> >

O PORTALU

Portal dzieje.pl to codzienny serwis historyczny, setki artykułów dotyczących przede wszystkim najnowszej historii Polski, a także materiały wideo, filmy dokumentalne, archiwalne fotografie, dokumenty oraz infografiki i mapy.

Więcej

10 GRUDNIA

  • 1989 / 35 lat
    Demontowanie pomnika Włodzimierza Lenina w Nowej Hucie, fot. PAP/M. Sochor

    W Nowej Hucie, dzielnicy Krakowa, zdemontowany został pomnik Włodzimierza Lenina. Autorem największego w Polsce pomnika wodza bolszewickiej rewolucji był Marian Konieczny. Odlana z brązu figura miała 6,5 metra wysokości i ważyła 6,5 tony. Została wykonana w 1973 r. w Zakładach Urządzeń Technicznych w Gliwicach. Zdemontowanie pomnika było konsekwencją młodzieżowych protestów. Podczas jednego z nich pomnik oblano farbą i podpalono.

  • 1924 / 100 lat
    Władysław Reymont. Fot. PAP/Reprodukcja/J. Morek

    Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury odebrał Władysław Reymont.

  • 2021 / 3 lata

    W Paryżu zmarł Andrzej Wat, historyk sztuki, autor rozpraw naukowych i książek o Janie Lebensteinie, popularyzator twórczości Augusta Zamoyskiego, zesłaniec do Kazachstanu. Syn pisarza Aleksandra Wata i Pauliny Wat.

  • 2019 / 5 lat
    Adam Słodowy. Fot. PAP/J. Morek

    W Warszawie zmarł Adam Słodowy, popularyzator nauki i prowadzący program „Zrób to sam” w Telewizji Polskiej. Program nadawany był przez 24 lata między 1959 a 1983 r.

  • 2019 / 5 lat
    Olga Tokarczuk odebrała literacką Nagrodę Nobla. 10.12.2019. Fot. PAP/EPA

    Olga Tokarczuk odebrała literacką Nagrodę Nobla za rok 2018.

  • 2007 / 17 lat

    Ruszyła Biełsat TV – satelitarny kanał Telewizji Polskiej nadawany w języku białoruskim.

  • 2003 / 21 lat
    Prof. Janusz Pajewski. Fot. PAP/A. Rybczyński

    W Poznaniu zmarł prof. Janusz Pajewski, historyk dziejów XIX wieku i międzywojnia, autor pierwszej w PRL wydanej legalnie monografii odbudowy państwa polskiego w 1918 r.

  • 1996 / 28 lat

    W Warszawie zmarła Maryna Zagórska, tłumaczka literatury pięknej, współpracowniczka Komitetu Obrony Robotników, żona poety Jerzego Zagórskiego; Sprawiedliwa wśród Narodów Świata.

  • 1996 / 28 lat
    Wisława Szymborska odebrała literackiego Nobla. Fot. PAP/J. Bednarczyk

    Wisława Szymborska odebrała Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury.

  • 1994 / 30 lat

    Zmarła Krystyna Tustanowska, pseudonim Tina, żołnierka Armii Krajowej, uczestniczyła w wielu akcjach AK: w zamachu na Kutscherę i odbiciu „Rudego” pod Arsenałem.

  • 1992 / 32 lata

    Zmarł Ignacy Loga-Sowiński, polityk i działacz związkowy, od lat 30. związany z ruchem komunistycznym; w PRL m.in. członek KC PZPR i Rady Państwa.

  • 1991 / 33 lata
    Szczyt EWG w Maastricht. 09.12.1991. Fot. PAP/CAF/Archiwum

    W Maastricht w Holandii zakończył się szczyt 12 państw EWG, podczas którego uzgodniono traktat o unii gospodarczej i politycznej.

  • 1989 / 35 lat

    Telewizyjna premiera filmu „Dekalog I” w reżyserii Krzysztofa Kieślowskiego.

  • 1986 / 38 lat
    Zbigniew Romaszewski. Fot. PAP/T. Michalak

    Lech Wałęsa powołał Komisję Interwencji i Praworządności NSZZ „Solidarność”, którą kierował Zbigniew Romaszewski.

  • 1984 / 40 lat

    Zgromadzenie Ogólne ONZ przyjęło Konwencję w sprawie zakazu stosowania tortur.

  • 1983 / 41 lat
    Danuta Wałęsa wraz z synem Bogdanem odebrała w Oslo przyznaną Lechowi Wałęsie Pokojową Nagrodę Nobla. Fot. PAP/CAF/Archiwum

    Danuta Wałęsa wraz z synem odebrała w Oslo przyznaną Lechowi Wałęsie Pokojową Nagrodę Nobla.

