Kalendarz historyczny
12 sierpnia
-
W Krakowie w wieku 99 lat zmarł jeden z ostatnich powstańców styczniowych ppor. Tomasz Chmieliński.
-
Armia litewska dowodzona przez hetmana Janusza Radziwiłła zwyciężyła Rosjan w bitwie pod Szkłowem.
-
W Waszyngtonie zmarł Julian Eugeniusz Kulski, polski architekt, żołnierz Armii Krajowej, uczestnik Powstania Warszawskiego, najmłodszy więzień niemieckich obozów jenieckich, syn Juliana Spitosława Kulskiego, wiceprezydenta Warszawy za czasów prezydentury Stefana Starzyńskiego.
-
W Londynie zakończyły się XXX Letnie Igrzyska Olimpijskie. Polacy zdobyli łącznie 11 medali.
-
Prezydent Lech Kaczyński wraz z przywódcami Ukrainy i państw bałtyckich udał się do Tbilisi. Celem wizyty było zamanifestowanie międzynarodowego poparcia dla Gruzji, która została najechana przez Rosję. Wieczorem przed parlamentem Gruzji wygłosił przemówienie, w którym ostrzegł przed rosyjskim imperializmem i ekspansjonizmem.
-
W Krakowie zmarła Halina Wyrodek, aktorka, piosenkarka, gwiazda „Piwnicy pod Baranami”.
-
Premiera filmu „Skazany na bluesa” w reżyserii Jana Kidawy-Błońskiego.
-
Władze PRL wprowadziły kartki na cukier. Posiadacze tzw. biletów towarowych mieli prawo do zakupu określonej ilości cukru po dotychczasowych cenach (10,50 zł za kg), pozostała część cukru była dostępna w sprzedaży po cenach komercyjnych (26 zł za kg).
-
Rząd podjął decyzję o budowie elektrowni jądrowej. Jej uruchomienie miało nastąpić na początku lat osiemdziesiątych.
-
W Moskwie podpisano traktat o normalizacji stosunków pomiędzy Związkiem Sowieckim a Republiką Federalną Niemiec; obie strony zobowiązały się w nim do „nieograniczonego poszanowania integralności terytorialnej wszystkich państw w Europie w ich obecnych granicach”.
-
W Gdańsku zmarł Bolesław Romanowski, komandor, dowódca walczących w II wojnie światowej polskich okrętów podwodnych „Jastrząb” i „Dzik”.
-
Edward Ochab został przewodniczącym Rady Państwa PRL.
-
W Łodzi wybuchł strajk tramwajarzy, spacyfikowany po trzech dniach przez milicję.
-
W Kokawie w pow. częstochowskim urodził się Artur Barciś, aktor, reżyser, przez wiele lat związany z warszawskim Teatrem Ateneum; znany m.in. z ról w serialach „Miodowe lata”, „Ranczo” i „Doręczyciel”, wystąpił w filmach „Znachor”, „Kramarz”, „Braciszek”, a także w cyklu „Dekalog” Krzysztofa Kieślowskiego.
-
W Genewie podpisano konwencje: o ochronie osób cywilnych podczas wojny; o polepszeniu losu rannych i chorych w armiach czynnych; o traktowaniu jeńców wojennych oraz o polepszeniu losu rannych, chorych i rozbitków sił zbrojnych na morzu.
-
Powstanie Warszawskie: Niemcy odbili z rąk polskich gmachy Dyrekcji Wodociągów i Kanalizacji, Starostwa Grodzkiego Śródmiejsko-Warszawskiego, a także Wojskowy Instytut Geograficzny, Miejski Instytut Higieny i Dom Turystyczny.
-
W Warszawie specjalny oddział „Osa-Kosa” Kedywu KG AK zaatakował przy pl. Zamkowym transport pieniędzy wywożonych z Banku Emisyjnego; w wyniku przeprowadzonej akcji zdobyto około 106 milionów złotych oraz nieznaną ilość marek niemieckich.
