Kalendarz dat

1931

• 5.01

  W San Diego (USA) urodził się Robert Duvall, amerykański aktor teatralny i filmowy.

• 6.01

  W Nowym Jorku urodził się Edgar Laurence Doctorow, amerykański pisarz, autor m.in. „Witajcie w Ciężkich Czasach” (1960).

• 

  9.01

  W Przystajni koło Częstochowy urodził się Henryk Kluba, reżyser, aktor, producent filmowy, wieloletni rektor łódzkiej szkoły filmowej; autor m.in. filmów „Chudy i inni”, „Słońce wschodzi raz na dzień”, „Pięć i pół bladego Józka”.

• 

  13.01

  Urodził się Witold Filler, dziennikarz, satyryk, historyk teatru i kabaretu, wieloletni redaktor naczelny tygodnika „Szpilki”.

• 15.01

  W Genewie podpisany został traktat gwarancyjny pomiędzy Polską a Rumunią.

• 

  15.01

  W Warszawie urodził się Jan Błoński, historyk literatury, krytyk literacki, tłumacz, uznanie w świecie literackim przyniosły mu jego interpretacje dzieł klasyków XX wieku: Prousta, Becketta, Stanisława Ignacego Witkiewicza. Pisał też o Gombrowiczu, Miłoszu i Mrożku; w 1987 r. w „Tygodniku Powszechnym” ukazał się jego tekst „Biedni Polacy patrzą na getto”, oceniany jako niezwykle ważny dla stosunków polsko-żydowskich.

• 

  21.01

  W Tomaszowie Mazowieckim urodził się Lechosław Goździk, I sekretarz Komitetu Zakładowego PZPR w Fabryce Samochodów Osobowych na Żeraniu w Warszawie, legendarny przywódca strajków w październiku 1956 r.

• 

  26.01

  W Warszawie urodził się Stanisław Królak, kolarz szosowy, pierwszy polski zwycięzca „Wyścigu Pokoju” w 1956 r.

• 5.02

  We Lwowie urodziła się Krystyna Radzikowska, arcymistrzyni szachowa, 9-krotna mistrzyni Polski, uczestniczka pięciu olimpiad szachowych.

• 6.02

  W Warszawie urodził się Wiesław Górnicki, dziennikarz, pisarz; w latach 1981–1990 bliski współpracownik gen. Wojciecha Jaruzelskiego, autor m.in. zbioru reportaży „Tam, gdzie pieprz rośnie”, „Podróż po garść ryżu”.

• 8.02

  W Łodzi urodził się Tadeusz Woźniakowski, śpiewak operetkowy, aktor, piosenkarz, kompozytor. 

• 

  8.02

  W Bydgoszczy urodził się Bohdan Butenko, plastyk, grafik, ilustrator książek dla dzieci, autor komiksów.

• 

  21.02

  W Warszawie urodził się Andrzej Ajnenkiel – historyk, znawca problematyki parlamentaryzmu i konstytucjonalizmu, wykładowca m.in. na uniwersytetach w Brukseli, Harwardzie, Yale, Londynie i Tybindze.

• 

  21.02

  W Warszawie urodziła się Anna Milewska, aktorka teatralna i filmowa, znana z ról w filmach „Dyrektorzy”, „Jarosław Dąbrowski”, „Gdziekolwiek jesteś, jeśliś jest”; autorka tomików poetyckich.

• 

  24.02

  S/s „Niemen”, jako pierwszy polski statek handlowy przekroczył równik. Wcześniej uczynił to jedynie okręt żaglowy Szkoły Morskiej „Lwów”.

• 

  9.03

  W Strumieniu koło Cieszyna urodził się Janusz Kidawa, reżyser filmowy, autor m.in. filmu „Grzeszny żywot Franciszka Buły”.

• 

  12.03

  W Starym Sączu urodził się Józef Tischner, katolicki duchowny, filozof, teolog, pisarz; autor m.in. książek „Świat ludzkiej nadziei”, „Etyka Solidarności”, „Myślenie według wartości”, „Nieszczęsny dar wolności” oraz „Historii filozofii po góralsku”.

• 

  13.03

  Sejm RP uchwalił ustawę o wygaśnięciu mocy prawnej przepisów wyjątkowych, związanych z pochodzeniem, narodowością, językiem, rasą lub religią obywateli Rzeczypospolitej.

• 

  15.03

  W Warszawie odbył się Zjednoczeniowy Kongres Chłopski, w czasie którego powołano Stronnictwo Ludowe (SL). Prezesem Rady Naczelnej SL został Wincenty Witos.

• 

  21.03

  W katastrofie lotniczej w Warszawie zginął Zygmunt Puławski, konstruktor samolotowy, autor projektów myśliwców PZL.P1 i PZL.P6.

• 

  23.03

  W Lublinie urodził się Jerzy Krzysztoń, prozaik, dramaturg, tłumacz, autor m.in. „Opowiadań indyjskich” i powieści „Obłęd”.

