> >

O PORTALU

Portal dzieje.pl to codzienny serwis historyczny, setki artykułów dotyczących przede wszystkim najnowszej historii Polski, a także materiały wideo, filmy dokumentalne, archiwalne fotografie, dokumenty oraz infografiki i mapy.

Więcej

Kalendarz historyczny

3 września

  • Realizacja filmu „Hubal” w reżyserii Bohdana Poręby. Na zdjęciu aktorzy: Ryszard Filipski jako major Henryk Dobrzański Hubal (L), Stanisław Bieliński jako członek oddziału Hubala (C), Emil Karewicz jako rotmistrz Stanisław Sołtykiewicz (P). Fot. PAP/Afa Pixx/M. Stankiewicz

    Premiera filmu „Hubal” w reżyserii Bohdana Poręby.

  • Danuta Siedzikówna „Inka”. Źródło: IPN

    W Guszczewinie koło Narewki, na skraju Puszczy Białowieskiej, urodziła się Danuta Siedzikówna, sanitariuszka 5. Wileńskiej Brygady AK, pseudonim Inka; skazana w 1946 r. przez władze komunistyczne na karę śmierci i rozstrzelana.

  • Jan Paweł II w rozmowie ze swym przyjacielem kardynałem Andrzejem Marią Deskurem. Fot. PAP/EPA

    W Watykanie zmarł kardynał Andrzej Maria Deskur, przewodniczący Papieskiej Rady ds. Środków Społecznego Przekazu, wieloletni przyjaciel Jana Pawła II, kawaler Orderu Orła Białego.

  • Mieczysław Fogg. Fot. PAP/Z. Wdowiński

    W Warszawie zmarł Mieczysław Fogg, jeden z najpopularniejszych polskich piosenkarzy; jego największe przeboje to „Ostatnia niedziela”, „Bo to się zwykle tak zaczyna”, „Jesienne róże”, „Czy pamiętasz tę noc w Zakopanem”, „Szkoda twoich łez, dziewczyno”, „Upić się warto” i „Piosenka o mojej Warszawie”; w czasie II wojny światowej pomagał artystom pochodzenia żydowskiego, za co został uhonorowany po wojnie tytułem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata.

  • Strajkujący górnicy z kopalni "Manifest lipcowy". Jastrzębie Zdrój, 08.1988. Fot. PAP/CAF/A. Hawałej

    Zakończenie strajku w Kopalni Węgla Kamiennego „Manifest Lipcowy” w Jastrzębiu.

  • W Warszawie doszło do dwóch tragicznych wypadków komunikacyjnych: katastrofy kolejowej na stacji Warszawa Włochy, w wyniku której zginęło osiem osób, a kilkadziesiąt zostało rannych, oraz wypadku tramwaju na skrzyżowaniu ulic Wolskiej i Młynarskiej – zginęło siedem osób, ponad 70 zostało rannych.

  • Wirgiliusz Gryń. Fot. PAP/CAF/W. Rozmysłowicz

    W Warszawie zmarł Wirgiliusz Gryń, aktor, wystąpił w filmach „Bołdyn”, „Klucznik”, „Żywot Mateusza”, „Jak rozpętałem drugą wojnę światową”, „Operacja Himmler”, „Wściekły”, a także w serialu „Dom”.

  • Adam Michnik (2. rząd P) i Jacek Kuroń (2. rząd L) przed Sądem Warszawskiego Okręgu Wojskowego. 1984 r. Fot. PAP/W. Kryński

    Władze komunistyczne aresztowały internowanych 13 grudnia 1981 r. byłych działaczy KSS „KOR”: Jacka Kuronia, Jana Lityńskiego, Adama Michnika i Henryka Wujca.

  • Realizacja filmu „Bołdyn”: Tomasz Zaliwski (1P), Wirgiliusz Gryń (2P), Bogusław Sochnacki (3P). Fot. PAP

    Premiera filmu „Bołdyn” w reżyserii Ewy i Czesława Petelskich.

  • Podpisanie Porozumień Jastrzębskich w kopalni „Manifest Lipcowy”. 03.09.1980. Fot. PAP/CAF/S. Jakubowski

    W Jastrzębiu podpisano porozumienia pomiędzy Międzyzakładowym Komitetem Strajkowym a Komisją Rządową; śląskie kopalnie wznowiły pracę.

  • W Warszawie zmarł prof. Romuald Gutt, architekt, autor m.in. gmachu Głównego Urzędu Statystycznego; współautor projektu budynków mieszkalnych i ogrodu ambasady Chin w Warszawie.

  • Maja Ostaszewska. Fot. PAP/L. Szymański

    W Krakowie urodziła się Maja Ostaszewska, aktorka Nowego Teatru w Warszawie; wystąpiła m.in. w filmach „Prymas. Trzy lata z tysiąca”, „Katyń”, „Janosik. Prawdziwa historia”, „Uwikłanie”, „W imię …”, „Jack Strong”, „Body/Ciało” oraz w serialu „Czas honoru”.

  • Piotr Rubik. Fot. PAP/T. Gzell

    W Warszawie urodził się Piotr Rubik, kompozytor, multiinstrumentalista, producent muzyczny.

  • Gen. Juliusz Rómmel. Fot. NAC

    W Warszawie zmarł Juliusz Rómmel, generał WP, w czasie kampanii 1939 r. dowódca Armii „Łódź”, a następnie Armii „Warszawa”.

  • Pomnik-mauzoleum na terenie byłego niemieckiego obozu zagłady w Treblince. Fot. PAP/P. Piątkowski

    W Duesseldorfie zapadł wyrok w sprawie 10 byłych funkcjonariuszy niemieckiego obozu zagłady w Treblince.

