24 PAźDZIERNIKA

• 1984 / 41 lat

  Apel papieża Jana Pawła II o uwolnienie księdza Jerzego Popiełuszki. Władze komunistyczne poinformowały, że w sprawie porwania księdza zatrzymani zostali funkcjonariusze Służby Bezpieczeństwa.

• 1934 / 91 lat

  W Radziechowicach urodził się Tadeusz Pieronek, profesor prawa kanonicznego, biskup pomocniczy diecezji sosnowieckiej (1992–1998), sekretarz generalny Konferencji Episkopatu Polski (1993–98); w latach 1998–2004 rektor Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie.

• 2023 / 2 lata

  W Krakowie zmarła Wanda Półtawska, lekarz psychiatra, działaczka na rzecz ochrony życia, była więźniarka niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego Ravensbrück, współpracowniczka i przyjaciółka Jana Pawła II. W 2016 r. została odznaczona Orderem Orła Białego – w uznaniu zasług dla Rzeczypospolitej Polskiej, za propagowanie wartości i znaczenia rodziny we współczesnym społeczeństwie, a także za „chrześcijańskie świadectwo humanizmu i wkład w rozwój katolickiej nauki społecznej”.

• 2022 / 3 lata

  Zmarł Tomasz Wójtowicz, jeden z najwybitniejszych polskich siatkarzy, mistrz świata z Meksyku z 1974 r., złoty medalista olimpijski z Montrealu z 1976, czterokrotny medalista Mistrzostw Europy. W reprezentacji Polski rozegrał 325 meczów.

• 2021 / 4 lata

  W Komorowie zmarł aktor filmowy i teatralny Krzysztof Kiersznowski znany z ról w filmach „Kiler”, „Vabank” i „Cześć Tereska”.

• 2017 / 8 lat

  W wieku 100 lat zmarł w Londynie płk Zbigniew Makowiecki, ostatni żyjący kawalerzysta kampanii polskiej 1939 roku, żołnierz 1. Dywizji Pancernej gen. Stanisława Maczka; w latach trzydziestych drużynowy Warszawskiej Drużyny Harcerskiej „Pomarańczarnia”, do której należeli m.in. Jan Bytnar „Rudy”, Maciej Aleksy Dawidowski „Alek” i Tadeusz Zawadzki „Zośka”.

• 2003 / 22 lata

  Premiera filmu „Zmruż oczy” w reżyserii Andrzeja Jakimowskiego.

• 2000 / 25 lat

  W Mińsku Mazowieckim zmarła Barbara Drapińska, aktorka, przez wiele lat występująca w warszawskim Teatrze Współczesnym; zagrała m.in. w filmie „Ostatni etap”.

• 1989 / 36 lat

  Podczas wejścia na Lhotse (8516 m) nową drogą, przez niezdobytą wówczas południową ścianę, zginął Jerzy Kukuczka, alpinista, drugi człowiek na świecie, po Reinholdzie Messnerze, który zdobył Koronę Himalajów i Karakorum.

• 1980 / 45 lat

  Sąd Wojewódzki w Warszawie zarejestrował NSZZ „Solidarność”, sędzia Zdzisław Kościelniak dopisał jednak do statutu związku ustęp o „kierowniczej roli PZPR”. Solidarność nie zgodziła się z tym, ogłosiła gotowość strajkową na 12 listopada i odwołała się do Sądu Najwyższego.

• 1965 / 60 lat

  Premiera serialu telewizyjnego „Wojna domowa” w reżyserii Jerzego Gruzy.

• 1964 / 61 lat

  W Tokio zakończyły się XVIII Letnie Igrzyska Olimpijskie; reprezentacja Polski zdobyła na nich 23 medale, wśród nich siedem złotych.

• 1956 / 69 lat

  W Warszawie na placu Defilad odbył się wiec z udziałem Władysława Gomułki, w którym uczestniczyło około 400 tys. osób. Podczas przemówienia Gomułka potępił stalinizm i zapowiedział szerokie reformy.

• 1948 / 77 lat

  W Łodzi urodził się Marek Siudym, aktor znany z Kabaretu Olgi Lipińskiej, a także ról w serialu „Najdłuższa wojna nowoczesnej Europy” oraz filmów „Miś” i „Ubu Król”.

• 1947 / 78 lat

  W Warszawie działalność artystyczną rozpoczął Teatr Nowy.

• 1946 / 79 lat

  Major NSZ Antoni Żubryd i jego ciężarna żona Janina zostali zamordowani w Malinówce na Podkarpaciu przez funkcjonariusza bezpieki Jerzego Vaulina.

• 1945 / 80 lat

  Weszła w życie Karta Narodów Zjednoczonych; początek oficjalnej działalności ONZ.

• 1942 / 83 lata

  W Warszawie bojówki komunistycznej Gwardii Ludowej wrzuciły granaty do niemieckich lokali – kawiarni „Café Club” na rogu Al. Jerozolimskich i Nowego Światu oraz restauracji na Dworcu Głównym, a także do drukarni przy ul. Marszałkowskiej, w której drukowano m.in. „Nowy Kurier Warszawski” – niemiecki dzienniki polskojęzyczny, tzw. gadzinówkę. W reakcji Niemcy przeprowadzili szereg masowych egzekucji na terenach dawnego getta. Stracono ponad 200 osób.

• 1938 / 87 lat

  Minister spraw zagranicznych III Rzeszy Joachim von Ribbentrop przedstawił niemieckie żądania wobec Polski.

• 1936 / 89 lat

  Wojna domowa w Hiszpanii: sformowano walczący po stronie sił komunistycznych tzw. Batalion im. Jarosława Dąbrowskiego, którego pierwszym dowódcą został działacz komunistyczny Stanisław Ulanowski. Funkcjonariusze tej formacji zostali uznani przez władze polskie za renegatów i pozbawieni obywatelstwa RP.

• 1935 / 90 lat

  W Warszawie urodził się Marek Piwowski, reżyser, scenarzysta, aktor; twórca kultowej komedii „Rejs”, a także filmów „Przepraszam, czy tu biją?” i „Uprowadzenie Agaty”.

• 1934 / 91 lat

  Prezydent Ignacy Mościcki podpisał rozporządzenie o utworzeniu Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

• 1929 / 96 lat

  Krach na giełdzie w Nowym Jorku – początek Wielkiego Kryzysu.

• 1899 / 126 lat

  W Warszawie urodził się Anatol Stern, poeta, prozaik, współtwórca polskiego futuryzmu.

• 1893 / 132 lata

  W Jacksonville w stanie Floryda urodził się Merian Cooper, reżyser filmowy, scenarzysta; pilot, ppłk Wojska Polskiego, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej, organizator Eskadry Kościuszkowskiej.

• 1892 / 133 lata

  W Krakowie urodził się Rafał Malczewski, malarz, literat.

• 1843 / 182 lata

  W Nowobiełogrodzie niedaleko Charkowa urodził się Henryk Siemiradzki, malarz, przedstawiciel akademizmu; jego obraz „Pochodnie Nerona” został nagrodzony złotym medalem na Wystawie Powszechnej w Paryżu w 1878 r., przynosząc artyście sławę.

• 1795 / 230 lat

  Rosja, Prusy i Austria podpisały traktat III rozbioru Rzeczypospolitej.

• 1725 / 300 lat

  Urodził się Rafał Józef Czerwiakowski, lekarz, filozof, uznany za ojca chirurgii polskiej.

• 1558 / 467 lat

  We Lwowie urodził się Szymon Szymonowic, poeta, organizator Akademii Zamojskiej.