Dzieje.pl - Portal Historyczny

Polecamy

Grupa więźniów Sonderkommando 1005 przy młynie do mielenia kości. Źródło: Wikimedia Commons

75 lat temu wybuchł bunt więźniów w obozie przy ul. Janowskiej we Lwowie

75 lat temu, 19 listopada 1943 r., w niemieckim obozie koncentracyjnym przy ul. Janowskiej we Lwowie wybuchł bunt jego więźniów. Mimo że obóz ten jest miejscem śmierci co najmniej kilkudziesięciu tysięcy Żydów, dziś miejsce to jest niemal zapomniane.

Oddział Warszawski SDP ogłosił 10 najpopularniejszych dziennikarzy 100-lecia
J. Gowin: jednoczenie się Europy to jeden z najbardziej wartościowych projektów w historii
70 lat temu Sąd Wojskowy w Warszawie ogłosił wyrok w sprawie przywódców PPS-WRN
Daria Kopiec wygrała XIX Ogólnopolski Festiwal Sztuki Reżyserskiej „Interpretacje”

19 listopada

1942
/ 76 LAT

W Drohobyczu zastrzelony został przez gestapowca Bruno Schulz, prozaik, malarz, rysownik, grafik; autor zbiorów opowiadań „Sklepy cynamonowe” oraz „Sanatorium pod klepsydrą”.
1943
/ 75 LAT

W czasie przeprowadzanej przez Niemców likwidacji obozu koncentracyjnego przy ul. Janowskiej na przedmieściach Lwowa wybuchł bunt więźniów z Sonderkommando; liczba żydowskich ofiar utworzonego w 1941 r. obozu janowskiego szacowana jest na około 200 tys. osób, zmarłych z głodu, chorób, wycieńczenia, zamordowanych na tzw. lwowskich Piaskach oraz w obozie zagłady w Bełżcu.

2013
/ 5 LAT

W Białymstoku zmarła matka ks. Jerzego Popiełuszki, kapelana Solidarności, zamordowanego w 1984 r. przez SB; po śmierci syna brała udział w spotkaniach z działaczami Solidarności, pielgrzymkach na Jasną Górę.
2009
/ 9 LAT

Herman Van Rompuy wybrany został na stanowisko stałego przewodniczącego Rady Europejskiej.
2007
/ 11 LAT

W Paryżu zmarła Wiera Gran, aktorka kabaretowa i filmowa, piosenkarka; w czasie wojny występowała w warszawskim getcie w kawiarni „Sztuka”.
1999
/ 19 LAT

Premiera filmu "Dług" w reżyserii Krzysztofa Krauze.
1995
/ 23 LATA

Odbyła się druga tura wyborów prezydenckich, które wygrał Aleksander Kwaśniewski (51,72 proc.), pokonując Lecha Wałęsę (48,28 proc.). Frekwencja: 68,23 proc.
1990
/ 28 LAT

W Paryżu państwa należące do NATO oraz Układu Warszawskiego podpisały Traktat o Konwencjonalnych Siłach Zbrojnych w Europie.
1989
/ 29 LAT

Aksamitna rewolucja: W Pradze utworzono Forum Obywatelskie, w którego skład weszli przeciwnicy władzy komunistycznej.
1987
/ 31 LAT

Ewa Łętowska została pierwszym rzecznikiem praw obywatelskich.
1985
/ 33 LATA

W Stanach Zjednoczonych utworzono Fundację "Solidarność".
1985
/ 33 LATA

W Genewie rozpoczęło się spotkanie prezydenta USA Ronalda Reagana i sowieckiego przywódcy Michaiła Gorbaczowa.
1977
/ 41 LAT

W Warszawie zmarł Władysław Hańcza, aktor, reżyser teatralny, pedagog; niezapomniany odtwórca ról Kargula w komediach Sylwestra Chęcińskiego, Macieja Boryny w "Chłopach" Jana Rybkowskiego i księcia Janusza Radziwiłła w "Potopie" Jerzego Hoffmana.
1965
/ 53 LATA

W Warszawie otwarto odbudowany po zniszczeniach wojennych Teatr Wielki.
1948
/ 70 LAT

W Warszawie sąd wojskowy ogłosił wyrok w sprawie przywódców PPS-WRN, którym zarzucono m.in. „planowanie obalenia przemocą ustroju ludowo-demokratycznego”; oskarżonym wymierzono kary do 10 lat więzienia; wśród skazanych był Kazimierz Pużak, jeden z przywódców PPS-WRN podczas II wojny światowej; przewodniczący Rady Jedności Narodowej (1944-1945); aresztowany w marcu 1945 r. przez NKWD i sądzony w Moskwie w tzw. procesie szesnastu.
1946
/ 72 LATA

W Soczi rozpoczęło się spotkanie przywódców PPR i PPS ze Stalinem. Uczestniczyli w nim Władysław Gomułka, Jakub Berman, Roman Zambrowski oraz Józef Cyrankiewicz, Edward Osóbka-Morawski i Stanisław Szwalbe.
1943
/ 75 LAT

W czasie przeprowadzanej przez Niemców likwidacji obozu koncentracyjnego przy ul. Janowskiej na przedmieściach Lwowa wybuchł bunt więźniów z Sonderkommando; liczba żydowskich ofiar utworzonego w 1941 r. obozu janowskiego szacowana jest na około 200 tys. osób, zmarłych z głodu, chorób, wycieńczenia, zamordowanych na tzw. lwowskich Piaskach oraz w obozie zagłady w Bełżcu.
1942
/ 76 LAT

W Drohobyczu zastrzelony został przez gestapowca Bruno Schulz, prozaik, malarz, rysownik, grafik; autor zbiorów opowiadań „Sklepy cynamonowe” oraz „Sanatorium pod klepsydrą”.
1942
/ 76 LAT

