Kalendarz historyczny
28 maja
-
Niemcy wywieźli z więzienia na Pawiaku do obozu koncentracyjnego Auschwitz 304 mężczyzn, wśród nich znajdowali się o. Maksymilian Rajmund Kolbe.
-
W Moskwie zmarł Wiktor Kulikow, w latach 1971–1977 szef Sztabu Generalnego Sił Zbrojnych ZSRS i I wiceminister obrony ZSRS; Od 1977 do 1989 r. głównodowodzący Wojsk Państw – Stron Układu Warszawskiego w randze I wiceministra obrony ZSRS; w latach 1989–1992 generalny inspektor Ministerstwa Obrony Federacji Rosyjskiej.
-
Były premier PRL i RP Tadeusz Mazowiecki, dziennikarz Michał Sumiński i pośmiertnie rotmistrz Witold Pilecki zostali Honorowymi Obywatelami miasta stołecznego Warszawy.
-
W Świnoujściu zmarł Lechosław Goździk, przywódca strajków w warszawskiej FSO w 1956 r.
-
Papież Benedykt XVI odprawił mszę na krakowskich Błoniach, a następnie udał się do byłego niemieckiego obozu zagłady Auschwitz.
-
W Warszawie zmarł Edward Wende, adwokat, obrońca w procesach politycznych, oskarżyciel posiłkowy w procesie zabójców księdza Jerzego Popiełuszki. Senator, poseł, członek Trybunału Stanu.
-
W Krakowie zmarł Jan Lebenstein, malarz, grafik.
-
Sejm przegłosował wotum nieufności dla rządu Hanny Suchockiej.
-
Sejm przyjął uchwałę lustracyjną, zobowiązującą ministra spraw wewnętrznych do podania do 6 czerwca 1992 r. „pełnej informacji na temat urzędników państwowych od szczebla wojewody wzwyż, a także senatorów i posłów; do 2 miesięcy – sędziów, prokuratorów i adwokatów oraz do 6 miesięcy – radnych gmin i członków zarządów gmin – będących współpracownikami UB i SB w latach 1945–1990”.
-
W Warszawie zmarł Konrad Nałęcki, reżyser, twórca m.in. serialu „Czterej pancerni i pies”.
-
Na Placu Czerwonym w Moskwie wylądował sportowym samolotem 19-letni niemiecki pilot Mathias Rust, kompromitując tym samym obronę przeciwlotniczą ZSRS i cały sowiecki system.
-
Sąd Warszawskiego Okręgu Wojskowego zaocznie skazał oskarżonego o szpiegostwo Zdzisława Najdera na karę śmierci oraz kary dodatkowe: pozbawienia praw publicznych na zawsze i konfiskatę mienia w całości.
-
W Warszawie zmarł kardynał Stefan Wyszyński, kapelan Powstania Warszawskiego, biskup lubelski, arcybiskup metropolita gnieźnieński i warszawski, od 1948 r. prymas Polski, nazwany Prymasem Tysiąclecia.
-
Sejm uchwalił ustawę o nowym podziale administracyjnym kraju; zlikwidowane zostały powiaty, liczba województw wzrosła z 17 do 49.
-
Premiera filmu „Nie ma mocnych” w reżyserii Sylwestra Chęcińskiego.
-
W Jerozolimie powołano Organizację Wyzwolenia Palestyny (OWP).
-
W Buffalo w USA rozpoczęło się spotkanie polskich działaczy społecznych, w czasie którego utworzono Kongres Polonii Amerykańskiej.
-
W Lesie Sękocińskim koło Magdalenki Niemcy rozstrzelali 223 więźniów Pawiaka.
-
W getcie krakowskim Niemcy rozpoczęli pierwszą akcję deportacyjną, która trwała do 8 czerwca. Około 5 tys. Żydów wywieziono do niemieckiego obozu zagłady w Bełżcu.
-
Brygada Podhalańska, walcząca w składzie alianckich sił ekspedycyjnych, zdobyła Narwik.
