> >

O PORTALU

Portal dzieje.pl to codzienny serwis historyczny, setki artykułów dotyczących przede wszystkim najnowszej historii Polski, a także materiały wideo, filmy dokumentalne, archiwalne fotografie, dokumenty oraz infografiki i mapy.

Więcej

27 GRUDNIA

  • 1984 / 40 lat
    Ksiądz Jerzy Popiełuszko. Fot. PAP/W. Kryński

    W Toruniu przed Sądem Wojewódzkim rozpoczął się proces funkcjonariuszy Ministerstwa Spraw Wewnętrznych oskarżonych o uprowadzenie i zamordowanie księdza Jerzego Popiełuszki.

  • 1939 / 85 lat
    Na zdjęciu odpowiedzialny za zbrodnię w Wawrze SS-Standartenführer Max Daume. Fot. PAP/CAF

    W Wawrze pod Warszawą Niemcy rozstrzelali 106 mężczyzn, wyciągniętych z mieszkań w trakcie nocnej obławy. Zbrodni dokonał oddział 31 pułku policji porządkowej w odwecie za zabicie dwóch niemieckich podoficerów, do których w wawerskiej restauracji strzelali kryminaliści.

  • 1459 / 565 lat
    Jan Olbracht. Rysunek Jana Matejki. Fot. PAP/Reprodukcja

    Urodził się Jan Olbracht, syn Kazimierza Jagiellończyka i wychowanek Jana Długosza, król Polski w latach 1492–1501, który do historii trafił za sprawą przegranej bitwy w 1497 r. podczas wyprawy przeciwko Turkom ("za króla Olbrachta wyginęła szlachta").

  • 2018 / 6 lat
    Bp Tadeusz Pieronek. Fot. PAP/M. Trembecki

    W Krakowie zmarł bp Tadeusz Pieronek, biskup pomocniczy sosnowiecki w latach 1992–1998, sekretarz generalny Konferencji Episkopatu Polski w latach 1993–1998, rektor Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie w latach 1998–2004.

  • 2007 / 17 lat

    W Warszawie zmarł Janusz Domagalik, pisarz, dziennikarz, scenarzysta, kawaler Orderu Uśmiechu.

  • 2007 / 17 lat
    Jerzy Kawalerowicz. Fot. PAP/A. Rybczyński

    W Warszawie zmarł Jerzy Kawalerowicz, reżyser filmowy, scenarzysta; autor filmów „Pociąg”, „Matka Joanna od Aniołów”, „Austeria”, „Faraon” i „Quo vadis”; współzałożyciel i pierwszy prezes Stowarzyszenia Filmowców Polskich (1966–1978).

  • 2004 / 20 lat

    W Gdyni zmarł Janusz Popławski, muzyk, kompozytor, popularyzator muzyki, gitarzysta zespołu Niebiesko-Czarni.

  • 2002 / 22 lata
    Uroczystości przyjęcia samolotu wielozadaniowego F-16 przez 32. Bazę Lotniczą w Łasku.  03.10.2008. Fot. PAP/G. Michałowski

    Amerykański koncern Lockheed Martin, oferujący samolot F-16, wygrał przetarg na dostawę samolotu wielozadaniowego dla Sił Powietrznych.

  • 2002 / 22 lata
    Redaktor naczelny Gazety Wyborczej Adam Michnik przed sejmową komisją śledczą w sprawie Lwa Rywina. Fot. PAP/G. Rogiński

    W „Gazecie Wyborczej” ukazał się artykuł opisujący złożenie przez producenta filmowego Lwa Rywina propozycji korupcyjnej Adamowi Michnikowi. Afera doprowadziła do ogromnego spadku poparcia dla lewicy postkomunistycznej i premiera Leszka Millera, wzrostu znaczenia PO i PiS oraz narodzin idei budowy IV Rzeczypospolitej.

  • 1995 / 29 lat
    Marek Kamiński, zdobywca Bieguna Północnego i Południowego, po powrocie do Polski. 12.01.1996.Fot. PAP/CAF/A. Rybczyński

    Marek Kamiński zdobył Biegun Południowy. Był pierwszym człowiekiem, który zdobył oba bieguny Ziemi w ciągu jednego roku.

  • 1983 / 41 lat
    Seweryn Steinwurzel. Fot. NAC

    W Lod (Izrael) zmarł Seweryn Steinwurzel, operator filmowy, autor zdjęć do wielu filmów z okresu dwudziestolecia międzywojennego, m.in. „Córki generała Pankratowa” (1934), „Barbary Radziwiłłówny” (1936), „Trędowatej” (1936) i „Dziewcząt z Nowolipek” (1937).

  • 1982 / 42 lata
    Janusz Pałubicki. Fot. PAP/CAF/J. Uklejewski

    Stan wojenny: Służba Bezpieczeństwa aresztowała Janusza Pałubickiego, przewodniczącego konspiracyjnego Tymczasowego Zarządu Regionu NSZZ „Solidarność” Wielkopolska oraz członka Tymczasowej Komisji Koordynacyjnej, kierującej podziemną Solidarnością.