  • 1982 / 42 lata

    W meczu koszykarskiej ekstraklasy Górnik Wałbrzych - Pogoń Szczecin zawodnik Górnika Mieczysław Młynarski zdobył 90 punktów. Do dziś wynik ten pozostaje rekordem polskiej ligi.

  • 1980 / 44 lata

    Przy Krajowej Komisji Porozumiewawczej NSZZ „Solidarność” powstał Komitet Obrony Więzionych za Przekonania.

  • 1980 / 44 lata
    Czesław Miłosz podczas ceremonii odebrania Literackiej Nagrody Nobla w Sztokholmie 10 grudnia 1980 r., fot. PAP/J. Undro

    Czesław Miłosz odebrał literacką Nagrodę Nobla.

  • 1978 / 46 lat

    W Pucku urodził się Daniel Pliński, siatkarz, pięciokrotny mistrz Polski, mistrz Europy z 2009 roku i wicemistrz świata z roku 2006.

  • 1972 / 52 lata
    Janusz Morgenstern. Fot. PAP/CAF/W. Rozmysłowicz

    Premiera filmu „Trzeba zabić tę miłość” w reżyserii Janusza Morgensterna.

  • 1969 / 55 lat

    Premiera filmu „Czyż nie dobija się koni?” w reżyserii Sydneya Pollacka.

  • 1966 / 58 lat
    Zespół Czerwone Gitary na sopockim molo – na zdjęciu m.in. Krzysztof Klenczon (L), Jerzy Skrzypczyk (4P), Seweryn Krajewski (2P), Bernard Dornowski (P). 1967 r. Fot. PAP/PAI/I. Jarosińska

    Pierwszy album studyjny „Czerwonych Gitar” – „To właśnie my”.

  • 1965 / 59 lat
    Michał Grażyński. Fot. NAC

    W Londynie zmarł tragicznie Michał Grażyński, piłsudczyk, w trakcie III powstania śląskiego szef sztabu Grupy Wschód i od tamtej pory wróg Wojciecha Korfantego; w latach 1926–1939 wojewoda śląski, w pierwszych dniach II wojny światowej objął stanowisko ministra propagandy i zaraz potem z innymi członkami najwyższych władz wyjechał z kraju. Przez Władysława Sikorskiego został internowany razem z innymi politykami sanacyjnymi na Wyspie Węży. Po śmierci Sikorskiego odzyskał wolność, nie wrócił do Polski. Zginął pod kołami samochodu.

  • 1962 / 62 lata

    Światowa premiera filmu „Lawrence z Arabii” opowiadającego o losach Thomasa Edwarda Lawrence'a, brytyjskiego archeologa, podróżnika, żołnierza i agenta wywiadu, uczestnika I wojny światowej na Bliskim Wschodzie.

  • 1959 / 65 lat

    Zmarł Andrzej Sołtan, fizyk, twórca i pierwszy dyrektor Instytutu Badań Jądrowych.

  • 1956 / 68 lat
    Nowe tablice na gmachach publicznych w Katowicach, które po śmierci Stalina przemianowano na Stalinogród. 25.03.1953. Fot. PAP/CAF/K. Seko

    Decyzją Rady Państwa Stalinogród powrócił do historycznej nazwy – Katowice.

  • 1956 / 68 lat
    Antysowieckie zamieszki w Szczecinie - wybite szyby w budynku I Komisariatu MO. Źródło: IPN

    W Szczecinie wybuchły antysowieckie zamieszki, zaatakowano m.in. budynek konsulatu ZSRS, komisariaty MO, Centralne Więzienie oraz Prokuraturę Wojewódzką.

  • 1953 / 71 lat
    Lucyna Messal. Fot. PAP/S. Dąbrowiecki

    W Warszawie zmarła Lucyna Messal (Messalka), aktorka, śpiewaczka, tancerka, primadonna operetki warszawskiej.

  • 1948 / 76 lat
    ONZ. Fot. PAP/EPA

    Zgromadzenie Ogólne ONZ uchwaliło Powszechną Deklarację Praw Człowieka.

  • 1946 / 78 lat
    Jan Sawka. Fot. PAP/R. Koszowski

    W Zabrzu urodził się Jan Sawka, grafik, malarz. Zajmował się plakatem i grafiką ilustracyjną.

  • 1945 / 79 lat
    Marek Grechuta. Fot. PAP

    W Zamościu urodził się Marek Grechuta, piosenkarz, poeta, kompozytor, wykonawca przebojów „Dni, których nie znamy”, „Będziesz moją panią”, „Niepewność”, „Korowód”.

