21 GRUDNIA

• 1944 / 81 lat

  Gen. Lepold Okulicki został mianowany przez prezydenta RP Władysława Raczkiewicza komendantem Armii Krajowej.

• 1939 / 86 lat

  Prezydent Warszawy Stefan Starzyński został rozstrzelany przez gestapo w mieście lub jego okolicach. Według ustaleń Pionu Śledczego IPN zbrodni dokonano pomiędzy 21 a 23 grudnia. Zbrodni dokonali funkcjonariusze gestapo: oberscharfuehrer Hermann Schimmann, hauptscharfuehrer Weber i unterscharfuehrer Perlbach. Nie zdołano ustalić nazwisk funkcjonariuszy wydających rozkazy.

• 2016 / 9 lat

  W Mogilanach zmarł mjr Zbigniew Paliwoda ps. „Jur”, ostatni żołnierz zgrupowania mjr. Kurasia „Ognia”. Uczestniczył m.in. w brawurowej akcji rozbicia więzienia św. Michała w Krakowie przeprowadzonej 18 sierpnia 1946 r.

• 2015 / 10 lat

  W Poznaniu zmarł o. Jan Góra, dominikanin, duszpasterz akademicki, twórca i organizator dorocznych spotkań młodych na Polach Lednickich.
   

• 2011 / 14 lat

  Pięciu polskich żołnierzy zginęło w przeprowadzonym przez Talibów ataku w afgańskiej prowincji Ghazni. Był to największy, pod względem liczby ofiar, wypadek w trakcie polskiej misji wojskowej w Afganistanie. Polegli żołnierze ochraniali specjalistów z zespołu odbudowy prowincji. W trakcie powrotu do bazy pod ich pojazdem eksplodował silny ładunek wybuchowy.

• 2010 / 15 lat

  W Załubicach zmarł Lech Emfazy Stefański, pisarz, publicysta, tłumacz, uczestnik Powstania Warszawskiego.

• 2007 / 18 lat

  Polska, razem z ośmioma nowymi krajami UE, przystąpiła do układu z Schengen, znoszącego kontrolę na wewnętrznych granicach państw-sygnatariuszy dokumentu.

• 2002 / 23 lata

  Rozpoczęła działalność Polska Biblioteka Internetowa (PBI).

• 1999 / 26 lat

  W Warszawie zmarł Hubert Antoszewski, aktor, lalkarz, animator postaci psa Pankracego w telewizyjnym programie „Piątek z Pankracym”.

• 1998 / 27 lat

  W Poznaniu zmarł prof. Jerzy Topolski, specjalista w dziedzinie metodologii i teorii historii.

• 1997 / 28 lat

  W Warszawie zmarł Jan Wilkowski, reżyser, aktor, pedagog, jeden z najwybitniejszych twórców polskiego teatru lalkowego.

• 1995 / 30 lat

  Na mocy porozumienia izraelsko-palestyńskiego zarząd nad Betlejem przejęły władze Autonomii Palestyńskiej.

• 1995 / 30 lat

  Minister spraw wewnętrznych Andrzej Milczanowski przestawił z trybuny sejmowej informację o utrzymywaniu przez premiera rządu Józefa Oleksego kontaktów z wywiadem rosyjskim. Wywołało to gwałtowny polityczny kryzys, a Oleksy w styczniu 1996 r., po wszczęciu śledztwa przez wojskową prokuraturę, ustąpił z fotela szefa rządu. Śledztwo zostało w kwietniu umorzone.

• 1992 / 33 lata

  W Krakowie Polska, Czechosłowacja i Węgry zawarły umowę o powołaniu Środkowoeuropejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (CEFTA). 

• 1991 / 34 lata

  W Warszawie zmarł Waldemar Kazanecki, kompozytor, pianista; autor muzyki do kilkuset filmów, m.in. „Hrabiny Cosel”, „Nocy i dni” oraz serialu telewizyjnego „Czarne chmury”.

• 1991 / 34 lata

  W Krakowie zmarł Władysław Machejek, pisarz, dziennikarz, polityk, poseł na Sejm PRL, w latach 1952–1989 redaktor naczelny krakowskiego „Życia Literackiego”.

• 1990 / 35 lat

  W Moskwie ukazał się pierwszy numer „Niezawisimoj Gaziety”, pisma skierowanego do środowisk liberalnych i inteligenckich.

• 1988 / 37 lat

  W Warszawie zmarł Bohdan Czeszko, pisarz, scenarzysta, publicysta, autor m.in. powieści „Pokolenie”, „Przygoda w kolorach”; żołnierz Gwardii Ludowej i Armii Ludowej, powstaniec warszawski.

• 1988 / 37 lat

  W wyniku zamachu terrorystycznego nad szkockim miasteczkiem Lockerbie doszło do katastrofy lotniczej samolotu linii Pan Am 103. Eksplozja bomby zabiła 259 osób na pokładzie samolotu i 11 mieszkańców Lockerbie. O zamach oskarżono agentów libijskiego wywiadu.

