Kalendarz historyczny
26 kwietnia
-
Wojna polsko-austriacka: zwycięstwo wojsk Księstwa Warszawskiego w bitwie pod Grochowem.
-
Ukazało się pierwsze wydanie „Gazety Wolnej Warszawskiej”, oficjalnego organu władz Powstania Kościuszkowskiego.
-
Producent filmowy Lew Rywin został skazany nieprawomocnie przez Sąd Okręgowy w Warszawie na 2,5 roku pozbawienia wolności oraz 100 tys. zł grzywny za oszustwo polegające na złożeniu oferty płatnej protekcji Adamowi Michnikowi.
-
W Winnipeg zmarł Michał Maciejowski, pilot Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii, as myśliwski, autor około 10 zestrzeleń niemieckich samolotów w latach 1940–1943.
-
Premiera filmu „Szabla od komendanta” w reżyserii Jana Jakuba Kolskiego.
-
Prezydent Lech Wałęsa podpisał w czasie wizyty na Litwie traktat polsko-litewski „O przyjaznych stosunkach i dobrosąsiedzkiej współpracy”.
-
Strajk w Hucie im. Lenina w Krakowie, poza postulatami płacowymi protestujący żądali ponownego przyjęcia do pracy zwolnionych działaczy Solidarności.
-
Wybuch w elektrowni atomowej w Czarnobylu na Ukrainie; była to największa katastrofa w historii energetyki jądrowej.
-
W Warszawie przywódcy partii komunistycznych Bułgarii, Czechosłowacji, NRD, Polski, Rumunii, Węgier i Związku Sowieckiego podpisali protokół przedłużający istnienie Układu Warszawskiego na kolejne 20 lat.
-
W Katowicach w Areszcie Śledczym wykonano wyrok śmierci na Zdzisławie Marchwickim, „wampirze z Zagłębia”, który był skazany za zamordowanie 14 kobiet i usiłowanie zabójstwa siedmiu.
-
W Nowym Dworze Mazowieckim urodziła się Elżbieta Urbańczyk-Baumann, kajakarka, wielokrotna medalistka mistrzostw świata, 43-krotna mistrzyni Polski.
-
Premiera filmu „Czarne skrzydła” w reż. Ewy i Czesława Petelskich.
-
W Żorach urodził się Stanisław Sojka, wokalista i kompozytor jazzowy, pianista, poeta.
-
W Jenisejsku urodził się Tadeusz Słobodzianek, dramatopisarz, reżyser, krytyk teatralny; współzałożyciel Towarzystwa Wierszalin-Teatr; autor m.in. dramatów „Car Mikołaj”, „Turlajgroszek”, „Prorok Ilja”, „Merlin. Inna historia”, „Sen pluskwy” i „Nasza klasa”; od 2012 r. dyrektor warszawskiego Teatru Dramatycznego.
-
W Warszawie urodziła się Ewa Podleś, śpiewaczka.
-
Rozpoczęto budowę zakładów metalurgicznych „Nowa Huta”.
-
W Gdańsku urodził się Piotr Szulkin, reżyser, scenarzysta, autor filmów „Golem”, „Wojna światów – następne stulecie”, „O-bi, o-ba. Koniec cywilizacji”, „Ga, ga. Chwała bohaterom” i „Ubu Król”.
-
1 Maja ustanowiono świętem państwowym.
-
Żołnierze oddziału „Pegaz” Kedywu Komendy Głównej AK zastrzelili w Warszawie na ul. Chocimskiej Erwina Groessera – pułkownika niemieckiej policji.
-
Prezydent RP Władysław Raczkiewicz mianował Delegata Rządu na Kraj Jana S. Jankowskiego wicepremierem i podpisał dekret o tymczasowej organizacji władz na obszarze Rzeczypospolitej.
-
W nocy z 26 na 27 kwietnia z niemieckiego obozu Auschwitz uciekł rtm. Witold Pilecki, współzałożyciel Tajnej Armii Polskiej, oficer KG AK; w 1940 r. dobrowolnie poddał się aresztowaniu i wywózce do Auschwitz, aby zdobyć informacje o obozie; uczestnik Powstania Warszawskiego; od 1945 r. w 2. Korpusie Polskim we Włoszech; po powrocie do Polski aresztowany przez władze komunistyczne, po brutalnym śledztwie skazany na śmierć i stracony.
-
Powstanie w warszawskim getcie: na ulicach Warszawy pojawiły się obwieszczenia okupacyjnych władz niemieckich, przypominające o karze śmierci za pomoc Żydom.
-
W Warszawie urodziła się Jadwiga Staniszkis, socjolog, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, członek Polskiej Akademii Nauk;. w czasie strajku w Stoczni Gdańskiej w sierpniu 1980 r. członek Komisji Ekspertów MKS; autorka wielu książek m.in. „Polska. Samoograniczająca się rewolucja”, „Ontologia socjalizmu”, „Postkomunistyczne państwo: w poszukiwaniu tożsamości”, „Postkomunizm: próba opisu”.
-
W Warszawie urodził się Jan Pietrzak, aktor, satyryk, kierownik artystyczny warszawskich kabaretów „Hybrydy” i „Pod Egidą”.
-
W nazistowskich Niemczech utworzono Gestapo (Geheime Staatspolizei), tajną policję polityczną III Rzeszy.
-
W Suchej Beskidzkiej urodził się Andrzej Szczepkowski, aktor, reżyser teatralny, pedagog.
-
W Radomsku urodził się Zbigniew Dłubak, teoretyk sztuki, malarz i fotograf; więzień niemieckich obozów Auschwitz i Mauthausen, gdzie organizował pokazy artystyczne.
-
Wyprawa kijowska: wojska polskie zajęły Żytomierz i Berdyczów.
-
W Warszawie urodził się Władysław Daniłowski, pianista, śpiewak, kompozytor, współzałożyciel i kierownik Chóru Dana.
-
Uchwała sejmu pruskiego o powołaniu Komisji Kolonizacyjnej w celu wykupu własności ziemskiej z rąk Polaków i germanizacji tych obszarów.
-
W Warszawie zmarł Napoleon Orda, malarz, muzyk; więzień carski, uczestnik Powstania Listopadowego; autor licznych akwareli i rysunków przedstawiających zabytki z terenów obecnej Białorusi, Ukrainy, Litwy i Polski.
-
W Warszawie urodził się Stanisław Car, polityk obozu piłsudczykowskiego, prawnik, jeden z głównych twórców Konstytucji kwietniowej.
-
W Warszawie urodził się Feliks Perl, działacz socjalistyczny, publicysta; współtwórca i jeden z głównych teoretyków PPS; więzień carski, członek PPS-Frakcji Rewolucyjnej; redaktor naczelny „Robotnika” (1915–1927).
-
W siedzibie Towarzystwa Naukowego Krakowskiego odbył się pierwszy pokaz obrazu „Alchemik Sędziwój” autorstwa Jana Matejki.
-
W Wilamowicach urodził się Józef Bilczewski, arcybiskup metropolita lwowski, teolog, profesor i rektor Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie; kanonizowany w 2005 r.