7 LUTEGO

• 1943 / 80 lat

  W Warszawie zmarł Władysław Sołtan, prawnik, polityk, wojewoda warszawski, prezes Polskiej Macierzy Szkolnej.

• 1883 / 140 lat

  W Krakowie zmarł prof. Józef Szujski, współtwórca krakowskiej szkoły historycznej, publicysta, polityk, jeden z przywódców krakowskich konserwatystów – stańczyków. Był posłem na galicyjski Sejm Krajowy oraz posłem do austriackiej Rady Państwa.

• 2022 / 1 rok

  Zmarł Zbigniew Namysłowski, jeden z najbardziej znanych polskich muzyków jazzowych, wybitny saksofonista, kompozytor, aranżer i lider kilku zespołów. Współpracował m.in. z Krzysztofem Komedą, Czesławem Niemenem, Władysławem Sendeckim, Michałem Urbaniakiem, Januszem Muniakiem, Krzysztofem Herdzinem i Leszkiem Możdżerem.

• 2019 / 4 lata

  W Warszawie zmarł Jan Olszewski, członek Szarych Szeregów, współpracownik KOR i Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela, obrońca opozycjonistów w procesach politycznych w okresie PRL, premier w latach 1991–1992, doradca prezydenta Lecha Kaczyńskiego, sędzia Trybunału Stanu. W 2009 roku został odznaczony Orderem Orła Białego.

• 2007 / 16 lat

  W Warszawie zmarła Teresa Pągowska, malarka, autorka cykli: „Dni”, „Przemoc”, „Wnętrza zamknięte” i „Figury magiczne”.

• 2002 / 21 lat

  Urząd Ochrony Państwa zatrzymał prezesa PKN Orlen Andrzeja Modrzejewskiego, co zapoczątkowało tzw. aferę Orlenu.

• 1994 / 29 lat

  W Warszawie zmarł Witold Lutosławski, kompozytor, dyrygent, jeden z najwybitniejszych kompozytorów polskich XX wieku; międzynarodową sławę przyniosły mu takie dzieła jak „Muzyka żałobna”, „Gry weneckie”, „Kwartet smyczkowy”, „Preludia i fuga”.

• 1992 / 31 lat

  W Maastricht w Holandii podpisany został Traktat o Unii Europejskiej. Dokument wszedł w życie 1 listopada 1993 r.

• 1987 / 36 lat

  W Warszawie zmarł Czesław Wołłejko, aktor, znany m.in. z filmów „Młodość Chopina”, „Szczęściarz Antoni”, „Kopernik”, „Zaklęte rewiry” oraz wielu ról teatralnych.

• 1987 / 36 lat

  W Żywcu urodziła się Monika Brodka, piosenkarka, autorka takich płyt jak „Album”, „Moje piosenki”, „Granda”, „Clasches”.

• 1985 / 38 lat

  W Toruniu zapadł wyrok w procesie sprawców porwania i zamordowania księdza Jerzego Popiełuszki: kpt. Grzegorz Piotrowski i płk Adam Pietruszka zostali skazani na 25 lat, por. Leszek Pękala na 15 lat, por. Waldemar Chmielewski na 14 lat pozbawienia wolności. 

• 1984 / 39 lat

  W pobliżu wsi Sławęcin w niejasnych do dziś okolicznościach został zamordowany Piotr Bartoszcze, represjonowany przez SB działacz chłopski, zaangażowany w tworzenie NSZZ „Solidarność” Rolników Indywidualnych.

• 1979 / 44 lata

  W Bertiodze w Brazylii zmarł Josef Mengele, niemiecki lekarz, zbrodniarz wojenny, odpowiedzialny za okrutne eksperymenty medyczne i wysyłanie więźniów do komór gazowych w KL Auschwitz; po zakończeniu II wojny światowej ukrywał się w Ameryce Południowej.

• 1973 / 50 lat

  Zjednoczenie młodzieżowych organizacji w Federację Socjalistycznych Związków Młodzieży Polskiej.

• 1969 / 54 lata

  W Lesznie urodziła się Renata Dancewicz, aktorka, znana m.in. z filmów „ Samowolka”, „Diabelska edukacja”, „Deborah” i „Pułkownik Kwiatkowski” oraz serialu „Ekstradycja”.

• 1964 / 59 lat

  W Szewnie urodził się Jacek Podsiadło, poeta, tłumacz, laureat Nagrody im. Georga Trakla i Nagrody Kościelskich, czterokrotnie nominowany do Nagrody Nike.

• 1961 / 62 lata

  W Łodzi urodziła się Maria Probosz, aktorka teatralna i filmowa; odtwórczyni roli Gośki w filmie „Czas dojrzewania” i Julki w „Punktach za pochodzenie”.

• 1960 / 63 lata

  W Lublinie urodziła się Urszula Kasprzak, piosenkarka, znana pod pseudonimem Urszula; wykonawczyni takich przebojów jak: „Dmuchawce, latawce wiatr”, „Malinowy król”, „Baw mnie” oraz nowej wersji przeboju „Konik na biegunach”.

• 1959 / 64 lata

  Premiera filmu „Orzeł” w reżyserii Leonarda Buczkowskiego.