• 1987 / 38 lat

  Premiera filmu „Magnat” w reżyserii Filipa Bajona.

• 1981 / 44 lata

  Stan wojenny: ambasador PRL w Waszyngtonie Romuald Spasowski poprosił władze USA o azyl polityczny.

• 1981 / 44 lata

  W Warszawie zmarł Seweryn Butrym, aktor teatralny i filmowy.

• 1980 / 45 lat

  W Warszawie zmarł Stanisław Jaśkiewicz, aktor teatralny i filmowy.

• 1979 / 46 lat

  W Warszawie urodziła się Patrycja Markowska, piosenkarka.

• 1975 / 50 lat

  Grupa terrorystów pod dowództwem Ilicha Ramireza Sancheza, ps. Carlos dokonała ataku na szczyt państw grupy OPEC w Wiedniu. Zginęło 3 zakładników, a 7 zostało rannych.

• 1968 / 57 lat

  Rolą Anieli w „Wielkim człowieku do małych interesów” Aleksandra Fredry w Teatrze Współczesnym zadebiutowała na deskach profesjonalnego teatru Stanisława Celińska.

• 1964 / 61 lat

  Premiera filmu Aleksandra Forda „Pierwszy dzień wolności” wg dramatu Leona Kruczkowskiego.

• 1961 / 64 lata

  W Warszawie w niejasnych okolicznościach zginął Henryk Holland, działacz komunistyczny, socjolog, dziennikarz. Aresztowany pod zarzutem szpiegostwa i poddany wielogodzinnym przesłuchaniom, wypadł z okna własnego mieszkania podczas rewizji prowadzonej przez Służbę Bezpieczeństwa. Część historyków nie wyklucza, że był to mord polityczny SB.

• 1958 / 67 lat

  Redakcja Badania Opinii Publicznej przy Biurze Listów Komitetu ds. Radia i Telewizji została przekształcona w samodzielną jednostkę: Ośrodek Badania Opinii Publicznej.

• 1957 / 68 lat

  Na pokładzie M/S „Batory” zmarła Helena Buczyńska, aktorka teatralna i filmowa.

• 1954 / 71 lat

  W Fort Lauderdale na Florydzie urodziła się Chris Evert-Lloyd, tenisistka; 18-krotnie zwyciężała w turniejach Wielkiego Szlema, w tym trzykrotnie wygrywała Wimbledon (1974, 1976, 1981).

• 1951 / 74 lata

  W Stargardzie Szczecińskim urodził się Przemysław Gintrowski, bard Solidarności, kompozytor, muzyk.

• 1950 / 75 lat

  W Penley (Wielka Brytania) zmarł Jan Piłsudski, prawnik, polityk, wicemarszałek sejmu i minister skarbu II RP, brat marszałka Józefa Piłsudskiego.

• 1948 / 77 lat

  Plenum KC PZPR wybrało Bolesława Bieruta przewodniczącym PZPR.

• 1945 / 80 lat

  W Heidelbergu w Niemczech na skutek obrażeń odniesionych w wypadku samochodowym, zmarł generał George S. Patton, jeden z najwybitniejszych dowódców armii amerykańskiej w czasie II wojny światowej.

• 1940 / 85 lat

  W Hollywood zmarł Francis Scott Fitzgerald, amerykański pisarz i scenarzysta, autor m.in. „Po tej stronie raju”, „Wielkiego Gatsby’ego” i „Ostatniego z wielkich”.

• 1940 / 85 lat

  W Baltimore (USA) urodził się Frank Zappa, amerykański muzyk i kompozytor.

• 1940 / 85 lat

  Do uzbrojenia Armii Czerwonej wprowadzono pistolet maszynowy PPSz-41, „pulemiot Szpagina”, zwany powszechnie „pepeszą”.

• 1937 / 88 lat

   W Nowym Jorku urodziła się Jane Fonda, amerykańska aktorka. 

• 1935 / 90 lat

  W Goeteborgu zmarł Kurt von Tucholsky, niemiecki pisarz i publicysta.

• 1932 / 93 lata

  W Warszawie zmarł Karol Stryjeński, rzeźbiarz, architekt, plastyk, dyrektor Instytutu Propagandy Sztuki, mąż malarki Zofii Stryjeńskiej.

• 1927 / 98 lat

  Na mocy rozporządzenia Rady Ministrów utworzono Państwowe Zakłady Lotnicze (PZL) z siedzibą w Warszawie. 

• 1924 / 101 lat

  W Krakowie urodził się Mieczysław Jahoda, operator filmowy i reżyser, autor zdjęć m.in. do „Krzyżaków” (1960), „Rękopisu znalezionego w Saragossie” (1964), „Szyfrów” (1966) i „Nie lubię poniedziałku” (1971).