  • 1978 / 46 lat

    W Warszawie zmarł Kazimierz Wilamowski, aktor teatralny i filmowy.

  • 1976 / 48 lat

    W Warszawie urodził się Piotr Morawski, chemik, himalaista, zdobywca sześciu ośmiotysięczników.

  • 1966 / 58 lat

    W Zduńskiej Woli urodził się Rafał Królikowski, aktor, zgrał główna rolę w filmie „Pierścionek z orłem w koronie” w reżyserii Andrzeja Wajdy.

  • 1953 / 71 lat
    Julian Tuwim. Fot. PAP/CAF/B. Lambach

    W Zakopanem zmarł Julian Tuwim, poeta, tłumacz, satyryk, współtwórca grupy poetyckiej „Skamander”, kierownik literacki wielu kabaretów warszawskich m.in. sławnego „Qui Pro Quo”, autor „Balu w operze”, „Kwiatów polskich”, a także piosenek, wśród nich „Miłość ci wszystko wybaczy” czy „Na pierwszy znak” oraz popularnych wierszy dla dzieci.

  • 1951 / 73 lata
    Henryk Halkowski. Fot. ze zbiorów rodzinnych. Źródło: Wikimedia Commons

    W Krakowie urodził się Henryk Halkowski, dziennikarz, historyk, znawca oraz propagator historii i kultury Żydów polskich.

  • 1949 / 75 lat
    Antoni Ponikowski. Fot. NAC

    W Warszawie zmarł Antoni Ponikowski, inżynier, profesor i rektor Politechniki Warszawskiej; premier RP oraz minister oświaty, kultury i sztuki w latach 1921–1922; od 1928 r. w Chrześcijańskiej Demokracji; poseł na Sejm (1930–1935); w czasie II wojny światowej w Delegaturze Rządu RP na Kraj.

  • 1947 / 77 lat
    Ppłk Wacław Lipiński podczas procesu pokazowego członków Komitetu Porozumiewawczego Organizacji Demokratycznych Polski Podziemnej i III Zarządu Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość. 12.1947. Fot. PAP/CAF

    Wojskowy Sąd Rejonowy w Warszawie skazał na śmierć ppłk. Wacława Lipińskiego, historyka, żołnierza Legionów Polskich, działacza piłsudczykowskiego, współorganizatora Konwentu Organizacji Niepodległościowych (1942), założyciela i przewodniczącego podziemnego Stronnictwa Niezawisłości Narodowej (1946), członka Komitetu Porozumiewawczego Organizacji Polski Podziemnej (1946–1947); Wacław Lipiński zmarł w komunistycznym więzieniu w 1949 r.

  • 1945 / 79 lat
    Camille Gutt, pierwszy szef MFW. Źródło: Wikimedia Commons

    Powołano Międzynarodowy Fundusz Walutowy.

  • 1941 / 83 lata
    Marceli Nowotko. Źródło: Wikimedia Commons

    Z  Moskwy do okupowanej Polski odleciała tzw. pierwsza Grupa Inicjatywna, której zadaniem było odtworzenie partii komunistycznej na terenach znajdujących się pod okupacją niemiecką; w jej składzie znaleźli się Marceli Nowotko, Paweł Finder, Bolesław Mołojec, Pinkus Kartin, Czesław Skoniecki i Maria Rutkiewicz.

  • 1940 / 84 lata
    Natan Tenenbaum, Fot. PAP/CAF/W. Rozmysłowicz

    W Witebsku urodził się Natan Tenenbaum, poeta, satyryk, dziennikarz, autor m.in. „Modlitwy o wschodzie słońca”.

  • 1936 / 88 lat
    Leon Wyczółkowski. Fot. NAC

    W Warszawie zmarł Leon Wyczółkowski, malarz, grafik, rysownik, autor m.in. obrazów „Rybacy”, „Ujrzałem raz” i „Sarkofag św. Stanisława biskupa”.

  • 1928 / 96 lat
    Samolot PLL LOT Lockheed L-14 Super Electra. 1938 r. Fot. NAC

    Powstało państwowe przedsiębiorstwo Linie Lotnicze LOT.

  • 1925 / 99 lat

    W Paryżu urodził się Michel Piccoli, wybitny francuski aktor filmowy i teatralny.

  • 1918 / 106 lat
    Pomnik Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu. Fot. PAP/B. Borowiak

    Wybuchło Powstanie Wielkopolskie, które miało na celu wyparcie Niemców z Wielkopolski i przyłączenie jej do odradzającej się Rzeczypospolitej; impulsem do wybuchu walk stał się przyjazd do Poznania Ignacego Jana Paderewskiego, którego powitanie przerodziło się w manifestację patriotyczną; powstanie zakończyło się zwycięstwem Polaków.

  • 1913 / 111 lat

    W Słupiu urodził się Szczepan Pieniążek, sadownik, profesor SGGW, twórca i dyrektor Instytutu Sadownictwa w Skierniewicach, członek Polskiej Akademii Nauk.

