18 PAźDZIERNIKA

• 1965 / 60 lat

  Stojący od 1952 r. przed Starą Pomarańczarnią w Łazienkach pomnik księcia Józefa Poniatowskiego został przeniesiony przed Pałac Namiestnikowski przy Krakowskim Przedmieściu. Miał tam stanąć oryginalny pomnik, wyrzeźbiony przez Thorvaldsena, ale nie doszło do tego z powodu Powstania Listopadowego. Został odzyskany dopiero dzięki Traktatowi Ryskiemu i stanął na Placu Saskim. W grudniu 1944 r. zniszczyli go Niemcy. Nowa wersja została odlana ze szczątków pomnika cesarza Wilhelma I w Szczecinie.  

• 2022 / 3 lata

  W Warszawie zmarł Stanisław Ciosek, jedna z najbardziej wpływowych osób w obozie władzy pod koniec PRL, członek Biura Politycznego KC PZPR, uczestnik Okrągłego Stołu i rozmów w Magdalence, ambasador w Moskwie w latach 1989-1996. Podczas prezydentury Aleksandra Kwaśniewskiego - jego doradca ds. międzynarodowych i polityki wschodniej.

• 2002 / 23 lata

  Premiera filmu „Edi” w reżyserii Piotra Trzaskalskiego.

• 1997 / 28 lat

  W Warszawie zmarł Leonard Andrzejewski, aktor.

• 1995 / 30 lat

  Ministerstwo Łączności ogłosiło przetarg na budowę dwóch sieci komórkowych w standardzie cyfrowym GSM.

• 1993 / 32 lata

  Prezydent Lech Wałęsa desygnował Waldemara Pawlaka na stanowisko premiera.

• 1988 / 37 lat

  W Warszawie zmarł Jan Świderski, aktor, reżyser teatralny, pedagog.

• 1987 / 38 lat

  Premiera serialu telewizyjnego „Zmiennicy” w reżyserii Stanisława Barei.

• 1986 / 39 lat

  W Ottawie zmarł gen. Wilhelm Orlik-Rueckemann, oficer Legionów Polskich, członek Polskiej Organizacji Wojskowej; generał WP; w kampanii 1939 r. dowódca Korpusu Ochrony Pogranicza (KOP).

• 1981 / 44 lata

  Gen. Wojciech Jaruzelski zastąpił Stanisława Kanię na stanowisku I sekretarza KC PZPR.

• 1980 / 45 lat

  W Warszawie przedstawiciele Komitetów Założycielskich NZS uchwalili statut i wybrali ogólnopolskie władze związku.

• 1978 / 47 lat

  Zmarł Zbigniew Marian Ziembiński, reżyser, aktor, twórca nowoczesnego teatru w Brazylii.

• 1976 / 49 lat

  W Krakowie, po rekonstrukcji, odsłonięty został Pomnik Grunwaldzki, ufundowany w 1910 r. przez Ignacego Paderewskiego, zniszczony przez Niemców w czasie II wojny światowej.

• 1976 / 49 lat

  Premiera filmu „Brunet wieczorową porą” w reżyserii Stanisława Barei.

• 1972 / 53 lata

  W Chorzowie urodził się Wojciech Kuczok, prozaik, poeta, scenarzysta, krytyk filmowy.

• 1956 / 69 lat

  Oddziały Północnej Grupy Wojsk Armii Radzieckiej stacjonujące w garnizonach na terenie Dolnego Śląska i Pomorza wyjechały w stronę Warszawy. Powodem były zmiany w kierownictwie PZPR. Rządzący w ZSRR Nikita Chruszczow obawiał się, że doprowadzą one do wyprowadzenia Polski z obozu socjalistycznego.

• 1956 / 69 lat

  Sowieccy przywódcy, przeciwni objęciu władzy w Polsce przez Władysława Gomułkę, zażądali od Edwarda Ochaba odroczenia VIII plenum KC PZPR.

• 1954 / 71 lat

  W Toronto zmarł gen. Mieczysław Norwid-Neugebauer, współzałożyciel polskiego harcerstwa, oficer Legionów Polskich, generał WP.

• 1950 / 75 lat

  W Krakowie urodził się Marek Kondrat, jeden z najpopularniejszych polskich aktorów, znany z ról w filmach „Zaklęte rewiry”, „C.K. Dezerterzy”, „Pułkownik Kwiatkowski”, „Dzień świra”, „Weiser”, a także serialu „Ekstradycja”.

