Kalendarz historyczny
27 września
-
Delegatura Rządu powołała z inicjatywy Zofii Kossak i Wandy Krahelskiej-Filipowicz Tymczasowy Komitet Pomocy Żydom im. Konrada Żegoty, przekształcony 4 grudnia 1942 r. w Radę Pomocy Żydom „Żegota”.
-
Kampania polska: dowództwo obrony Warszawy podjęło decyzję o poddaniu miasta.
-
We Wrocławiu zmarła Zofia Teliga-Mertens, Sybiraczka, działaczka społeczna i charytatywna, zaangażowana w repatriację polskich rodzin z Kazachstanu, Dama Orderu Orła Białego (2017).
-
W Warszawie odbyły się uroczystości odsłonięcia Panteonu-Mauzoleum na Łączce na Wojskowych Powązkach, poświęconego Żołnierzom Wyklętym i innym ofiarom powojennego reżimu komunistycznego.
-
W Berlinie premier Marek Belka i kanclerz Gerhard Schroeder stwierdzili, że dla roszczeń reparacyjnych pomiędzy Polską i Niemcami nie ma miejsca „ani pod względem prawnym, ani pod względem politycznym”.
-
Janusz Śniadek został wybrany na nowego przewodniczącego NSZZ „Solidarność”, zastępując na tym stanowisku Mariana Krzaklewskiego.
-
W Warszawie zmarł Eryk Lipiński, grafik, karykaturzysta, współzałożyciel i redaktor tygodnika „Szpilki”, organizator Muzeum Karykatury w Warszawie.
-
W Warszawie zmarł Stefan Kisielewski, pisarz, kompozytor, krytyk muzyczny i felietonista m.in. „Tygodnika Powszechnego”.
-
Sejm dokonał nowelizacji Konstytucji i przyjął ustawę o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej; zgodnie z ustawą wybór prezydenta odbywa się w głosowaniu powszechnym.
-
Mieczysław F. Rakowski objął stanowisko prezesa Rady Ministrów.
-
Przebywający w Polsce z oficjalną wizytą wiceprezydent USA George Bush spotkał się z Lechem Wałęsą.
-
Prokuratura Wojskowa skierowała do sądu akt oskarżenia przeciwko członkom Komitetu Samoobrony Społecznej „KOR”: Jackowi Kuroniowi, Adamowi Michnikowi, Zbigniewowi Romaszewskiemu i Henrykowi Wujcowi.
-
W Grudziądzu w wypadku samochodowym zginął Bronisław Malinowski, lekkoatleta, mistrz olimpijski z Moskwy.
-
W Warszawie zmarł Kazimierz Moczarski, żołnierz AK, więzień stalinowski, dziennikarz, autor „Rozmów z katem”, opisujących 255 dni, które spędził w jednej celi z Juergenem Stroopem, niemieckim zbrodniarzem, oprawcą warszawskiego getta.
-
W Szczecinie urodziła się Agata Kulesza, aktorka; znana m.in. z kreacji w filmach „Róża” Wojciecha Smarzowskiego oraz „Ida” Pawła Pawlikowskiego, za które w 2012 i 2014 r. otrzymała Polską Nagrodę Filmową – Orła w kategorii najlepsza główna rola kobieca.
-
Premiera filmu „Lotna” w reżyserii Andrzeja Wajdy.
-
Początek pokazowych procesów uczestników Poznańskiego Czerwca '56.
-
Kapitulacja powstańców warszawskich walczących na Mokotowie.
-
Niemcy, Włochy i Japonia podpisały pakt trójstronny, w którym Japonia uznała prawo Niemiec i Włoch do budowy nowego ładu w Europie; z kolei Niemcy i Włochy zaakceptowały prawo Japonii do ustanowienia nowego ładu w Azji.
-
Bitwa o Anglię: Zginął por. Ludwik Witold Paszkiewicz, pilot Dywizjonu 303, as myśliwski.
-
W Warszawie powstała konspiracyjna Służba Zwycięstwu Polski, na czele której stanął gen. Michał Karaszewicz-Tokarzewski; SZP stanowiła zalążek przyszłego Związku Walki Zbrojnej i Armii Krajowej.
-
W Warszawie powołano Szare Szeregi, konspiracyjną organizację Związku Harcerstwa Polskiego; Szare Szeregi były najliczniejszą młodzieżową organizacją konspiracyjną, która w połowie 1944 r. skupiała ponad 15 tys. członków, w tym ok. 7 tys. harcerek.
-
W Krakowie urodził się Lucjan Marian Kaszycki, kompozytor, aranżer, pedagog, publicysta.
-
Ustanowiono Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości przyznawany obywatelom, którzy w okresie od 11 listopada 1918 roku do 11 listopada 1928 roku pełnili nienagannie służbę państwową.
-
Rada Najwyższa Konferencji Pokojowej podjęła decyzję o przeprowadzeniu plebiscytu narodowościowego na Śląsku Cieszyńskim, Spiszu i Orawie, który nie doszedł do skutku z powodu fatalnej sytuacji na froncie wojny z bolszewikami.
-
W Komborni koło Krosna urodził się Stanisław Pigoń, historyk literatury, edytor; profesor Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie, w latach 1927–1928 jego rektor; od 1931 r. na Uniwersytecie Jagiellońskim; zajmował się m.in. epoką romantyzmu i twórczością Adama Mickiewicza.
-
W Czernowej, obecnie dzielnica Rużomberku, urodził się Andrej Hlinka, katolicki ksiądz, działacz narodowy, organizator i ideolog Słowackiej Partii Ludowej.
-
W Skomacku Wielkim urodził się Michał Kajka, poeta ludowy, działacz mazurski.
-
W Rzymie zmarł papież Innocenty XII (1691–1700).
-
W Krakowie zmarł Piotr Skarga, jezuita, teolog, pisarz, nadworny kaznodzieja króla Zygmunta III Wazy; pierwszy rektor Akademii Wileńskiej (1579–1584); zdecydowany przeciwnik reformacji, współtwórca unii brzeskiej z 1596 r.; autor „Kazań sejmowych” i „Żywotów świętych”.
-
Pod Kircholmem w okolicach Rygi polsko-litewskie wojska dowodzone przez hetmana Jana Karola Chodkiewicza pokonały armię szwedzką króla Karola IX Sudermańskiego.
-
W Rzymie po 12 dniach od wyboru na papieża zmarł Urban VII.
-
Papież Paweł III zatwierdził regułę zakonu jezuitów.
-
W siedmiogrodzkim zamku Somlyo urodził się Stefan Batory, król Polski w latach 1576–1586.
-
Nad jeziorem Melno koło Grudziądza Polska i Litwa zawarły pokój z Zakonem Krzyżackim.
-
We Lwowie hospodar Mołdawii Piotr I Muszatowicz złożył hołd lenny królowi Władysławowi Jagielle i Jadwidze Andegaweńskiej.
-
Pod Płowcami wojska króla Władysława Łokietka pokonały oddziały Zakonu Krzyżackiego.
-
W Pradze urodził się Wacław z dynastii Przemyślidów, władca Czech, książę krakowski, w latach 1300–1305 król Polski.