> >

O PORTALU

Portal dzieje.pl to codzienny serwis historyczny, setki artykułów dotyczących przede wszystkim najnowszej historii Polski, a także materiały wideo, filmy dokumentalne, archiwalne fotografie, dokumenty oraz infografiki i mapy.

Więcej

13 GRUDNIA

  • 1989 / 35 lat
    Krystyba Janda i Agnieszka Holland w "Przesłuchaniu" Ryszarda Bugajskiego, fot. PAP/CAF/W. Rozmysłowicz

    Kinowa premiera filmu "Przesłuchanie" Ryszarda Bugajskiego z Krystyną Jandą w roli głównej. Zagrali też w nim m.in. Adam Ferency, Janusz Gajos, Agnieszka Holland, Olgierd Łukaszewicz, Bożena Dykiel i Anna Dykiel. Został nakręcony w 1981 r. (ostatnie ujęcia wykonano w pierwszych dniach stanu wojennego), ale przez władze nie został dopuszczony do wyświetlenia. Krążył jednak po Polsce dzięki "pirackim" kopiom na kasetach wideo.

  • 1859 / 165 lat
    Aleksander Wasiutyński (1859-1944), fot. domena publiczna

    Urodził się Aleksander Wasiutyński, w II RP autor projektu kolei średnicowej w Warszawie. Kierował też pracami sądu konkursowego przy budowie warszawskiego Dworca Głównego. Był pionierem w zakresie badania toru podczas jazdy pociągów, przewodniczącym Wydziału Nauk Technicznych Towarzystwa Naukowego Warszawskiego.

  • 2022 / 2 lata

    W Warszawie zmarł Mariusz Walter, redaktor naczelny Redakcji Widowisk Publicystycznych i Form Dokumentalnych Studia-2 Telewizji Polskiej w latach 1978–1982, działacz PZPR, w 1984 r. twórca koncernu ITI oraz istniejącej od 1997 r. telewizji TVN.

  • 2021 / 3 lata

    W Warszawie zmarł Józef Tejchma, minister kultury i sztuki (w latach 1974–1978 i 1980–1982), minister oświaty i wychowania (1979–1980), w latach 1972–1979 wiceprezes Rady Ministrów, jeden z najważniejszych działaczy partyjnych lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych.

  • 2019 / 5 lat

    W Krakowie zmarł gen. Tadeusz Bieńkowicz ps. Rączy, żołnierz AK, kawaler Orderu Virtuti Militari, w 1950 r. skazany przez komunistyczne władze na karę śmierci, zamienioną na dożywocie.

  • 2014 / 10 lat
    Paweł Pawlikowski. Fot. PAP/EPA

    W Rydze podczas gali Europejskich Nagród Filmowych „Ida” Pawła Pawlikowskiego zdobyła nagrody w kategoriach: najlepszy film europejski, najlepsza reżyseria oraz najlepszy scenariusz i zdjęcia.

  • 2008 / 16 lat

    Otwarto nowy gmach Opery Krakowskiej.

  • 1991 / 33 lata
    Andrzej Twerdochlib. Fot. PAP/K. Kamiński

    W Warszawie zmarł Andrzej Twerdochlib, pisarz i scenarzysta.

  • 1991 / 33 lata
    Sylwester Chęciński. Fot. PAP/P. Wittman

    Premiera filmu „Rozmowy kontrolowane” w reżyserii Sylwestra Chęcińskiego.

  • 1987 / 37 lat

    W Warszawie zmarł Stanisław Radkiewicz, działacz komunistyczny, członek KPP; podczas II wojny światowej w ZSRS; w Armii Czerwonej (1941–1943); członek Biura Politycznego KC PPR i PZPR (1945–1955); w latach 1944–1954 stał na czele Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego; odpowiedzialny za zbrodnie komunistycznego reżimu.

  • 1981 / 43 lata
    Wojciech Jaruzelski. 13 grudnia 1981. Fot. PAP/Archiwum

    Gen. Wojciech Jaruzelski ogłosił wprowadzenie stanu wojennego. Powołał się na dekret Rady Państwa. W następnych dniach milicja zatrzymała około pięć tysięcy działaczy "Solidarności".

  • 1972 / 52 lata
    Jan Cybis. Fot. PAP/CAF/J. Baranowski

    W Warszawie zmarł Jan Cybis, malarz, krytyk sztuki. 

  • 1966 / 58 lat
    Stanisław Mikołajczyk. Fot. PAP/CAF

    W Waszyngtonie zmarł Stanisław Mikołajczyk – działacz ruchu ludowego, premier rządu RP na uchodźstwie w latach 1943–1944; jako wicepremier i minister rolnictwa w powojennym Tymczasowym Rządzie Jedności Narodowej stał się symbolem opozycji wobec komunistów.