• 1921 / 104 lata

  W Warszawie urodziła się Barbara Wojtowicz (później Wójtowicz-Natanson), fizyk, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, żołnierz Szarych Szeregów i Armii Krajowej, żona profesora Ludwika Natansona.

• 1919 / 106 lat

  W Warszawie powstał Polski Związek Piłki Nożnej.

• 1914 / 111 lat

  W Berlinie urodził się Zygmunt Maciejewski, aktor teatralny i filmowy.

• 1896 / 129 lat

  Urodził się Konstanty Rokossowski, marszałek Polski, a wcześniej ZSRR. Od 1918 r. w Armii Czerwonej; w czasie II wojny światowej pod jego dowództwem w ramach Frontu Białoruskiego walczyła 1 Armia Wojska Polskiego; w latach 1949–1956 minister obrony narodowej Polski, wicepremier, członek BP KC PZPR.

• 1890 / 135 lat

  W Krośnie urodził się Jan Konstanty Dąbrowski, historyk średniowiecza, profesor uniwersytetów wileńskiego i krakowskiego, członek Polskiej Akademii Umiejętności.

• 1890 / 135 lat

  W Kłyżowie (powiat Nisko) urodził się Adam Kuryłowicz, działacz związkowy, polityk, członek Polskiej Partii Socjalistycznej, wieloletni prezes Związku Zawodowego Kolejarzy; w PRL poseł, minister pracy i polityki społecznej, członek KC PZPR. 

• 1886 / 139 lat

  W Warszawie zmarł Wacław Szymanowski, pisarz, dziennikarz i dramaturg.

• 1885 / 140 lat

  W Ząbkowicach urodziła się Anna Podgórska, nauczycielka, działaczka społeczna i niepodległościowa, uczestniczka Powstania Warszawskiego.

• 1878 / 147 lat

  We Lwowie urodził się Jan Łukasiewicz, matematyk, logik, filozof, dwukrotny rektor Uniwersytetu Warszawskiego, minister wyznań religijnych i oświecenia publicznego w rządzie Ignacego Jana Paderewskiego (1919).

• 1874 / 151 lat

  W Warszawie urodził się Tadeusz Boy-Żeleński, pisarz, poeta, tłumacz literatury francuskiej, krytyk literacki i działacz społeczny.

• 1867 / 158 lat

  W Jabłonicy Polskiej na Podkarpaciu urodził się Jan Stapiński, polityk, poseł do parlamentu wiedeńskiego i na Sejm II RP; jeden z twórców polskiego ruchu ludowego.

• 1867 / 158 lat

  Galicja pod zaborem austriackim uzyskała autonomię na mocy tzw. konstytucji grudniowej, którą wydał cesarz Franciszek Józef I.

• 1864 / 161 lat

  W Krakowie urodził Maksymilian Gumplowicz, historyk i etnograf, działacz Towarzystwa Szkoły Ludowej.

• 1846 / 179 lat

  W Londynie chirurg Robert Liston przeprowadził pierwszą w Europie operację, podczas której pacjent był znieczulony eterem.

• 1830 / 195 lat

  Dyktator Powstania Listopadowego Józef Chłopicki rozwiązał Rząd Tymczasowy, powołując w jego miejsce Radę Najwyższą Narodową. Prezesem został dotychczasowy szef Rządu Tymczasowego książę Adam Czartoryski.

• 1829 / 196 lat

  W Poznaniu zmarł Teofil Wolicki, arcybiskup gnieźnieński i poznański.

• 1824 / 201 lat

  W Londynie zmarł James Parkinson, lekarz, przyrodnik; w 1817 r. jako pierwszy opisał „drżączkę poraźną” – schorzenie nazywane dziś chorobą Parkinsona.

• 1807 / 218 lat

  Książę Fryderyk August wydał tzw. dekret grudniowy, na mocy którego formalnie znoszono poddaństwo chłopów poprzez przyznanie im prawa swobodnego przenoszenia się z miejsca na miejsce w granicach Księstwa Warszawskiego.

• 1801 / 224 lata

  W Ilińcach na Kijowszczyźnie urodził się Tomasz Padurra (Tymko Padura), poeta polsko-ukraiński, uczestnik Powstania Listopadowego.

• 1796 / 229 lat

  W Miasocie koło Mołodeczna urodził się Tomasz Zan, poeta, współzałożyciel Towarzystwa Filomatów, założyciel Związku Promienistych, prezes Zgromadzenia Filaretów (1820–1823); w latach 1824–1837 na zesłaniu.

• 1610 / 415 lat

  Zmarł Dymitr Samozwaniec II, podający się za cudownie ocalonego syna Iwana IV Groźnego; pretendent do tronu carów Rosji w latach 1607–1610.

• 1375 / 650 lat

  W Certaldo we Włoszech zmarł Giovanni Boccaccio, pisarz, czołowy przedstawiciel włoskiego renesansu, autor zbioru nowel „Dekameron”.