Kalendarz historyczny
26 października
-
Hans Frank podpisał proklamację o utworzeniu „Generalnego Gubernatorstwa dla okupowanych polskich obszarów”.
-
Urodziła się Irena Dubiska, skrzypaczka i pedagog. W okresie międzywojennym koncertowała głównie za granicą. W 1930 roku utworzyła Kwartet Polski, w którym grała z Wandą Wiłkomirską, Kazimierzem Wiłkomirskim i Mieczysławem Szaleskim. Była pierwszą wykonawczynią utworów skrzypcowych Karola Szymanowskiego. Od 2003 roku dla uczczenia pamięci skrzypaczki odbywa się Ogólnopolski Konkurs Skrzypcowy im. Ireny Dubiskiej.
-
Zmarł Marian Markiewicz ps. Maryl, żołnierz Armii Krajowej i podziemia antykomunistycznego, uczestnik bitwy pod Surkontami, w latach 1947-1955 więzień reżimu komunistycznego.
-
Trener Adam Nawałka został nominowany selekcjonerem reprezentacji Polski w piłce nożnej.
-
W Londynie zmarł Jerzy Pietrkiewicz, poeta, pisarz, badacz literatury i tłumacz polskiej literatury na język angielski, m.in. poezji Karola Wojtyły.
-
W Drobinie na Mazowszu uprowadzono Krzysztofa Olewnika, którego następnie zamordowano; porwanie i zabójstwo stało się jedną z najgłośniejszych spraw kryminalnych w Polsce.
-
Prezydent Lech Wałęsa powołał rząd Waldemara Pawlaka.
-
Podpisano układ o wycofaniu wojsk rosyjskich z Polski do końca 1993 r.
-
W Warszawie zmarła Barbara Ludwiżanka, aktorka, związana z Teatrem Polskim w Warszawie oraz Teatrem Współczesnym; wystąpiła m.in. w filmach „Godzina pąsowej róży”, „Sublokator”, „Kłopotliwy gość”, a także w serialach „Chłopi” oraz „Noce i dnie”.
-
W Berkeley zmarł Alfred Tarski, urodzony w Warszawie matematyk, filozof, jeden z najwybitniejszych logików, twórca semantycznej definicji prawdy, profesor Uniwersytetu Kalifornijskiego w Berkeley. Jest współtwórcą tzw. paradoksu Banacha-Tarskiego, definicji prawdy i teorii modeli.
-
Stan wojenny: Sejm uchwalił ustawę o osobach uchylających się od pracy.
-
Początek strajku okupacyjnego w Wyższej Szkole Inżynieryjnej w Radomiu.
-
Podpisanie umowy licencyjnej z koncernem motoryzacyjnym FIAT na produkcję w Polsce fiata 126p.
-
Zmarł Stefan Bagiński, lekarz histolog, pionier badań histochemicznych w Polsce, autor licznych prac naukowych w tym „Zarysu embriologii człowieka”.
-
W Warszawie rozpoczął się proces Melchiora Wańkowicza, oskarżonego o przekazywanie za granicę „fałszywych informacji, oczerniających stosunki w Polsce”.
-
W Oblęgorku otwarto Muzeum Henryka Sienkiewicza.
-
Prymas kardynał Stefan Wyszyński został zwolniony z internowania w Komańczy.
-
W Wałbrzychu urodził się Krzesimir Dębski, kompozytor, aranżer, dyrygent, skrzypek, lider jazzowego zespołu String Connection. Autor utworów symfonicznych, kameralnych i religijnych, twórca muzyki filmowej: „Ogniem i mieczem”, „W pustyni i w puszczy”, „Szwadron”, „Szatan z VII klasy” oraz piosenek: „Diamentowy kolczyk”, „Dumka na dwa serca”, „Będzie tak, jak jest”.
-
Odbyły się wybory do Sejmu, całkowicie sfałszowane przez komunistyczne władze; wszystkie mandaty zdobył Front Narodowy, w którym większość miała Polska Zjednoczona Partia Robotnicza.
-
Na podstawie umowy pomiędzy rządem polskim a sowieckim dokonano wymiany terytoriów w Lubelskiem i Bieszczadach.