• 

  1.04

  W Zieluniu urodziła się Helena Pilejczyk, łyżwiarka, wielokrotna mistrzyni Polski, brązowa medalistka Igrzysk Olimpijskich w Squaw Valley w 1960 roku.

• 

  27.04

  W Poznaniu urodził Krzysztof Komeda, właściwie Krzysztof Trzciński, jeden z najbardziej znanych polskich kompozytorów i pianistów jazzowych, twórca muzyki m.in. do filmów „Niewinni czarodzieje” i „Dziecko Rosemary”.

• 1.05

  W Wilnie urodziła się Elwira Seroczyńska, łyżwiarka, wicemistrzyni olimpijska ze Squaw Valley (1960), mistrzyni świata (1962).

• 

  24.05

  W Raszynie uruchomiono najsilniejszą w Europie stację radiową o mocy 120 kW; objęła ona swoim zasięgiem całe terytorium Polski.

• 

  25.05

  W Poznaniu urodziła się Krystyna Kersten, historyk, badaczka najnowszych dziejów Polski; autorka książek „Polacy, Żydzi, komunizm. Anatomia półprawd 1939–1968”, „Narodziny systemu władzy. Polska 1943–1948” i „Jałta w polskiej perspektywie”.

• 

  27.05

  Powołany został rząd Aleksandra Prystora.

• 

  31.05

  W Katowicach urodził się Bogumił Kobiela, aktor, niezapomniany Jan Piszczyk w „Zezowatym szczęściu” i sekretarz Drewnowski w „Popiele i diamencie”; znany również z ról w filmach „Eroica”, „Rękopis znaleziony w Saragossie”, „Małżeństwo z rozsądku”, „Ręce do góry”, „Człowiek z M-3” i „Wszystko na sprzedaż”; w latach 1955–1958, razem ze Zbigniewem Cybulskim, współtworzył w Gdańsku studencki teatrzyk Bim-Bom; występował w Teatrze Wybrzeże, Teatrze Ateneum i Teatrze Komedia, a także w kabaretach Wagabunda i Dudek.

• 

  5.06

  W Warszawie zmarł Jan Dąbski, członek władz PSL „Piast”, założyciel i prezes Stronnictwa Chłopskiego; wicemarszałek Sejmu (1928–1930). Jako przewodniczący polskiej delegacji w czasie rokowań pokojowych z Rosją Sowiecką podpisał Traktat Ryski.

• 

  16.06

  W Warszawie urodził się Andrzej Ostoja-Owsiany, działacz opozycyjny, członek Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela, NSZZ „Solidarność” oraz Konfederacji Polski Niepodległej. W latach 1993–1997 poseł, przewodniczący Klubu Parlamentarnego KPN.

• 

  17.06

  W Ciechanowie urodził się Ignacy Gogolewski, aktor, przez wiele lat związany z Teatrem Polskim w Warszawie, następnie Teatrem Narodowym; niezapomniany Antek Boryna w ekranizacji „Chłopów”, wystąpił również w filmach „Żołnierz Królowej Madagaskaru”, „Szyfry”, „Jowita”, „Hrabina Cosel”, „Samotność we dwoje”, „Bolesław Śmiały”, „Spotkanie na Atlantyku”, „Zamach stanu”, a także w serialu „Stawka większa niż życie”; w latach 2005–2006 prezes ZASP-u.

• 

  20.06

  W Rakówce pod Biłgorajem urodziła się Urszula Kozioł, poetka, prozaiczka, autorka utworów dramatycznych, felietonistka.

• 28.06

  W Pruszkowie urodził się Adam Zieliński, prawnik, sędzia, prof. Uniwersytetu Warszawskiego, w latach 1996–2000 Rzecznik Praw Obywatelskich.

• 

  2.07

  W Opatowicach koło Radziejowa urodził się Janusz Odrowąż-Pieniążek, pisarz, historyk literatury, wieloletni dyrektor Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie.

• 

  20.07

  W Skolimowie pod Warszawą urodziła się Zofia Kuratowska, lekarz, polityk. Uczestniczka obrad okrągłego stołu, z ramienia opozycji przewodnicząca podzespołowi do spraw zdrowia. W latach 1989–1991 i 1993–1997 wicemarszałek Senatu. Współzałożycielka Unii Demokratycznej.

• 

  26.07

  W Wolnym Mieście Gdańsku urodził się Zdzisław Kuźniar, aktor teatralny i filmowy, znany m.in. z filmów „Pigułki dla Aurelii”, „Wolne Miasto”, „Jak rozpętałem drugą wojnę światową” i „Niedziela Barabasza”.

• 

  4.08

  W Katowicach urodził się Kazimierz Świtoń, członek Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela (ROPCiO), współzałożyciel Wolnych Związków Zawodowych, poseł na Sejm (1991–1993).