  • 1909 / 115 lat

    W Waliszewie koło Łowicza urodził się Henryk Jabłoński, polityk, historyk; działacz PPS; żołnierz kampanii polskiej 1939 r., uczestnik walk pod Narwikiem (1940), członek polskiego ruchu oporu we Francji; po wojnie członek PZPR, minister oświaty i szkolnictwa wyższego (1966–1972); przewodniczący Rady Państwa (1972–1985); członek Biura Politycznego KC PZPR (1971–1981).

  • 1903 / 121 lat
    Bogdan Suchodolski. Fot. PAP/M. Belina Brzozowski

    W Sosnowcu urodził się Bogdan Suchodolski, pedagog, filozof, historyk kultury.

  • 1894 / 130 lat

    W Warszawie urodził się Mieczysław Grydzewski, publicysta, krytyk literacki, współzałożyciel i członek redakcji miesięcznika „Skamander”, twórca i redaktor tygodnika „Wiadomości Literackie” (1924–1939); w czasie II wojny światowej wspólnie z Zygmuntem Nowakowskim doprowadził do powstania „Wiadomości Polskich”; w latach 1946–1966 redaktor naczelny londyńskich „Wiadomości”.

  • 1891 / 133 lata
    Aleksander Chodźko. Źródło: CBN Polona

    W Noisy-le-Sec we Francji zmarł Aleksander Chodźko, slawista, orientalista, poeta, profesor College de France.

  • 1862 / 162 lata

    Otwarto kolej Warszawsko-Petersburską; długość linii wynosiła 1330 km.

  • 1856 / 168 lat

    Uruchomione zostały pierwsze w Warszawie uliczne latarnie gazowe: wzdłuż Ludnej, Książęcej, Nowego Światu i Krakowskiego Przedmieścia, a także na Placu Zamkowym.

  • 1836 / 188 lat

    W Żołudku na Białorusi urodził się Antoni Walery Wróblewski, jeden z dowódców Powstania Styczniowego, związany z „czerwonymi”; działacz Zjednoczenia Emigracji Polskiej; generał Komuny Paryskiej; członek władz I Międzynarodówki; od 1895 r. w PPS.

  • 1822 / 202 lata
    Ludwik Pasteur. Źródło: Wikimedia Commons

    W Dole we Francji urodził się Ludwik Pasteur, biochemik, twórca podstaw mikrobiologii i immunologii; odkrył i zastosował szczepionkę przeciw wściekliźnie.

  • 1817 / 207 lat

    W Berezowicy Małej urodził się Florian Ziemiałkowski, prawnik, polityk, prezydent Lwowa, poseł do Sejmu Krajowego i wiedeńskiej Rady Państwa, w latach 1873–1888 minister do spraw Galicji.

  • 1614 / 410 lat

    We Lwowie zmarł Bartosz Paprocki, heraldyk, historyk, autor „Herbów rycerstwa polskiego”.

  • 1587 / 437 lat
    Król Zygmunt III Waza. Cykl obrazów olejnych Jana Matejki "Poczet królów i książąt polskich". Fot. PAP/Reprodukcja

    W katedrze wawelskiej na króla Polski koronowany został Zygmunt III Waza (1587–1632).

  • 1585 / 439 lat

    Zmarł Pierre de Ronsard, francuski poeta renesansowy.

  • 1529 / 495 lat

    Po wygaśnięciu męskiej linii książąt mazowieckich Zygmunt I Stary przyłączył Mazowsze do Polski.

  • 1355 / 669 lat

    W Kaliszu książę mazowiecki Siemowit III złożył hołd lenny królowi Kazimierzowi Wielkiemu.

  • 537 / 1487 lat

    Poświęcono świątynię Hagia Sophia w Konstantynopolu. 

sonda

Jakie były przyczyny upadku komunizmu jesienią 1989 r. w Europie Wschodniej?

Wybory
1025. NARODZINY KRÓLESTWA
 

Newsletter

Rocznica

  • 1.08.1944

    Powstanie Warszawskie - 80. rocznica

    1 sierpnia 1944 r. wybuchło Powstanie Warszawskie - największa akcja zbrojna podziemia w okupowanej przez Niemców Europie. Przez 63 dni żołnierze Armii Krajowej prowadzili heroiczną i osamotnioną walkę, której celem była niepodległa Polska, wolna od niemieckiej okupacji i dominacji sowieckiej.

    Zobacz rocznicę
MKiDN
  • Instytut Pamięci Narodowej
  • Wojskowe Biuro Historyczne
  • Ministerstwo Edukacji Narodowej
  • Narodowe Archiwum Cyfrowe
  • Ośrodek Karta
  • Biblioteka narodowa
  • Żydowski Instytut Historyczny
  • Ośrodek pamięć i Przyszłość
  • Polski Instytut Sztuki Filmowej
  • Filmoteka Szkolna
  • Narodowy Instytut Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą  POLONIKA
  • Archiwum Akt Nowych

  • Muzeum Powstania Warszawskiego
  • Magazyn Historyczny Mówią wieki