Kalendarz dat

1885

• 15.01

  W Warszawie zmarł Antoni Edward Odyniec, poeta, filareta, pamiętnikarz, tłumacz; autor „Listów z podróży” opisujących wspólną z Adamem Mickiewiczem podróż po Europie (1829–1830).

• 15.01

  Urodził się Czesław Michałowski, prawnik, polityk, minister sprawiedliwości rządów II RP od 1930 do 1936 roku.

• 27.01

  W Wilnie urodził się Bronisław Ziemięcki, polityk, działacz PPS, poseł na Sejm i minister rządów II RP, w latach 1927-33 prezydent Łodzi, zamordowany przez Niemców 22 lutego 1944 roku.

• 

  28.01

  W Kutaisi w Gruzji urodził się Władysław Raczkiewicz, trzykrotny minister spraw wewnętrznych (1921, 1925–1926 i 1936); od 1921 do 1939 r. pełnił kolejno funkcję wojewody nowogrodzkiego, wileńskiego, krakowskiego i pomorskiego; początkowo zbliżony do endecji, w latach 30. związany z sanacją; w 1930 r. został senatorem z listy Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem, a następnie marszałkiem Senatu; od 1934 r. prezes Światowego Związku Polaków z Zagranicy; w latach 1939–1947 prezydent RP na uchodźstwie.

• 2.02

  W Płocku urodził się Jerzy Bujalski, lekarz, polityk, minister zdrowia w rządzie W. Witosa; zm. w Auschwitz w 1942 r.

• 12.02

  W Fleinhausen w okolicach Augsburga urodził się Julius Streicher, działacz nazistowski, wydawca antysemickiego pisma „Der Stuermer”; gauleiter Frankonii; współorganizator eksterminacji Żydów; skazany na karę śmierci przez Międzynarodowy Trybunał Wojskowy w Norymberdze i powieszony.

• 

  24.02

  W Warszawie urodził się Stanisław Ignacy Witkiewicz „Witkacy” – malarz, pisarz, dramaturg, filozof, fotograf – autor m.in. „Nienasycenia” i „Szewców”, twórca słynnych portretów, główny teoretyk awangardowej grupy malarzy formistów. Założył w Zakopanem Teatr Niezależny, w którym objął kierownictwo artystyczne. Był jednym z najoryginalniejszych twórców kultury polskiej. 18 września 1939 r. popełnił samobójstwo w Jeziorach – kresowej wiosce.

• 

  24.02

  W Rzeszowie urodził się Juliusz Kaden-Bandrowski, żołnierz Legionów Polskich, pisarz, autor powieści „Generał Barcz”, „Czarne skrzydła” i „Mateusz Bigda”.

• 25.02

  W Węglewie koło Gniezna urodził się Józef Kostrzewski, muzeolog, współtwórca uniwersytetu w Poznaniu; kierował m.in. badaniami w Biskupinie.

• 13.03

  W Nowogrodzie urodził się Lew Rudniew, rosyjski architekt, projektant gmachu Uniwersytetu Moskiewskiego im. Łomonosowa oraz Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie.

• 19.03

  W tygodniku „Wędrowiec” ukazał się pierwszy odcinek powieści Bolesława Prusa „Placówka”.

• 19.03

  W Poznaniu zmarł Władysław Niegolewski, wielkopolski działacz społeczny i niepodległościowy, prawnik, uczestnik Wiosny Ludów i Powstania Styczniowego, poseł do parlamentów pruskiego i niemieckiego.

• 26.03

  „Rugi pruskie”: zarządzenie władz pruskich dotyczące usuwania Polaków niemających niemieckiego obywatelstwa z Poznańskiego i Pomorza Gdańskiego; w jego wyniku wypędzono około 26 tys. osób.

• 

  15.05

  W Dąbrowie koło Tarnowa urodził się Marian Kukiel, historyk wojskowości, minister obrony narodowej w rządzie RP na uchodźstwie (1942–1949).

• 

  27.05

  W Derebczynie koło Jampola urodził się Zbigniew Pronaszko, malarz, rzeźbiarz, scenograf.