  • 1961 / 63 lata

    W basenie portowym Stoczni Gdańskiej doszło do pożaru na M/S Maria Konopnicka. Zginęło 21 osób.

  • 1957 / 67 lat

     Sejm podjął decyzję o przywróceniu, zniesionej w 1952 r., Najwyższej Izby Kontroli.

  • 1954 / 70 lat

    Z miejsca odosobnienia zwolniony został Władysław Gomułka; działacz komunistyczny; od 1943 r. przywódca PPR; w latach 1944–1949 wicepremier, minister Ziem Odzyskanych (1945–1949); oskarżony o tzw. odchylenia prawicowo-nacjonalistyczne i usunięty ze stanowiska sekretarza PPR; w 1951 r. zatrzymany.

  • 1949 / 75 lat

    Zmarł Jan Morawiński, historyk sztuki i muzeolog. W 1939 roku ratował zabytki warszawskie.

  • 1947 / 77 lat
    Conrad Drzewiecki. Źródło: Wikimedia Commons

    Na deskach Teatru Wielkiego w Poznaniu zadebiutował Conrad Drzewiecki.

  • 1944 / 80 lat

    W Neuilly-sur-Seine zmarł Wassily Kandinsky, malarz, grafik, teoretyk sztuki.

  • 1943 / 81 lat
    Kazimierz Kardaś „Orkan”. Źródło: Wikimedia Commons

    W Warszawie żołnierze oddziału dyspozycyjnego „Agat” Komendy Głównej AK pod dowództwem Kazimierza Kardasia „Orkana” przeprowadzili udany zamach na Emila Brauna, kierownika niemieckiego Urzędu Kwaterunkowego, współorganizatora ulicznych łapanek w Warszawie i inicjatora tajnego planu masowego wysiedlania ludności z miasta.

  • 1942 / 82 lata
    Teren byłego niemieckiego obozu koncentracyjnego KL Auschwitz. Fot. PAP/J. Bednarczyk

    Pierwszy transport do KL Auschwitz Polaków wysiedlanych z Zamojszczyzny w ramach realizacji niemieckiego „Generalplan Ost” (Generalnego Planu Wschodniego).

  • 1939 / 85 lat

    II wojna światowa: Bitwa u ujścia La Platy pomiędzy okrętami brytyjskimi i niemieckim pancernikiem „Admiral Graf Spee”.

  • 1936 / 88 lat
    Zapora wodna na Sole w Porąbce. 12.1936. Fot. NAC

    W obecności wicepremiera i ministra skarbu Eugeniusza Kwiatkowskiego uroczyście otwarto zaporę wodną na Sole w Porąbce – największą inwestycję hydrologiczną II RP.

  • 1936 / 88 lat
    Samoloty PZL-37 "Łoś". Fot. NAC

    Oblot pierwszego prototypu dwusilnikowego bombowca polskiej konstrukcji PZL 37 Łoś.

  • 1933 / 91 lat
    Natasza Zylska. Fot. PAP/W. Rozmysłowicz

    W Wilnie urodziła się Natasza Zylska (właśc. Natasza Zygelman), piosenkarka, wykonawczyni takich przebojów jak „Bajo-Bongo”, „Kasztany”, „Klipsy”, „Choć wiem”.

  • 1930 / 94 lata

    W Borysławiu urodził się Zbigniew Leśniak, aktor teatralny, filmowy i kabaretowy.

  • 1929 / 95 lat

    W Toronto urodził się Christopher Plummer, aktor, wystąpił m.in. w filmach „Upadek Cesarstwa Rzymskiego”, „Noc generałów”, „Bitwa o Anglię”; w 2012 r. zdobył Oscara za kreację w komedii "Debiutanci" w reżyserii Mike'a Millsa.

  • 1927 / 97 lat
    Flaga Polski. Fot. PAP/P. Kula

    Na mocy rozporządzenia Prezydenta RP odcień koloru czerwonego na fladze Rzeczpospolitej zmieniony został z karmazynu na cynober.

  • 1919 / 105 lat
    Posiedzenie gabinetu Leopolda Skulskiego. Widoczny m.in. minister skarbu Władysław Grabski (drugi z lewej). 1919 r. Źródło: NAC

    Powstał rząd Leopolda Skulskiego.

  • 1915 / 109 lat

    W Warszawie urodził się Michał Sumiński, zoolog, podróżnik, dziennikarz, autor popularnego telewizyjnego programu przyrodniczego dla młodzieży „Zwierzyniec”.

  • 1915 / 109 lat

    W Los Gatos (USA) urodził się Ross Macdonald (właśc. Kenneth Millar), jeden z najpopularniejszych autorów powieści kryminalnych.

