2 GRUDNIA

• 1989 / 36 lat

  Gen. Wojciech Jaruzelski (wybrany kilka miesięcy wcześniej na prezydenta) złożył kwiaty pod krzyżem upamiętniającym górników zabitych w kopalni "Wujek" przez ZOMO na początku stanu wojennego. W 1981 r. to Jaruzelski jako szef partii (PZPR), rządu i wojska wprowadził stan wojenny, a dziewięciu górników katowickiej kopalni "Wujek" zginęło w trakcie pacyfikacji tego strajkującego zakładu.

   

• 1844 / 181 lat

  Zmarł książę Eustachy Sanguszko, uczestnik wojny polsko-rosyjskiej 1792 r. (wsławił się w bitwie pod Zieleńcami, za co został awansowany na brygadiera i otrzymał Order Virtuti Militari) oraz Insurekcji 1794 r. (pod Szczekocinami uratował życie Tadeuszowi Kościuszce). W wyprawie na Moskwę w 1812 r. był tytularnym adiutantem Napoleona. Został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Legii Honorowej - najważniejszym odznaczeniem państwa francuskiego.

• 1789 / 236 lat

  W Warszawie w czasie obrad Sejmu Wielkiego odbyła się manifestacja przedstawicieli miast królewskich, tzw. czarna procesja; jej uczestnicy, na czele z prezydentem Starej Warszawy Janem Dekertem, złożyli na ręce króla prośbę o przywrócenie i rozszerzenie dawnych przywilejów miejskich.

• 1695 / 330 lat

  W Jedlińsku koło Radomia urodził się Andrzej Stanisław Załuski, kanclerz wielki koronny (1735–1746); mecenas sztuki, współfundator Biblioteki Załuskich w Warszawie.

• 2021 / 4 lata

  W Olsztynie zmarł Stefan Połom, poeta, historyk, promotor kultury Warmii i Mazur.

• 2017 / 8 lat

  Zmarł Jerzy Kłoczowski, historyk, żołnierz Armii Krajowej, uczestnik Powstania Warszawskiego, senator I kadencji, współzałożyciel i wieloletni dyrektor Instytutu Europy Środkowo - Wschodniej w Lublinie. W 2004 r. odznaczony Orderem Orła Białego.

• 2012 / 13 lat

  W Warszawie zmarła Maria Fołtyn, śpiewaczka, reżyser operowa, propagatorka twórczości Stanisława Moniuszki.

• 2010 / 15 lat

  W Zurychu Komitet Wykonawczy FIFA zadecydował, że piłkarskie mistrzostwa świata w 2018 r. odbędą się w Rosji, a w 2022 r. w Katarze.

• 2007 / 18 lat

  Zmarł Władysław Pawelec, skrzypek, kompozytor muzyki rozrywkowej.

• 2004 / 21 lat

  Zmarł Stefan Morawski, filozof kultury i sztuki, profesor Uniwersytetu Warszawskiego i Polskiej Akademii Nauk, redaktor naczelny pisma „Studia estetyczne”.

• 2003 / 22 lata

  W Warszawie rozpoczął się proces Lwa Rywina; Rywin oświadczył, że nie jest winny płatnej protekcji wobec Agory oraz że „padł ofiarą intrygi”.

• 1998 / 27 lat

  W Kioto w Japonii na posiedzeniu UNESCO wpisano Stare Miasto we Lwowie na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego.

• 1991 / 34 lata

  Polska jako pierwsze państwo na świecie uznała niepodległość Ukrainy.

• 1990 / 35 lat

  Powstała Unia Demokratyczna, jej przywódcą został Tadeusz Mazowiecki.

• 1984 / 41 lat

  W Krakowie zmarł Marian Eile, dziennikarz, satyryk; twórca tygodnika „Przekrój” i jego redaktor naczelny (1945–1969).

• 1983 / 42 lata

  Premiera filmu „Krzyk” w reżyserii Barbary Sass.

• 1981 / 44 lata

  W Warszawie odziały milicji, m.in. przy pomocy desantu helikopterowego, dokonały pacyfikacji trwającego od 25 listopada strajku okupacyjnego w Wyższej Oficerskiej Szkole Pożarniczej.