• 1949 / 74 lata

  Ukazał się pierwszy numer czasopisma „Świat Młodych”.

• 1944 / 79 lat

  W Krakowie urodził się Antoni Wit, dyrygent; w latach 1997–2014 profesor Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina w Warszawie.

• 1939 / 84 lata

  W Warszawie urodziła się Ewa Krzyżewska, aktorka, znana m.in. z filmów „Popiół i diament”, „Zbrodniarz i panna”, „Zazdrość i medycyna”.

• 1939 / 84 lata

  Do portu wojennego w Gdyni przypłynął zbudowany w holenderskiej stoczni okręt podwodny ORP Orzeł.

• 1921 / 102 lata

  W Dzianowie urodził się Stanisław Lenartowicz, reżyser, scenarzysta filmowy, autor m.in. filmów „Pigułki dla Aurelii”, „Giuseppe w Warszawie”, „To ja zabiłem”.

• 1919 / 104 lata

  Dekretem Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego powołana została Najwyższa Izba Kontroli Państwa, jej pierwszym prezesem mianowano Józefa Higersbergera.

• 1919 / 104 lata

  Dekretem Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego powołana została Prokuratoria Generalna Rzeczypospolitej Polskiej.

• 1915 / 108 lat

  Rozpoczęła się tzw. II bitwa nad jeziorami mazurskimi, która zmierzała do wyparcia sił rosyjskich okupujących wschodnie krańce Prus Wschodnich.

• 1909 / 114 lat

  W Warszawie urodziła się Anna Świrszczyńska, poetka, pisarka, sanitariuszka w Powstaniu Warszawskim, autorka wielu tomików poetyckich „Budowałam barykadę”, dramatów „Orfeusz” oraz powieści dla młodzieży „Arkona, gród Świętowita”.

• 1908 / 115 lat

  Na warszawskiej Woli uruchomiono Elektrownię Tramwajów Miejskich. Jej budynek od 2004 r. jest siedzibą Muzeum Powstania Warszawskiego.

• 1907 / 116 lat

  W Piastowicach w Wielkopolsce urodził się Walenty Szwajcer, nauczyciel, który w 1933 roku odkrył szczątki osady w Biskupinie. 

• 1878 / 145 lat

  W Rzymie zmarł papież Pius IX; w czasie pontyfikatu rozpoczętego w 1846 r. zatwierdził m.in. dogmat o Niepokalanym Poczęciu Najświętszej Marii Panny i doprowadził na Soborze Watykańskim I do przyjęcia dogmatu o nieomylności papieża w sprawach wiary i moralności; potępiał nowe doktryny: modernizm, naturalizm, racjonalizm, socjalizm, komunizm i panteizm; w 1870 r. po zajęciu Rzymu przez armię włoską i upadku Państwa Kościelnego ogłosił się „więźniem Watykanu”; beatyfikowany w 2000 r.

• 1877 / 146 lat

  W Wartemborku, obecnie Barczewo na Warmii, urodził się Feliks Nowowiejski, kompozytor, dyrygent, organista i pedagog. Autor m.in. opery „Legenda Bałtyku” oraz melodii do wiersza Marii Konopnickiej „Rota”.

• 1876 / 147 lat

  W Łętowie-Dębie urodził się Romuald Jałbrzykowski, sekretarz generalny Konferencji Episkopatu Polski (1925–1926), arcybiskup metropolita wileński (1926–1955).

• 1872 / 151 lat

  W Płońsku urodził się Czesław Klarner, inżynier technolog, w II RP minister przemysłu i handlu, minister skarbu oraz przewodniczący Izb Przemysłowo-Handlowych RP (1929–1939), senator. W czasie II wojny światowej szef departamentu budżetowego Delegatury Rządu RP na Kraj.

• 1867 / 156 lat

  We Lwowie powstało Polskie Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” o charakterze sportowo-wychowawczym; przed I wojną światową rozwinęło przede wszystkim w Galicji działalność paramilitarną tworząc w 1912 r. Polowe Drużyny Sokole.

• 1863 / 160 lat

  We Lwowie urodził się Mieczysław Sołtys, kompozytor, dyrygent, pedagog.

• 1831 / 192 lata

  Sejm Królestwa Polskiego przyjął uchwałę o barwach narodowych, które „stanowić będą kolory herbu Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego, to jest kolor biały z czerwonym”.

• 1816 / 207 lat

  W Warszawie urodził się Józef Bohdan Dziekoński, pisarz epoki romantyzmu, związany z Cyganerią Warszawską, autor powieści „Sędziwoj”.

• 1807 / 216 lat

  Pod Pruską Iławą (dziś Bagrationowsk w okręgu kaliningradzkim) rozpoczęła się dwudniowa bitwa pomiędzy głównymi siłami Wielkiej Armii Napoleona a rosyjską armią gen. Bennigsena; była to jedna z najbardziej krwawych bitew epoki, Rosjanie stracili około 30 tys. żołnierzy, a Napoleon 28 tys.

• 1422 / 601 lat

  Król Władysław II Jagiełło poślubił swą czwartą i ostatnią żonę, księżniczkę Zofię Holszańską.

• 1320 / 703 lata

  Zmarł Jan Muskata, biskup krakowski, przeciwnik księcia Władysława Łokietka.