  • 1943 / 81 lat
    Alfred Lampe. Źródło: Wikimedia Commons

    W Moskwie zmarł Alfred Lampe, działacz komunistyczny, członek KC KPP; współorganizator Związku Patriotów Polskich w Związku Sowieckim oraz 1 Dywizji Piechoty im. T. Kościuszki.

  • 1942 / 82 lata
    Edward Raczyński. Fot. NAC

    Nota ministra spraw zagranicznych RP Edwarda Raczyńskiego do rządów Narodów Zjednoczonych dotycząca niemieckich zbrodni na ludności żydowskiej w okupowanej Polsce.

  • 1940 / 84 lata
    Aleksander Smolar. Fot. PAP/T. Gzell

    W Białymstoku urodził się Aleksander Smolar, publicysta, w czasach PRL działacz opozycji demokratycznej, rzecznik Komitetu Obrony Robotników. Założyciel kwartalnika „Aneks”; w latach 1991–2020 prezes Fundacji im. Stefana Batorego.

  • 1936 / 88 lat
    Reżyser Roman Załuski i aktorka Ewa Kasprzyk na planie filmu „Komedia małżeńska”. 1993 r. Fot. PAP/W. Rozmysłowicz

    W Lidzie urodził się Roman Załuski, reżyser i scenarzysta, autor filmów „Kardiogram” (1971), „Sekret” (1973), „Och, Karol” (1985), „Kogel-mogel” (1988).

  • 1936 / 88 lat
    Leon Wasilewski. Fot. NAC

    W Warszawie zmarł Leon Wasilewski, działacz i teoretyk PPS, dyplomata, historyk i publicysta, ojciec Wandy Wasilewskiej, działaczki komunistycznej

  • 1927 / 97 lat
    Marszałek Józef Piłsudski w rozmowie z ministrem spraw zagranicznych Francji Aristidesem Briandem (z prawej) i polskim ministrem spraw zagranicznych Augustem Zaleskim (z lewej). Genewa, 12.1927. Fot. NAC

    W Genewie marszałek Józef Piłsudski wziął udział w sesji Rady Ligi Narodów poświęconej normalizacji stosunków polsko-litewskich.

  • 1912 / 112 lat
    Jerzy Turowicz. Fot. PAP/CAF/M. Szyperko

    W Krakowie urodził się Jerzy Turowicz, dziennikarz, publicysta, wieloletni redaktor naczelny „Tygodnika Powszechnego”.

  • 1911 / 113 lat
    Maria Skłodowska-Curie. Fot. PAP/Reprodukcja/W. Pacewicz

    Nagrodę Nobla w dziedzinie chemii odebrała Maria Skłodowska-Curie.

  • 1909 / 115 lat

    W Niechanowie w pobliżu Gniezna urodził się Adam Borys, ps. Pług, podpułkownik WP, cichociemny; organizator i pierwszy dowódca batalionu „Parasol” Kierownictwa Dywersji KG AK.

  • 1905 / 119 lat
    Henryk Sienkiewicz. Fot. PAP/Reprodukcja

    Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury odebrał Henryk Sienkiewicz.

  • 1903 / 121 lat
    Maria Skłodowska-Curie z mężem Piotrem Curie. Fot. PAP/CAF/Reprodukcja

    Nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki odebrali Maria Skłodowska-Curie i jej mąż Pierre Curie.

  • 1901 / 123 lata
    Medal Pokojowej Nagrody Nobla. Fot. PAP/EPA

    W Sztokholmie po raz pierwszy wręczono Nagrody Nobla.

  • 1900 / 124 lata

    W Wilnie urodził się Henryk Niewodniczański, fizyk, członek PAN, twórca Instytutu Fizyki Jądrowej w Krakowie.

  • 1896 / 128 lat
    Alfred Nobel. Fot. PAP/CAF/Reprodukcja

    W San Remo we Włoszech zmarł Alfred Nobel, szwedzki naukowiec, wynalazca, fundator Nagrody Nobla.

  • 1895 / 129 lat

    W Dębnie urodził się Józef Janos, twórca ludowy, poeta i rzeźbiarz.

  • 1893 / 131 lat
    Jerzy Stempowski. Źródło: Wikimedia Commons

    W Krakowie urodził się Jerzy Stempowski, eseista, krytyk literacki, epistolograf, publicysta.

  • 1890 / 134 lata

    Zakończono budowę New York World Building – pierwszego drapacza chmur w Nowym Jorku. Liczący 109 metrów wysokości budynek rozebrano w roku 1955.