• 

  9.06

  W Gąbinie pow. Gostynin urodził się Felicjan Składkowski, działacz PPS, żołnierz Legionów Polskich i POW; minister spraw wewnętrznych (1926–1929, 1930–1931, 1936–1939), poseł na Sejm (1930–1939); premier w latach 1936–1939.

• 

  21.06

  We wsi Spiczyńce urodził się Janusz Jędrzejewicz, żołnierz Legionów Polskich i POW, pułkownik WP, działacz BBWR, poseł na Sejm (1928–1935), senator (1935–1938); minister wyznań religijnych i oświecenia publicznego (1931–1934); premier RP w latach 1933–1934.

• 

  23.06

  W Krakowie urodził się Juliusz Osterwa, aktor, reżyser i reformator teatru, twórca „Reduty”.

• 

  26.07

  Władze pruskie rozpoczęły akcje wysiedlania z granic państwa Polaków nieposiadających pruskiego obywatelstwa (tzw. rugi pruskie).

• 11.09

  W Eastwood w Anglii urodził się David Herbert Lawrence, pisarz, autor powieści „Kochanek Lady Chatterley”.

• 15.09

  W Żytomierzu zmarł Juliusz Zarębski, pianista, kompozytor.

• 22.09

  W Wiedniu urodził się Erich von Stroheim, aktor, reżyser, scenarzysta; autor filmu „Chciwość”; zagrał w „Towarzyszach broni” i „Bulwarze Zachodzącego Słońca”.

• 

  27.09

  W Komborni koło Krosna urodził się Stanisław Pigoń, historyk literatury, edytor; profesor Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie, w latach 1927–1928 jego rektor; od 1931 r. na Uniwersytecie Jagiellońskim; zajmował się m.in. epoką romantyzmu i twórczością Adama Mickiewicza.

• 

  22.10

  W Rudzie koło Ropczyc urodził się Stanisław Kot, historyk kultury, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, członek Stronnictwa Ludowego; w latach 1941–1942 ambasador rządu RP na uchodźstwie w Związku Sowieckim, następnie minister informacji (1943–1944).

• 

  23.10

  W Kcyni urodził się Jan Czochralski, chemik, twórca metody wzrostu kryształów, stanowiącej podstawę współczesnej elektroniki.

• 31.10

  We Lwowie urodził się Karol Radek, pierw. Karol Sobelsohn, działacz rewolucyjny, publicysta, członek Kominternu oraz polskiego, niemieckiego i rosyjskiego ruchu komunistycznego; aresztowany w 1937 r., oskarżony o zbrodnie sabotażu i dywersji, skazany na 10 lat łagru; zginął w niewyjaśnionych okolicznościach w 1939 r.

• 9.11

  W Tundutowie urodził się Wielimir Chlebnikow, rosyjski poeta, współtwórca futuryzmu w literaturze rosyjskiej.

• 

  19.11

  W Warszawie urodził się Kazimierz Sosnkowski, założyciel Związku Walki Czynnej; szef sztabu I Brygady Legionów Polskich; w czasie wojny polsko-bolszewickiej dowódca Armii Rezerwowej; minister spraw wojskowych i członek Rady Obrony Państwa (1920–1924); w czasie kampanii polskiej 1939 r. dowodził Frontem Południowym; w rządzie RP na uchodźstwie wicepremier i minister stanu, przewodniczący Komitetu Ministrów dla Spraw Kraju; Komendant Główny ZWZ (1939–1940); w lipcu 1941 r., po podpisaniu układu Sikorski-Majski, ustąpił z rządu na znak protestu; po śmierci gen. Władysława Sikorskiego objął funkcję Naczelnego Wodza, którą sprawował do 30 września 1944 r.

• 20.12

  W Nowogrodzie urodził się Adam Chętnik, etnograf, działacz społeczny i oświatowy, badacz kultury kurpiowskiej, założyciel regionalnych muzeów w Łomży i Nowogrodzie.

• 21.12

  W Ząbkowicach urodziła się Anna Podgórska, nauczycielka, działaczka społeczna i niepodległościowa, uczestniczka Powstania Warszawskiego.