-
W Jasienicy Rosielnej koło Krosna Niemcy rozstrzelali 624 Żydów.
-
W Konstancinie zmarł ksiądz ppłk dr Jan Mauersberger, współorganizator skautingu, harcmistrz Rzeczypospolitej, kapelan ZHP; w czasie II wojny światowej przewodniczący Szarych Szeregów.
-
Winston Churchill i Franklin D. Roosevelt podpisali na pokładzie brytyjskiego pancernika „Prince of Wales” tzw. Kartę Atlantycką.
-
Dekret Prezydium Rady Najwyższej ZSRS o amnestii dla obywateli polskich przebywających w sowieckich łagrach.
-
W Amsterdamie zakończyły się IX Letnie Igrzyska Olimpijskie, w czasie których Halina Konopacka wygrała konkurs rzutu dyskiem, zdobywając pierwszy złoty medal olimpijski dla Polski.
-
We Lwowie urodził się Leopold Unger, dziennikarz, publicysta; korespondent „Życia Warszawy” i Polskiej Agencji Prasowej; od 1969 r. na emigracji w Belgii, gdzie pod pseudonimem „Pol Mathil” pisał w „Le Soir”, współpracownik paryskiej „Kultury”, pracujący również dla Radia Wolna Europa, sekcji polskiej Radia BBC oraz „International Herald Tribune”; felietonista „Gazety Wyborczej”.
-
Wojna polsko-bolszewicka: Józef Piłsudski z Warszawy wyruszył do frontowej kwatery w Puławach, gdzie objął dowództwo nad formowaną grupą uderzeniową.
-
Wojna polsko-bolszewicka: Armia Czerwona rozpoczęła ofensywę na przedmościu Warszawy. Od północy wojska sowieckie nacierały na Płock, Toruń i Włocławek.
-
I wojna światowa: Francja i Wielka Brytania wypowiedziały wojnę Austro-Węgrom.
-
I wojna światowa: oddziały I Kompanii Kadrowej wkroczyły do Kielc.
-
W Warszawie urodziła się Lena Żelichowska, aktorka, tancerka, śpiewaczka; wystąpiła w filmach „Czarna perła”, „Jego wielka miłość”, „O czym marzą kobiety”, „Sygnały” i „Żołnierz królowej Madagaskaru”.
-
We wsi Skalskie koło Olkusza urodził się Antoni Kocjan, konstruktor lotniczy, pilot; w czasie II wojny światowej w wywiadzie lotniczym ZWZ-AK; aresztowany i rozstrzelany przez Niemców w więzieniu na Pawiaku w 1944 r.
-
Powstanie Listopadowe: gen. Henryk Dembiński mianowany został przez Radę Wojenną naczelnym wodzem, zastąpił na tym stanowisku gen. Jana Skrzyneckiego.
-
Insurekcja Kościuszkowska: wojska rosyjskie zdobyły Wilno.
-
W Warszawie zmarł książę Michał Poniatowski, arcybiskup gnieźnieński i prymas Polski od 1785 r.
-
Wojna siedmioletnia: Armie rosyjska i austriacka pokonały wojska pruskie w bitwie pod Kunowicami (niem. Kunersdorf); straty austriacko-rosyjskie – około 16 tys. zabitych i rannych; pruskie – 20 tys. ofiar.
-
Zmarł Gabriel Krasiński, kasztelan płocki, uczestnik wojen kozackich i walk ze Szwedami w okresie „potopu”, które opisał w rękopiśmiennej kronice wierszowanej z lat 1655–1669 – „Taniec Rzeczypospolitej Polskiej”.
-
W bitwie nad Worsklą wojska litewsko-ruskie księcia Witolda, wspierane przez oddziały polskie, krzyżackie, a także chana Tochtamysza, zostały pokonane przez tatarską armię władcy Złotej Ordy – chana Timur-Kutłuka.