  • 1874 / 150 lat

    We wsi Kłoda Mała koło Białej Podlaskiej, w proteście przeciw szykanom związanym z narzuceniem przez władze rosyjskie wyznania prawosławnego, dokonała samospalenia rodzina Koniuszewskich – rodzice z dwójką małych dzieci. Józef Koniuszewski za odmowę porzucenia grekokatolicyzmu miał zostać pobity, obciążony podatkami i zamknięty w areszcie. Desperacką decyzję podjął na wieść o przymusowym chrzcie córki w cerkwi prawosławnej.

  • 1870 / 154 lata
    Ferdynand Ruszczyc. Fot. NAC

    W Bohdanowie urodził się Ferdynand Ruszczyc, malarz, grafik, rysownik.

  • 1865 / 159 lat

    Na tron Królestwa Belgii wstąpił Leopold II Koburg.

  • 1850 / 174 lata
    Gen. Józef Bem. Źródło: CBN Polona

    W Aleppo w Syrii zmarł Józef Bem, uczestnik wojny 1812–1813 i Powstania Listopadowego. W czasie Wiosny Ludów dowódca rewolucyjnego Wiednia. Podczas powstania węgierskiego (1848–1849) stał na czele wojsk w Siedmiogrodzie, a następnie był naczelnym wodzem armii węgierskiej. Po upadku powstania służył w armii tureckiej jako Murat Pasza.

  • 1830 / 194 lata
    Franciszek Ksawery Drucki-Lubecki. Źródło: Wikimedia Commons

    Powstanie Listopadowe: Franciszek Ksawery Drucki-Lubecki i Jan Jezierski zostali wydelegowani przez dyktatora gen. Józefa Chłopickiego do Sankt Petersburga na rozmowy z carem Mikołajem I, które miały doprowadzić do kompromisowego zakończenia konfliktu.

  • 1805 / 219 lat

    W Zalesiu urodziła się Amelia z Ogińskich Załuska, kompozytorka, malarka, poetka, współzałożycielka uzdrowiska w Iwoniczu.

  • 1796 / 228 lat

    Car Rosji Paweł I ogłosił amnestię dla zesłanych na Syberię uczestników Powstania Kościuszkowskiego.

  • 1791 / 233 lata

    W Offenbach k. Frankfurtu n/Menem zmarł urodzony na Podolu Jakub Frank, przywódca oraz twórca żydowskiej sekty frankistów, cadyk, mistyk, samozwańczy prorok, astrolog i alchemik.

  • 1773 / 251 lat

    Urodziła się Antonina Campi-Miklasiewicz, śpiewaczka operowa.

  • 1671 / 353 lata

    Turcja wypowiedziała Rzeczpospolitej wojnę, żądając wycofania polskich wojsk z Podola i Ukrainy.

  • 1520 / 504 lata

    W Wittenberdze Marcin Luter publicznie spalił potępiającą go bullę „Exsurge Domine” („Powstań Panie”), wydaną przez papieża Leona X.

  • 1339 / 685 lat

    W Starym Sączu zmarła Jadwiga Bolesławówna, żona Władysława Łokietka, w latach 1320–1333 królowa Polski, matka Kazimierza III Wielkiego.

sonda

Jakie były przyczyny upadku komunizmu jesienią 1989 r. w Europie Wschodniej?

Wybory
1025. NARODZINY KRÓLESTWA
 

Newsletter

Rocznica

  • 1.08.1944

    Powstanie Warszawskie - 80. rocznica

    1 sierpnia 1944 r. wybuchło Powstanie Warszawskie - największa akcja zbrojna podziemia w okupowanej przez Niemców Europie. Przez 63 dni żołnierze Armii Krajowej prowadzili heroiczną i osamotnioną walkę, której celem była niepodległa Polska, wolna od niemieckiej okupacji i dominacji sowieckiej.

    Zobacz rocznicę
MKiDN
  • Instytut Pamięci Narodowej
  • Wojskowe Biuro Historyczne
  • Ministerstwo Edukacji Narodowej
  • Narodowe Archiwum Cyfrowe
  • Ośrodek Karta
  • Biblioteka narodowa
  • Żydowski Instytut Historyczny
  • Ośrodek pamięć i Przyszłość
  • Polski Instytut Sztuki Filmowej
  • Filmoteka Szkolna
  • Narodowy Instytut Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą  POLONIKA
  • Archiwum Akt Nowych

  • Muzeum Powstania Warszawskiego
  • Magazyn Historyczny Mówią wieki