz ziemia chełmińska zostały przyłączone bezpośrednio do Polski jako Prusy Królewskie; część wschodnia Prus – Prusy Zakonne – ze stolicą w Królewcu – stała się lennem Polski.

• 1335 / 690 lat

  W Brnie zmarła Elżbieta Ryksa, córka polskiego króla Przemysła II i Ryksy szwedzkiej; żona Wacława II, królowa czeska i polska (1303–1305).