• 

  5.08

  We Lwowie urodził się Janusz Majewski, reżyser, scenarzysta, rektor Warszawskiej Szkoły Filmowej; autor filmów „Zaklęte rewiry”, „Lekcja martwego języka”, „C.K. Dezerterzy”, „Mała matura 1947” oraz serialu „Królowa Bona”.

• 

  27.08

  W Abbeville we Francji urodził się Roman Opałka, malarz, grafik.

• 

  29.08

  W Truskawcu zginął w zamachu zorganizowanym przez ukraińskich nacjonalistów Tadeusz Hołówko, działacz PPS, współpracownik Józefa Piłsudskiego, przedstawiciel ruchu prometejskiego; współtwórca BBWR, zwolennik dialogu z Ukraińcami oraz stworzenia federacji państw środkowo i wschodnioeuropejskich, stanowiącej przeciwwagę dla ZSRS.

• 2.09

  Polska przystąpiła do traktatu dotyczącego Spitsbergenu, podpisanego w Paryżu dnia 9 lutego 1920 r.

• 

  7.09

  Polski pilot Bolesław Orliński zwyciężył w amerykańskich zawodach lotniczych National Air Races w Cleveland.

• 

  9.09

  W Katowicach urodził się Waldemar Świerzy, grafik, artysta plakatu.

• 13.09

  W Radomiu urodził się Ksawery Jasieński, spiker, lektor telewizyjny i radiowy.

• 

  16.09

  W Piskach niedaleko Ostrołęki urodził się Tadeusz Gocłowski, arcybiskup metropolita gdański (1992–2008).

• 

  19.09

  W Budapeszcie urodziła się Marta Meszaros, reżyser, scenarzystka.

• 19.09

  Premiera filmu „Dziesięciu z Pawiaka” w reżyserii Ryszarda Ordyńskiego.

• 

  25.09

  W wyniku obrażeń doznanych w wypadku samochodowym koło Ostrowa Wielkopolskiego zmarł Aleksander Skrzyński, dyplomata, minister spraw zagranicznych, w latach 1925–1926 premier RP.

• 28.09

  W Warszawie urodził się Ryszard Kulesza, trener piłkarski, w latach 1978–1980 selekcjoner reprezentacji Polski, a następnie reprezentacji Tunezji (1981–1983).

• 

  30.09

  W Zakopanem urodził się Franciszek Gąsienica Groń, narciarz, pierwszy polski medalista zimowych igrzysk olimpijskich – w 1956 r. w Cortina d’Ampezzo zdobył brązowy medal w kombinacji norweskiej.

• 5.10

  Samolot „Miss Veedol” (jednopłatowiec) przeleciał nad Oceanem Spokojnym bez śródlądowania; był to pierwszy taki przelot w historii.

• 

  8.10

  W Warszawie urodziła się Maria Broniewska, aktorka teatralna i filmowa, odtwórczyni m.in. roli Jadzi Białkówny w filmie Aleksandra Forda „Ulica graniczna” (1948).

• 

  12.10

  W Rio de Janeiro odsłonięto znany na całym świecie 38-metrowy pomnik Chrystusa Odkupiciela; monument zaprojektował francuski rzeźbiarz polskiego pochodzenia Paul Landowski.

• 

  26.10

  W Warszawie rozpoczął się tzw. proces brzeski; na ławie oskarżonych zasiedli przywódcy opozycji parlamentarnej – Centrolewu, oskarżeni o przygotowywanie zamachu stanu.

• 

  1.11

  Urodził się Kazimierz Zemła, rzeźbiarz i pedagog. Jest jednym z najbardziej znanych współczesnych polskich rzeźbiarzy.

• 

  4.11

  W Warszawie zmarł Artur Oppman, pseudonim Or-Ot, publicysta i poeta Młodej Polski, varsavianista, pułkownik Wojska Polskiego.

• 5.11

  Urodził się Leonard Duszeńko, leśniczy, działacz opozycji w PRL, współpracownik m.in. Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela oraz NSZZ „Solidarność” Rolników Indywidualnych.

• 20.11

  Urodził się Bohdan Drozdowski, poeta, prozaik, dziennikarz, publicysta, tłumacz, autor sztuk scenicznych.

• 

  21.11

  W Sandomierzu urodził się Jerzy Koenig, krytyk teatralny, publicysta.

• 5.12

  W Moskwie wysadzono w powietrze cerkiew Chrystusa Zbawiciela; na jej miejsce komunistyczne władze planowały wybudowanie Pałacu Rad.

• 

  9.12

  Na terenach Rzeczpospolitej Polskiej przeprowadzony został drugi Powszechny Spis Ludności.

• 

  31.12

  W willi architekta Henryka Zaremby pod Lwowem w nocy z 30 na 31 grudnia doszło do zabójstwa jego siedemnastoletniej córki Elżbiety. Proces oskarżonej o dokonanie zbrodni guwernantki Rity Gorgonowej był jednym z najgłośniejszych w II RP.