• 1980 / 45 lat

  W Paryżu zmarł Romain Gary, właściwie Romain Kacev, urodzony w Wilnie pisarz, dyplomata, dwukrotny laureat Nagrody Goncourtów, najbardziej prestiżowego francuskiego wyróżnienia literackiego.

• 1980 / 45 lat

  Edward Gierek został usunięty z Komitetu Centralnego PZPR.

• 1969 / 56 lat

  W Moskwie zmarł Klimient Woroszyłow, sowiecki komisarz obrony (1925–1940); od 1926 r. członek Biura Politycznego KC WKP (b); w 1935 r. uzyskał stopień marszałka ZSRS; współodpowiedzialny za stalinowskie „czystki”; po wojnie fińskiej (1940) odwołany z Komisariatu Obrony i mianowany zastępcą przewodniczącego Rady Komisarzy Ludowych; następnie w składzie Państwowego Komitetu Obrony i Kwatery Głównej; po 1945 r. odsuwany na dalszy plan; w 1953 r. został przewodniczącym Prezydium Rady Najwyższej ZSRS; w 1960 r. odwołany ze wszystkich stanowisk.

• 1966 / 59 lat

  Zmarł Witold Orłowski, lekarz, profesor Uniwersytetu w Kazaniu, Uniwersytetu Jagiellońskiego, II Kliniki Wewnętrznej w Warszawie, pionier fizjopatologii.

• 1960 / 65 lat

  Sejm uchwalił ustawę o powołaniu Komitetu do spraw Radia i Telewizji „Polskie Radio i Telewizja”; na jego czele stanął Włodzimierz Sokorski.

• 1948 / 77 lat

  W Krakowie urodził się Jan Prochyra, aktor; w latach 2003–2011 dyrektor artystyczny Teatru Rampa na Targówku.

• 1947 / 78 lat

  Zmarł Stanisław Łempicki, historyk literatury polskiej, redaktor naczelny „Pamiętnika Literackiego”.

• 1946 / 79 lat

  W Nowym Jorku władze Stanów Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii podpisały porozumienie o utworzeniu w Niemczech amerykańsko-brytyjskiej strefy okupacyjnej tzw. Bizonii; porozumienie weszło w życie 1 stycznia 1947 r.

• 1946 / 79 lat

  Urodziła się Joanna Sobieska, aktorka związana z warszawskimi teatrami Narodowym i Polskim.

• 1944 / 81 lat

  W Bellagio we Włoszech zmarł Filippo Marinetti, pisarz, autor pierwszego manifestu futurystycznego (1909); zwolennik faszyzmu i Benito Mussoliniego.

• 1942 / 83 lata

  Uchwalono statuty Komisji Koordynacyjnej Żydowskiego Komitetu Narodowego i powołanej przez nią Żydowskiej Organizacji Bojowej (ŻOB).

• 1942 / 83 lata

  W Goleszowie na Śląsku Cieszyńskim urodził się Ryszard Gabryś, kompozytor, pedagog. 

• 1942 / 83 lata

  W Warszawie urodził się Marek Ałaszewski, kompozytor, gitarzysta, wokalista, założyciel grupy rockowej Klan; artysta malarz. 

• 1942 / 83 lata

  Gen. Władysław Sikorski rozpoczął wizytę w Stanach Zjednoczonych, w czasie której prowadził rozmowy z prezydentem USA Franklinem Delano Rooseveltem.

• 1941 / 84 lata

  Gen. Władysław Sikorski przybył do Moskwy. W trakcie wizyty dwukrotnie spotkał się ze Stalinem.

• 1941 / 84 lata

  W Warszawie zmarł marszałek Edward Śmigły-Rydz; pochowany został na Cywilnym Cmentarzu na Powązkach pod nazwiskiem Adama Zawiszy.

• 1938 / 87 lat

  Wicepremier Eugeniusz Kwiatkowski przedstawił w Sejmie założenia 15-letniego programu gospodarczego, którego jednym z celów było zatarcie różnic pomiędzy tzw. Polską A i B.

• 1934 / 91 lat

  W Romano Canavese urodził się Tarcisio Bertone, salezjanin, kardynał; sekretarz Kongregacji Nauki i Wiary (1995–2002); arcybiskup Genui (2002–2006); w latach 2006–2013 sekretarz stanu Stolicy Apostolskiej.