• 1949 / 76 lat

  Rząd polski uznał Niemiecką Republikę Demokratyczną.

• 1944 / 81 lat

  Masakra na Pawiaku. Niemcy rozstrzelali z broni maszynowej ponad sześciuset więźniów.

• 1944 / 81 lat

  W Częstochowie zastrzelony został płk Stanisław Nakoniecznikoff-Klukowski, ps. Kmicic, komendant główny Narodowych Sił Zbrojnych (1944); powodem zabójstwa był prawdopodobnie popierany przez niego plan podporządkowania NSZ Armii Krajowej.

• 1942 / 83 lata

  Likwidacja getta w Brześciu nad Bugiem.

• 1938 / 87 lat

  W Krakowie urodził się Tadeusz Kwinta, aktor, związany m.in. z krakowskim Teatrem Ludowym oraz Teatrem im. Juliusza Słowackiego; w latach 1986–1990 dyrektor artystyczny Teatru Bagatela.

• 1928 / 97 lat

  W Warszawie zmarł gen. Tadeusz Rozwadowski, generał armii austriackiej, szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego w czasie wojny polsko-bolszewickiej; w latach 1921–1926 generalny inspektor kawalerii; podczas zamachu majowego w 1926 r. dowódca wojsk rządowych.

• 1922 / 103 lata

  W Oleszycach na Podkarpaciu urodził się Olgierd Terlecki, pisarz, publicysta; w czasie II wojny światowej żołnierz II Korpusu Polskiego.

• 1920 / 105 lat

  Zawieszenie broni w wojnie polsko-bolszewickiej; „Kraj, co w dwa lata potrafił wytworzyć takiego żołnierza, jakim wy jesteście, może spokojnie patrzeć w przyszłość” – pisał w rozkazie do polskich żołnierzy Józef Piłsudski.

• 1914 / 111 lat

  Dowództwo rosyjskie wyraziło zgodę na tworzenie u boku armii rosyjskiej przez Witolda Gorczyńskiego ochotniczego oddziału polskiego, nazywanego później Legionem Puławskim lub Legionem Gorczyńskiego.

• 1904 / 121 lat

  W Warszawie urodził się Czesław Centkiewicz, pisarz, podróżnik, reportażysta, autor książek dla dzieci i młodzieży, twórca tzw. nurtu polarnego w polskiej literaturze.

• 1888 / 137 lat

  W Nowym Mieście nad Pilicą urodził się Edward Lipiński, ekonomista, działacz PPS, członek PZPR; jeden z założycieli Komitetu Obrony Robotników.

• 1879 / 146 lat

  W Dyneburgu urodził się Grzegorz Fitelberg, dyrygent, kompozytor, skrzypek.

• 1835 / 190 lat

  Urodził się Bolesław Limanowski, polski historyk, socjolog, polityk, działacz socjalistyczny i niepodległościowy.

• 1831 / 194 lata

  Car Mikołaj I wydał „Manifest do Rosjan i armii rosyjskiej z okazji zakończenia wojny przeciwko Polsce”, w którym określił powstańców jako „buntowników”.

• 1815 / 210 lat

  Powstała Rzeczypospolita Krakowska – protektorat pod kontrolą Imperium Rosyjskiego, Królestwa Prus i Cesarstwa Austriackiego. Wolne Miasto stało się ostoją dla Polaków z ziem zaborów, miejscem pielęgnowania tradycji patriotycznych i polskiej kultury. Zlikwidowane zostało w 1846 roku w ramach represji za powstanie krakowskie.

• 1596 / 429 lat

  Podczas synodu w Brześciu Litewskim doszło do założenia kościoła unickiego (tzw. Unia brzeska). Ruch ten miał na celu podporządkowanie kościoła prawosławnego jurysdykcji papieskiej na ziemiach Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Unici zobowiązali się uznać dogmaty Kościoła katolickiego i zwierzchnictwo papieża, w zamian za to zachowali swój obrządek, kalendarz juliański i organizację kościelną.

• 1558 / 467 lat

  Na polecenie króla Zygmunta II Augusta Prosper Provano zorganizował pierwszą pocztę polską, łączącą Kraków z Wenecją.

• 1523 / 502 lata

  W Krakowie urodziła się Anna Jagiellonka, królowa Polski w latach 1575–1596, żona króla Stefana Batorego.

• 1166 / 859 lat

  W walce z Prusami zginął książę Henryk Sandomierski.