Początek kontrofensywy Armii Czerwonej pod Stalingradem.
1936
/ 82 LATA

Premiera filmu "Ada, to nie wypada" w reżyserii Konrada Toma.
1925
/ 93 LATA

W Poznaniu urodził się Zygmunt Bauman, socjolog, filozof.
1920
/ 98 LAT

W Łodzi urodził się Janusz Kłosiński, aktor, występował m.in. w łódzkim Teatrze Nowym i Teatrze Narodowym w Warszawie; zagrał w filmach „Ogniomistrz Kaleń”, „Niespotykanie spokojny człowiek”, „Wesołych Świąt”, „Koty to dranie”, a także w serialu „Czterdziestolatek”.
1917
/ 101 LAT

W Allahabad urodziła się Indira Gandhi, premier Indii w latach 1966-1977 i 1980-1984.
1911
/ 107 LAT

Piłkarska drużyna Polonii Warszawa rozegrała swój pierwszy oficjalny mecz, przegrywając w nim z Koroną Warszawa 3:4.
1906
/ 112 LAT

W Wiedniu rozpoczął się IX Zjazd PPS, w czasie którego doszło do rozłamu na PPS-Lewicę i PPS-Frakcję Rewolucyjną.
1901
/ 117 LAT

W Warszawie otwarto Hotel Bristol.
1894
/ 124 LATA

We Lwowie urodził się Wacław Stachiewicz, oficer Legionów Polskich, generał WP, od 1935 r. szef Sztabu Głównego WP; podczas kampanii polskiej 1939 r. szef Sztabu Naczelnego Wodza.
1885
/ 133 LATA

W Warszawie urodził się Kazimierz Sosnkowski, założyciel Związku Walki Czynnej; szef sztabu I Brygady Legionów Polskich; w czasie wojny polsko-bolszewickiej dowódca Armii Rezerwowej; minister spraw wojskowych i członek Rady Obrony Państwa (1920-1924); w czasie kampanii polskiej 1939 r. dowodził Frontem Południowym; w rządzie RP na uchodźstwie wicepremier i minister stanu, przewodniczący Komitetu Ministrów dla Spraw Kraju; Komendant Główny ZWZ (1939-1940); w lipcu 1941 r., po podpisaniu układu Sikorski-Majski, ustąpił z rządu na znak protestu; po śmierci gen. Władysława Sikorskiego objął funkcję Naczelnego Wodza, którą sprawował do 30 września 1944 r.
1879
/ 139 LAT

W Mławie urodził się Józef Unszlicht, działacz komunistyczny, jeden z przywódców SDKPiL, członek SDPRR; współorganizator Armii Czerwonej; w 1920 r. w Tymczasowym Komitecie Rewolucyjnym Polski; w latach 1921-1923 zastępca przewodniczącego WCzK (GPU od 1922 r.); w latach 1925-1930 zastępca komisarza ludowego spraw wojskowych ZSRS; rozstrzelany w 1938 r. w okresie Wielkiego Terroru.
1875
/ 143 LATA

We wsi Górna Trójca w guberni twerskiej urodził się Michaił Kalinin, działacz komunistyczny, od 1898 r. w SDPRR, w 1919 r. został przewodniczącym Wszechrosyjskiego Centralnego Komitetu Wykonawczego; od 1926 r. członek Biura Politycznego KC WKP(b); przewodniczący Prezydium Rady Najwyższej ZSRS w latach 1938-1946; współodpowiedzialny za czystki lat trzydziestych i zbrodnię katyńską.
1852
/ 166 LAT

W Warszawie urodził się Kazimierz Bartoszewicz, pisarz, historyk literatury, publicysta.
1851
/ 167 LAT

W Nowodworze koło Lubartowa urodził się Wacław Nałkowski, geograf, publicysta.
1839
/ 179 LAT

W Pilznie urodził się Emil Škoda, czeski przemysłowiec, inżynier.
1819
/ 199 LAT

W Madrycie otwarto dla publiczności Muzeum Prado.
1816
/ 202 LATA

Cesarz Rosji i król Polski Aleksander I podpisał dyplom fundacyjny Szkoły Głównej, noszącej od 1817 r. nazwę Uniwersytetu Królewskiego Warszawskiego.
1805
/ 213 LAT

W Wersalu urodził się Ferdinand de Lesseps, francuski inżynier, przedsiębiorca, dyplomata; budowniczy Kanału Sueskiego (1859-1869) i inicjator budowy Kanału Panamskiego.
1770
/ 248 LAT

W Kopenhadze urodził się Bertel Thorvaldsen, rzeźbiarz, autor m.in. warszawskich pomników księcia Józefa Poniatowskiego i Mikołaja Kopernika.
1765
/ 253 LATA

W Warszawie rozpoczął działalność Teatr Narodowy; tego dnia w budynku Operalni aktorzy królewscy wystawili premierę „Natrętów” Józefa Bielawskiego.
1665
/ 353 LATA

W Rzymie zmarł Nicolas Poussin, francuski malarz i rysownik.
1600
/ 418 LAT

W Dunfermline w Szkocji urodził się Karol I Stuart, król Anglii, Szkocji i Irlandii, panujący od 1625 r.; próby wprowadzenia przez niego rządów absolutnych doprowadziły do konfliktu z parlamentem i wywołały wojnę domową; w 1649 r. skazany został na śmierć przez Trybunał Parlamentu Kadłubowego jako tyran; stracony w Londynie podczas publicznej egzekucji.
1557
/ 461 LAT

W Bari zmarła Bona Sforza, królowa polska, żona Zygmunta I Starego.