-
Po 18 dniach walk armia belgijska skapitulowała wobec niemieckiej agresji; rząd belgijski udał się na emigrację.
-
W Warszawie urodził się Wojciech Karolak, pianista i kompozytor jazzowy.
-
W Poznaniu urodził się Leszek Herdegen, aktor, literat; uczestnik Powstania Warszawskiego; występował w Teatrze im. Słowackiego w Krakowie, a następnie w warszawskich teatrach Studio i Powszechnym; zagrał m.in. w filmach „Kwiecień”, „Mansarda”, „Faraon”, „Potop”, a także w serialu „Stawka większa niż życie”.
-
Powstał rząd Wincentego Witosa, tworzony przez koalicję PSL „Piast”, Związek Ludowo Narodowy i Chrześcijańską Demokrację.
-
Rozpoczął się I Targ Poznański, impreza, która w następnych latach przerodziła się w targi o charakterze międzynarodowym.
-
W Wiaźmie w Rosji urodził się Leonid Teliga, żeglarz, lotnik; w czasie II wojny światowej walczył m.in. w 300 dywizjonie lotnictwa bombowego „Ziemi Mazowieckiej”; jako pierwszy Polak odbył samotny rejs dookoła świata na jachcie Opty (1967–1969).
-
Wojna rosyjsko-japońska: Klęska floty rosyjskiej w bitwie koło wyspy Cuszima.
-
W Desznie niedaleko Jędrzejowa urodził się Wincenty Pstrowski, górnik, rębacz dołowy, propagandowy wzór przodownika pracy w PRL-u.
-
W Jenisejsku na Syberii urodziła się Irena Krzywicka, pisarka, publicystka, zaangażowana w działania dotyczące edukacji seksualnej, planowania rodziny i równouprawnienia kobiet.
-
W Gorlicach urodził się Bronisław Pieracki, oficer Legionów Polskich, członek POW, pułkownik WP; jeden z czołowych działaczy BBWR; zastępca szefa Sztabu Głównego WP (1928–1929); od 1929 r. wiceminister a od 1931 r. minister spraw wewnętrznych; zginął w 1934 r. w wyniku zamachu dokonanego przez członka Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów.
-
W Zagłębiu Dąbrowskim urodził się Henryk Strasburger, prawnik, ekonomista, minister przemysłu i handlu (1921–1923), generalny komisarz RP w Gdańsku w latach 1924–1932; od 1932 r. prezes Centralnego Związku Polskiego Przemysłu, Górnictwa, Handlu i Finansów. W czasie II wojny światowej minister skarbu w rządzie gen. Władysława Sikorskiego.
-
W Kozlanach w Czechach urodził się Edvard Benesz, czechosłowacki minister spraw zagranicznych (1918–1935), prezydent Czechosłowacji w latach: 1935–1938, 1940–1945 na emigracji oraz 1946–1948.
-
W Czerei, obecnie na Białorusi, urodził się Oskar Miłosz, piszący po francusku poeta, litewski dyplomata, krewny Czesława Miłosza.
-
Urodził się Marian Smoluchowski, fizyk, profesor Uniwersytetu Lwowskiego i Uniwersytetu Jagiellońskiego, jeden z najwybitniejszych uczonych polskich.
-
Upadek Komuny Paryskiej i zakończenie walk na ulicach Paryża, w których brali udział m.in. Jarosław Dąbrowski (naczelny wódz wojsk komuny, zginął w wyniku walk) i Walery Antoni Wróblewski.
-
Urodził się Jerzy Henryk Lubomirski, poseł do galicyjskiego Sejmu Krajowego oraz austriackiej Rady Państwa i Izby Panów; kurator Ossolineum we Lwowie, mecenas kultury.
-
W Wilnie zmarł Mikołaj Radziwiłł, nazywany Czarnym, kanclerz wielki litewski, wojewoda wileński; kalwin, protektor reformacji na Litwie; brat stryjeczny Barbary Radziwiłłówny; twórca potęgi rodu Radziwiłłów.