• 1933 / 92 lata

  Urodził się Włodzimierz Plaskota, muzyk, kompozytor, kabareciarz, szef muzyczny magazynu Polskiego Radia „Studio 202” oraz kabaretu „Elita”.

• 1923 / 102 lata

   W Nowym Jorku urodziła się Maria Callas, śpiewaczka operowa.

• 1914 / 111 lat

  I wojna światowa: początek bitwy pod Limanową, w której Legiony Polskie u boku wojsk austro-węgierskich walczyły przeciwko armii rosyjskiej.

• 1909 / 116 lat

  Na zamku Friedrichstein pod Królewcem urodziła się Marion Doenhoff, dziennikarka, redaktorka naczelna i wydawca tygodnika „Die Zeit”, zwolenniczka pojednania niemiecko-polskiego.

• 1908 / 117 lat

  Intronizacja ostatniego cesarza Chin, którym został urodzony w 1906 r. Puyi z dynastii Qing. 

• 1908 / 117 lat

  Urodziła się Helena Bechlerowa, pisarka i tłumaczka literatury rosyjskiej, autorka utworów dla dzieci.

• 1908 / 117 lat

  Urodził się Sylwester Czosnowski, kompozytor, dyrygent i pedagog.

• 1872 / 153 lata

  W Krakowie zmarł Wincenty Pol, poeta, badacz geografii ziem polskich; uczestnik Powstania Listopadowego. 

• 1861 / 164 lata

  W Krakowie urodził się Franciszek Stefczyk, nauczyciel, założyciel pierwszej na ziemiach polskich wiejskiej spółdzielni oszczędnościowo-pożyczkowej.

• 1853 / 172 lata

  Pionier przemysłu naftowego Jan Zeh otrzymał patent na destylację ropy naftowej. 

• 1848 / 177 lat

  Po abdykacji cesarza Austrii Ferdynanda I władzę w monarchii habsburskiej objął jego bratanek Franciszek Józef I, który panował do 1916 r. 

• 1847 / 178 lat

  W Berlinie zapadły wyroki w największym procesie polskiego ruchu narodowego – tzw. procesie moabickim, w którym władze pruskie oskarżyły o zbrodnię stanu 254 osoby. Ośmiu oskarżonych, wśród nich Ludwika Mierosławskiego, skazano na karę śmierci, 23 na dożywocie, a kilkudziesięciu na długoletnie więzienie. Wybuch rewolucji w marcu 1848 r. uniemożliwił wykonanie wyroków i doprowadził do uwolnienia skazanych.

• 1823 / 202 lata

  Prezydent Stanów Zjednoczonych James Monroe wygłosił orędzie do Kongresu, w którym ostrzegał europejskie mocarstwa przed dalszymi podbojami na kontynencie amerykańskim, a nawet rozszerzaniem swoich wpływów na tym obszarze; jednocześnie deklarował niewtrącanie się Stanów Zjednoczonych do polityki europejskiej.

• 1805 / 220 lat

  Pod Austerlitz w starciu nazywanym „bitwą trzech cesarzy” armia Napoleona Bonaparte pokonała wojska austriacko-rosyjskie dowodzone przez cara Aleksandra I i cesarza Franciszka II; straty sprzymierzonych – około 16 tys. zabitych i rannych oraz ponad 10 tys. jeńców; straty francuskie – ponad 8 tys. zabitych i rannych.

• 1804 / 221 lat

  W paryskiej katedrze Notre-Dame Napoleon Bonaparte koronował się na cesarza Francuzów.

• 1762 / 263 lata

  W Oprawczykach na Podlasiu urodził się Franciszek Ksawery Dmochowski, poeta, publicysta; w czasie Powstania Kościuszkowskiego kierownik Wydziału Insurekcji w Radzie Najwyższej Narodowej; współzałożyciel Towarzystwa Przyjaciół Nauk.

• 1547 / 478 lat

  W Castilleja de la Cuesta koło Sewilli zmarł Hernan Cortes, konkwistador, zdobywca Meksyku. 

• 1422 / 603 lata

  W Lubicy na Spiszu zmarł Mikołaj Trąba, arcybiskup gnieźnieński, pierwszy prymas Polski.