  • 1915 / 109 lat

    W Solln (Bawaria) urodził się Curd Jürgens, popularny aktor niemiecki.

  • 1914 / 110 lat

    W Trowbridge w Anglii urodził się Allan Bullock, historyk, profesor uniwersytetu w Oksfordzie, autor książki „Hitler i Stalin. Żywoty równoległe”.

  • 1913 / 111 lat

    Podział Polskiego Stronnictwa Ludowego na PSL „Piast” i PSL „Lewica”.

  • 1907 / 117 lat
    Jerzy Zagórski. Fot. PAP/T. Abramowicz

    W Kijowie urodził się Jerzy Zagórski, poeta i tłumacz, współzałożyciel wileńskiej grupy literackiej „Żagary”, Sprawiedliwy wśród Narodów Świata.

  • 1898 / 126 lat
    Henryk Wereszycki. Źródło: Wikimedia Commons

    We Lwowie urodził się Henryk Wereszycki, historyk.

  • 1898 / 126 lat
    Feliks Parnell. Fot. NAC

    W Warszawie urodził Feliks Parnell, tancerz i choreograf.

  • 1867 / 157 lat
    Artur Grottger. Fot. NAC

    W Amelie-les-Bains we Francji zmarł Artur Grottger, malarz, rysownik, autor prac poświęconych m.in. Powstaniu Styczniowemu.

  • 1860 / 164 lata
    Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych. Pocztówka z 1905 r. Źródło: CBN Polona

    W Warszawie powstało Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych.

  • 1849 / 175 lat

    W Kórniku urodził się Edmund Zalinski. Jedynymi jego związkami z Polską były prawdopodobnie polsko brzmiące nazwisko i miejsce urodzenia. We wczesnym dzieciństwie wyjechał z rodzicami do Stanów Zjednoczonych, gdzie został żołnierzem (wziął udział w wojnie secesyjnej po stronie północy) i wynalazcą pneumatycznego działa torpedowego,

  • 1830 / 194 lata
    Powstanie Listopadowe. Źródło: CBN Polona

    Sejm Królestwa Polskiego uznał Powstanie Listopadowe za powstanie narodowe.

  • 1801 / 223 lata

    Urodził się Antoni Auleitner, polski leśnik i popularyzator wiedzy leśnej.

  • 1797 / 227 lat

    W Duesseldorfie urodził się Heinrich Heine, niemiecki poeta epoki romantyzmu.

  • 1689 / 335 lat

    W Królewcu zmarł Zbigniew Morsztyn, poeta, arianin.

  • 1577 / 447 lat

    Francis Drake wypłynął z angielskiego portu Plymouth w wyprawę dookoła świata.

  • 1575 / 449 lat

    Anna Jagiellonka została w wolnej elekcji wybrana na króla Polski.

  • 1545 / 479 lat

    W Trydencie rozpoczął obrady sobór powszechny.

  • 1349 / 675 lat

    Wikary katedry krakowskiej Marcin Baryczka został z rozkazu króla Kazimierza III Wielkiego uwięziony, a następnie utopiony w Wiśle. 

  • 1294 / 730 lat

    Papież Celestyn V po wydaniu bulli o abdykacji zrzekł się urzędu.

  • 1253 / 771 lat

    Głogów otrzymał prawa miejskie.

sonda

Jakie były przyczyny upadku komunizmu jesienią 1989 r. w Europie Wschodniej?

Wybory
1025. NARODZINY KRÓLESTWA
 

Newsletter

Rocznica

  • 1.08.1944

    Powstanie Warszawskie - 80. rocznica

    1 sierpnia 1944 r. wybuchło Powstanie Warszawskie - największa akcja zbrojna podziemia w okupowanej przez Niemców Europie. Przez 63 dni żołnierze Armii Krajowej prowadzili heroiczną i osamotnioną walkę, której celem była niepodległa Polska, wolna od niemieckiej okupacji i dominacji sowieckiej.

    Zobacz rocznicę
MKiDN
  • Instytut Pamięci Narodowej
  • Wojskowe Biuro Historyczne
  • Ministerstwo Edukacji Narodowej
  • Narodowe Archiwum Cyfrowe
  • Ośrodek Karta
  • Biblioteka narodowa
  • Żydowski Instytut Historyczny
  • Ośrodek pamięć i Przyszłość
  • Polski Instytut Sztuki Filmowej
  • Filmoteka Szkolna
  • Narodowy Instytut Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą  POLONIKA
  • Archiwum Akt Nowych

  • Muzeum Powstania Warszawskiego
  • Magazyn Historyczny Mówią wieki