-
W Toruniu otwarto trzynastą odbudowaną po wojnie radiostację i rozgłośnię Polskiego Radia.
-
Dekretem Rady Ministrów powołana została Polska Agencja Prasowa.
-
Dekret KRN o przejściu wszystkich gruntów w granicach Warszawy na rzecz gminy miasta stołecznego – tzw. dekret Bieruta.
-
Do okupowanej Polski z Budapesztu potajemnie przedostał się marszałek Edward Śmigły-Rydz; zamieszkał w Warszawie. Zmarł na atak serca 2 grudnia 1941 r., pochowany został na Cywilnym Cmentarzu na Powązkach pod nazwiskiem Adama Zawiszy.
-
W Paryżu zmarła Olga Boznańska, jedna z najbardziej cenionych polskich malarek, przedstawicielka impresjonizmu, wybitna artystka okresu Młodej Polski. Jej najsławniejszym obrazem jest portret „Dziewczynka z chryzantemami” z 1894 r. Została odznaczona francuską Legią Honorową i orderem Polonia Restituta.
-
W Batorowie koło Poznania zmarł Józef Dowbor-Muśnicki; gen. armii rosyjskiej, po 1918 r. generał Wojska Polskiego; organizator i dowódca I Korpusu Polskiego w Rosji (1917–1918); w czasie Powstania Wielkopolskiego naczelny dowódca Armii Wielkopolskiej.
-
Premiera filmu „Dziewczęta z Nowolipek” w reżyserii Józefa Lejtesa.
-
W Warszawie rozpoczął się tzw. proces brzeski; na ławie oskarżonych zasiedli przywódcy opozycji parlamentarnej – Centrolewu, oskarżeni o przygotowywanie zamachu stanu.
-
W Warszawie urodziła się Wanda Chotomska, pisarka, autorka wierszy, opowiadań, widowisk teatralnych i słuchowisk radiowych dla dzieci. Napisała ponad 200 książek dla dzieci i młodzieży.
-
Z Rapperswilu wraz ze zbiorami tamtejszego Muzeum Narodowego Polskiego sprowadzono do Polski urnę z sercem Tadeusza Kościuszki, a także bezcenne polskie dzieła sztuki, książki, manuskrypty, które w większości zostały zniszczone podczas Powstania Warszawskiego.
-
Na Politechnice w Rydze powstała polska korporacja akademicka „Welecja”.
-
We Lwowie urodził się Wacław Sobieski, historyk, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego.
-
W Zbarażu urodził się Ignacy Daszyński, działacz socjalistyczny, współzałożyciel Polskiej Partii Socjalno-Demokratycznej Galicji i Śląska, następnie jeden z przywódców PPS; premier Tymczasowego Rządu powołanego w Lublinie w listopadzie 1918 r.; wicemarszałek i marszałek Sejmu w okresie II RP.
-
Zmarł Łukasz Smuglewicz, nadworny malarz króla Augusta III Sasa, twórca portretów rodziny królewskiej.
-
W Seifendorf koło Drezna urodził się Maurycy Hauke, generał artylerii, uczestnik wojny z Rosją w 1792 r., Powstania Kościuszkowskiego, oficer Legionów Polskich; generał wojsk Księstwa Warszawskiego; w kampanii 1813 r. dowodził obroną Twierdzy Zamość; od 1815 r. w armii Królestwa Polskiego, m.in. zastępca ministra wojny, senator; zaufany współpracownik w. księcia Konstantego; zastrzelony w Noc Listopadową przez powstańców; część źródeł jako datę urodzenia M. Haukego podaje 25.10.1773.
-
W Radzyniu Podlaskim urodził się Eustachy Sanguszko, ziemianin, poseł na Sejm Czteroletni; brał udział w wojnie z Rosją w 1792 r., odznaczony za bitwę pod Zieleńcami jednym z pierwszych krzyży Virtuti Militari; uczestnik Powstania Kościuszkowskiego i wyprawy na Moskwę w 1812 r.
-
Pod Koźminem (obecnie Ukraina) wycofujące się z Mołdawii wojska Jana I Olbrachta doznały porażki w bitwie z wojskami wołoskimi Stefana III Wielkiego.