Kalendarz historyczny
9 marca
-
Sąd Wojewódzki w Warszawie skazał niemieckiego zbrodniarza, nazistowskiego dygnitarza Ericha Kocha na karę śmierci za zbrodnie popełnione w czasie II wojny światowej na ludności polskiej i żydowskiej; wyroku jednak nigdy nie wykonano; Koch zmarł w więzieniu w Barczewie w 1986 r.
-
Sejm przyjął ustawę o likwidacji analfabetyzmu.
-
W Krakowie zmarła Zofia Gołubiew, historyk sztuki i była wieloletnia dyrektor Muzeum Narodowego w Krakowie w latach 2000–2015.
-
Adam Bielecki i Janusz Gołąb dokonali pierwszego zimowego wejścia na ośmiotysięcznik Gaszerbrum I.
-
W Warszawie zmarła Hanka Bielicka, aktorka, nazywana „królową estrady i kabaretu” oraz „mistrzynią monologu”; przez ponad 40 lat związana była z warszawskim Teatrem Syrena; występowała w kabaretach „Szpak” i „U Lopka”, a także w radiowym „Podwieczorku przy mikrofonie”; zagrała w wielu filmach m.in. w „Zakazanych piosenkach”, „Cafe pod Minogą”, „Małżeństwie z rozsądku”, „Gangsterach i filantropach” oraz w „Panu Wołodyjowskim”.
-
W Tel Awiwie zmarł Menachem Begin, urodzony w Brześciu nad Bugiem działacz syjonistyczny, izraelski polityk, w latach 1977–1983 premier Izraela. Laureat Pokojowej Nagrody Nobla w 1978 r.
-
Sejm kontraktowy przyjął uchwałę o skróceniu kadencji.
-
W Warszawie spłonął gmach Teatru Narodowego.
-
Premiera filmu „Soból i panna” w reżyserii Huberta Drapelli.
-
W Grudziądzu rozpoczął się proces Anny Walentynowicz oskarżonej przez władze komunistyczne o „kontynuowanie działalności związkowej i organizowanie akcji protestacyjnej” w grudniu 1981 r. Walentynowicz skazana została na rok i trzy miesiące więzienia w zawieszeniu na trzy lata.
-
Premiera filmu „Kazimierz Wielki” w reżyserii Ewy i Czesława Petelskich.
-
W Łodzi zmarł Andrzej Witos, działacz ruchu ludowego, członek PSL „Piast”, SL i ZSL, w 1943 roku wstąpił do Związku Patriotów Polskich, a rok później wszedł w skład PKWN, poseł Sejmu Ustawodawczego; brat Wincentego Witosa.
-
Marzec '68: na Politechnice Warszawskiej odbył się wiec wyrażający poparcie dla studentów UW i potępiający brutalne działania milicji; w odpowiedzi na kłamliwe informacje prasy dotyczące studenckich protestów palono gazety i wznoszono okrzyki „Prasa kłamie!”.
-
Premiera filmu „Nóż w wodzie” w reżyserii Romana Polańskiego.
-
Premiera filmu Jana Rybkowskiego „Pan Anatol szuka miliona” z Tadeuszem Fijewskim w roli głównej.
-
Postanowieniem Najwyższego Sądu Wojskowego z więzienia zwolniony został gen. Marian Spychalski.
-
W Rybniku urodził się Józef Pinior, polityk, działacz opozycji demokratycznej i podziemnej „Solidarności”, autor operacji ukrycia przed władzami komunistycznymi 80 milionów złotych należących do dolnośląskiej „Solidarności”, senator RP, eurodeputowany.
-
W Moskwie odbył się pogrzeb Józefa Stalina; wzięły w nim udział delegacje komunistycznych partii, na czele których stali pierwsi sekretarze; PZPR reprezentował Bolesław Bierut; w trakcie pogrzebu doszło do tragedii – wyloty ulic na pl. Czerwony zostały zastawione ciężarówkami, o które napierający tłum rozgniótł kilkaset osób.
-
W Zielonej Górze urodził się Ryszard Peryt, aktor, reżyser operowy, twórca inscenizacji operowych, dyrektor Warszawskiej Opery Kameralnej w latach 1985–2005.
-
Władze niemieckie zalegalizowały aborcję w nieograniczonym zakresie na obszarze Generalnego Gubernatorstwa. Decyzja była elementem prowadzonej przez Niemcy polityki wyniszczania „niższych ras”.
-
W Warszawie urodził się Ryszard Parulski, szermierz, wicemistrz olimpijski (1964), wielokrotny medalista mistrzostw świata we florecie i szpadzie; prawnik, założyciel i prezes fundacji „Gloria Victis”.
-
W Kaliszu urodził się Ryszard Cieślak, aktor Teatru Laboratorium, reżyser teatralny, pedagog; bliski współpracownik Jerzego Grotowskiego.
-
W Przytyku pod Radomiem doszło do starć, w czasie których zginęło kilku Żydów i Polaków.
-
W Strumieniu koło Cieszyna urodził się Janusz Kidawa, reżyser filmowy, autor m.in. filmu „Grzeszny żywot Franciszka Buły”.
-
W Warszawie urodziła się Zofia Stefanowska, historyczka literatury, redaktorka „Pamiętnika Literackiego”, profesor IBL PAN, uczestniczka Powstania Warszawskiego, sanitariuszka batalionu „Zośka”.
-
W Suwałkach urodził się Lechosław Marszałek, reżyser i scenarzysta filmów animowanych, m.in. „Przygód Błękitnego Rycerzyka”, twórca serialu „Reksio”.
-
W Kukarce w guberni wiackiej urodził się Wiaczesław Mołotow, przewodniczący Rady Komisarzy Ludowych ZSRS (1930–1941), od 1939 r. komisarz spraw zagranicznych; sygnatariusz układu sojuszniczego z III Rzeszą, tzw. paktu Ribbentrop-Mołotow; wspólnie z innymi członkami BP KC WKP(b) podpisał uchwałę z 5 marca 1940 r. o rozstrzelaniu polskich jeńców wojennych przebywających w obozach w Kozielsku, Starobielsku i Ostaszkowie oraz polskich więźniów przetrzymywanych przez NKWD – w wyniku tej decyzji zgładzono około 22 tys. obywateli polskich.
-
W Warszawie urodził się Stanisław Czajkowski, malarz.
-
Powstanie Styczniowe: bitwa pod Myszyńcem.
-
W Krakowie urodził się Ludwik Gumplowicz, prawnik, teoretyk prawa, pionier polskiej socjologii, badacz m.in. problematyki mniejszości etnicznych.
-
W Reszlu urodził się Julius Dinder, arcybiskup gnieźnieński i poznański w latach 1886–1890.
-
W Warszawie urodził się Aleksander Orłowski, rysownik, malarz, grafik.
-
Podczas obrad sejmu walnego w Warszawie poseł z Upity Władysław Siciński nie wyraził zgody na przedłużenie obrad Sejmu; w wyniku powstałej sytuacji marszałek izby podjął precedensową decyzję o zakończeniu debaty.
-
W Podhajcach zmarł Mikołaj Wolski, marszałek wielki koronny, dyplomata, przedsiębiorca, fundator klasztoru kamedułów na krakowskich Bielanach.
-
Podczas misji w pogańskich Prusach męczeńską śmierć, razem z osiemnastoma towarzyszami, poniósł Bruno z Kwerfurtu, mnich benedyktyński, misjonarz; święty Kościoła katolickiego; jako datę śmierci męczennika podaje się także 14 lutego.