  • Weszła w życie Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, nazywana w skrócie Europejską Konwencją Praw Człowieka.

  • Krzysztof Zaleski. Fot. PAP/A. Rybczyński

    W Świętochłowicach urodził się Krzysztof Zaleski, reżyser teatralny, aktor, związany m.in. z warszawskim Teatrem Współczesnym i Teatrem Ateneum; wystąpił w filmach „Indeks”, „Głosy”, „Kochankowie mojej mamy”, „Obywatel Piszczyk”, „Konsul”, „Samowolka” i „Sztos”.

  • Tomasz Arciszewski. Fot. NAC

    Rząd RP na uchodźstwie rozwiązał Polskie Siły Zbrojne.

  • James Byrnes. Źródło: Wikimedia Commons

    Sekretarz stanu USA James Byrnes w czasie przemówienia w Stuttgarcie wyraził zastrzeżenia wobec granicy polskiej na Odrze i Nysie.

  • Wojska alianckie wylądowały na południu Włoch; rząd włoski premiera Pietro Badoglio podpisał zawieszenie broni z aliantami.

  • Ruiny synagogi w Działoszycach. Fot. Pey. Źródło: Wikimedia Commons

    Na cmentarzu żydowskim w Działoszycach Niemcy rozstrzelali około 1500 Żydów.

  • Stan Borys. Fot. PAP/A. Rybczyński

    Urodził się Stan Borys, właściwie Stanisław Guzek, wokalista, kompozytor, członek zespołu Blackout.

  • Puszki z Cyklonem B, który Niemcy stosowali w komorach gazowych w Auschwitz-Birkenau, Fot. PAP/M. Billewicz

    W KL Auschwitz Niemcy dokonali pierwszego masowego uśmiercenia ludzi przy pomocy Cyklonu B – zginęło około 600 jeńców sowieckich i 250 Polaków.

  • Niemiecki okręt Schleswig-Holstein ostrzeliwuje polską placówkę na Westerplatte. Fot. PAP/Archiwum

    Wielka Brytania i Francja wypowiedziały wojnę III Rzeszy. Konflikt Niemiec z Polską przekształcił się w wojnę światową.

  • Wojska niemieckie zajęły Częstochowę, Radomsko i Katowice oraz zmusiły armię „Modlin” do odwrotu na linię Wisły. Koniec walk na Górnym Śląsku oraz o pozycję umocnioną pod Węgierską Górką bronioną przez oddział kpt. Tadeusza Semika.

  • Płonący wiejski dom wskutek zamieszek w Bydgoszczy. 03.09.1939. Fot. NAC

    W Bydgoszczy niemieccy dywersanci ostrzeliwali wycofujące się jednostki WP; niemiecką dywersję stłumiło wojsko i policja. Propaganda niemiecka nadała tym wydarzeniom nazwę „Blutsonntag” („krwawa niedziela”); po wkroczeniu do Bydgoszczy Wehrmachtu rozpoczęły się szeroko zakrojone represje wobec ludności polskiej.

  • Decyzją prezydenta RP Ignacego Mościckiego utworzono Legion Czechów i Słowaków, złożony z żołnierzy, którzy uciekli z okupowanych przez Niemców Czech.

  • Do portu w Gdyni zawinął żaglowiec Dar Pomorza kończąc rejs dookoła świata.

  • Stanisław Michalski. Fot. PAP/S. Kraszewski

    W Wilnie urodził się Stanisław Michalski, aktor, dyrektor Teatru Wybrzeże w Gdańsku w latach 1988–1993.

  • Jerzy Łojek. Źródło: IPN

    W Warszawie urodził się Jerzy Łojek, historyk, pisarz, publicysta, działacz opozycji demokratycznej w PRL; autor książek „Dzieje pięknej Bitynki. Historia życia Zofii Potockiej 1760–1822”, „Geneza i obalenie Konstytucji 3 maja”, a także „Agresja 17 września 1939. Studium aspektów politycznych” (1979) i „Dzieje sprawy Katynia” (1980) – opublikowanych przez podziemne wydawnictwa.

  • Jan Kanty Steczkowski. Fot. NAC

    W Krakowie zmarł Jan Kanty Steczkowski, działacz Stronnictwa Prawicy Narodowej, minister skarbu i premier rządu utworzonego przez Radę Regencyjną (1918); po odzyskaniu niepodległości ponownie minister skarbu (1920–1921); dyrektor Polskiego Banku Krajowego, prezes Banku Gospodarstwa Krajowego.

  • Wkroczenie wojsk rosyjskich do Lwowa. 09.1914. Źródło: BN Polona

    Wojska rosyjskie zajęły opuszczony przez armię austriacką Lwów.

  • Janusz Franciszek Radziwiłł. Źródło: Wikimedia Commons

    W Berlinie urodził się Janusz Franciszek Radziwiłł, ziemianin, ordynat ołycki, właściciel Nieborowa; polityk konserwatywny, działacz gospodarczy; poseł na Sejm (1928–1935), senator (1935–1938); aresztowany we wrześniu 1939 r. przez władze sowieckie i uwięziony na Łubiance – zwolniony w grudniu 1939 r.; w okresie niemieckiej okupacji przebywał w Warszawie; w 1945 r. ponownie aresztowany przez NKWD i wywieziony do obozu w Krasnogorsku; w 1947 r. powrócił do Polski; zmarł w Warszawie w 1967 r.

  • W Makówcu Dużym koło Mińska Mazowieckiego urodził się Konstanty Laszczka, rzeźbiarz, malarz, grafik, profesor Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie.

  • Powstanie Styczniowe: zwycięska dla powstańców bitwa pod Panasówką niedaleko Zwierzyńca.