Kalendarz historyczny
27 maja
-
W Warszawie urodził się Bohdan Arct, pilot myśliwski; w czasie II wojny światowej w Polskich Siłach Powietrznych w Wielkiej Brytanii, m.in. dowódca eskadry „B” w Dywizjonie 303; autor wielu publikacji historycznych i wspomnień.
-
W Genewie zmarł Jan Kalwin, reformator religijny, współtwórca kościoła ewangelicko-reformowanego.
-
W Brisbane w Australii zmarła Małgorzata Dydek, jedna z najlepszych polskich koszykarek.
-
W Warszawie otwarto Centrum Olimpijskie.
-
W Bydgoszczy zmarł Ryszard Ber, reżyser, scenarzysta, twórca filmów „Droga”, „Cudzoziemka”, „Kamień na kamieniu”, a także seriali „Lalka” i „Kanclerz”.
-
W Warszawie zmarł Kazimierz Leski „Bradl”, oficer wywiadu i kontrwywiadu Komendy Głównej ZWZ-AK; w latach 1945–1955 więziony przez władze komunistyczne.
-
Odbyły się pierwsze w powojennej Polsce wolne wybory samorządowe, pierwsze w pełni demokratyczne wybory w Polsce po 1945 roku. Kandydaci Komitetów Obywatelskich „Solidarność” zdobyli ponad 53 proc. głosów.
-
Na przełęczy Lho-La pod Everestem (8850 m) w lawinie zginęli polscy himalaiści: Zygmunt Andrzej Heinrich, Wacław Otręba, Mirosław Dąsal i Mirosław Gardzielewski, następnego dnia w wyniku odniesionych obrażeń zmarł Eugeniusz Chrobak.
-
W Warszawie przed kościołem ss. Wizytek odsłonięto pomnik kardynała Stefana Wyszyńskiego.
-
Żaglowiec „Dar Pomorza” został przekształcony w statek-muzeum.
-
W Los Angeles zmarł Józef Lejtes, reżyser filmowy, jeden najważniejszych twórców polskiego kina w okresie międzywojennym; autor m.in. filmów „Barbara Radziwiłłówna”, „Dziewczęta z Nowolipek” i „Granica”.
-
Film „Człowiek z żelaza” w reżyserii Andrzeja Wajdy zdobył główną nagrodę na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Cannes.
-
W New Delhi zmarł Jawaharlal Nehru, jeden z przywódców Indyjskiego Kongresu Narodowego; pierwszy premier niepodległych Indii (1947–1964).
-
Polskie Radio nadało pierwszy odcinek słuchowiska „W Jezioranach”.
-
W Lęborku urodził się Cezary Wodziński, filozof, znawca myśli Martina Heideggera, tłumacz i eseista; wykładowca m.in. Uniwersytetu Jagiellońskiego i Uniwersytetu Warszawskiego.
-
W Warszawie urodziła się Magdalena Kuta, aktorka.
-
W Warszawie urodziła się Magdalena Wołłejko, aktorka, wystąpiła m.in. w filmach „Chłopi”, „Akcja pod Arsenałem”, „Pensja pani Latter” i „Kobieta w kapeluszu”.
-
Wspólny atak oddziałów UPA i AK-WiN na Hrubieszów skierowany przeciwko władzy komunistycznej.
-
Zbrodnia Wołyńska: we wsi Niemilia (Komarnia-Jackowicze) ukraińscy nacjonaliści zamordowali 126 Polaków, wiele osób zostało rannych.
-
Grupa wyszkolonych w Anglii czeskich spadochroniarzy dokonała w Pradze zamachu na gen. SS i policji Reinharda Heydricha, szefa RSHA (Głównego Urzędu Bezpieczeństwa Rzeszy) i zastępcę protektora Czech i Moraw; w wyniku odniesionych ran Heydrich zmarł.
-
W KL Auschwitz rozstrzelany został Ludwik Puget, rzeźbiarz, malarz, historyk sztuki.
-
W Sieniawie urodził się Andrzej Zoll, prawnik, sędzia, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego; prezes Trybunału Konstytucyjnego (1993–1997); w latach 2000–2006 Rzecznik Praw Obywatelskich.
-
W niemieckim obozie koncentracyjnym Sachsenhausen zamordowany został Bolesław Roja, oficer Legionów Polskich, dowódca III Brygady (1917); generał WP, uczestnik walk z Ukraińcami w obronie Lwowa i wojny polsko-bolszewickiej; w 1922 r. przeniesiony w stan spoczynku; poseł na Sejm z ramienia Stronnictwa Chłopskiego (1928–1929).
-
W Konstancinie urodził się Stefan Starczewski, socjolog, polonista, pedagog, działacz opozycji demokratycznej; redaktor niezależnej „Krytyki” (1978–1981); kierował Zespołem Oświaty i Wychowania NSZZ „S” (1981); po ogłoszeniu stanu wojennego internowany; współzałożyciel podziemnego Komitetu Helsińskiego w Polsce (1982); uczestnik obrad okrągłego stołu; wieloletni dyrektor Fundacji Kultury.
-
Powołany został rząd Aleksandra Prystora.
-
W Fürth w Bawarii urodził się Henry Kissinger, polityk, dyplomata, politolog; w latach 1969–1974 specjalny doradca prezydenta USA ds. bezpieczeństwa narodowego i dyrektor Rady ds. Bezpieczeństwa Narodowego; sekretarz stanu (1973–1977); laureat Pokojowej Nagrody Nobla w 1973 r.
-
W Nowym Jorku urodził się Herman Wouk, pisarz, autor powieści „Wichry wojny”, „Wojna i pamięć” oraz „Bunt na okręcie”.
-
W Baden-Baden zmarł Robert Koch, lekarz, jeden z twórców bakteriologii i nauki o chorobach zakaźnych; odkrył m.in. zarazek gruźlicy; w 1905 r. otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie medycyny.
-
W Nasutowie koło Lublina urodził się Karol Ziemski, „Wachnowski”, generał WP, oficer Komendy Głównej AK; w czasie Powstania Warszawskiego dowódca Grupy „Północ”, broniącej Starego Miasta.
-
W Derebczynie koło Jampola urodził się Zbigniew Pronaszko, malarz, rzeźbiarz, scenograf.
-
Koronacja Aleksandra III Romanowa na cara Rosji.
-
W Lucynie na Łotwie urodził się Ferdynand Ossendowski, pisarz, publicysta, podróżnik, badacz.
-
W Wysokiem Mazowieckiem urodził się Jan Kucharzewski, polityk, historyk, publicysta, w latach 1917–1918 premier rządu Rady Regencyjnej.
-
W Wielicznej koło Węgrowa urodziła się Feliksa Magdalena Kozłowska, założycielka wspólnoty mariawitów.
-
W Nicei zmarł Niccolo Paganini, włoski skrzypek i kompozytor.
-
W Warszawie otwarty został dla publiczności Ogród Saski.
-
Car Piotr I założył Sankt Petersburg.
-
Wojewoda malborski Jakub Wejher założył Wejherowo.
-
W Łowiczu zmarł Jan Wężyk, arcybiskup gnieźnieński, prymas Polski (1627–1638).
-
W Muehlhausen w Turyngii stracony został Thomas Muentzer, anabaptysta, przywódca duchowy i główny ideolog reformacji chłopskiej; wzięty do niewoli w bitwie pod Frankenhausen.
-
W Budzie odbył się ślub króla czeskiego i niemieckiego Karola IV Luksemburskiego z Anną Świdnicką z dynastii Piastów. Od 1355 r. była Cesarzową Świętego Cesarstwa Rzymskiego.