Kalendarz historyczny
14 maja
-
Żołnierze Zgrupowania Stołpeckiego AK odnieśli zwycięstwo w bitwie w Kamieniu Stołpeckim (dzisiejsza Białoruś) z dwiema brygadami sowieckiej partyzantki.
-
Wojna polsko-ukraińska: początek ofensywy wojsk polskich dowodzonych przez gen. Józefa Hallera w Galicji Wschodniej.
-
Na południu Polski rozpoczęły się ulewne deszcze, które zapoczątkowały największą od 160 lat powódź na Wiśle i jej dopływach. W jej wyniku zginęło 25 osób, straty materialne według szacunków MSWiA wyniosły ponad 10 mld złotych.
-
Zmarł Roman Wapiński, historyk, wieloletni wykładowca Uniwersytetu Gdańskiego, autor biografii Władysława Sikorskiego, Ignacego Paderewskiego i Romana Dmowskiego, a także książek „Narodowa Demokracja 1893–1939”, „Świadomość polityczna w II Rzeczypospolitej” i „Pokolenia II Rzeczypospolitej”.
-
W Warszawie odsłonięto pomnik generała Charles’a de Gaulle’a.
-
Premiera filmu „Seksmisja” w reżyserii Juliusza Machulskiego.
-
Stan wojenny: w Warszawie zmarł Grzegorz Przemyk, 19-letni uczeń Liceum Ogólnokształcącego im. Andrzeja Frycza-Modrzewskiego, zatrzymany 12 maja 1983 r. przez funkcjonariuszy MO na pl. Zamkowym w Warszawie i bestialsko pobity w komisariacie przy ul. Jezuickiej; jego śmierć była jedną z najgłośniejszych zbrodni aparatu bezpieczeństwa PRL.
-
W Siedlcach zmarł Bohdan Arct, pilot myśliwski; w czasie II wojny światowej w Polskich Siłach Powietrznych w Wielkiej Brytanii, m.in. dowódca eskadry „B” w Dywizjonie 303; autor wielu publikacji historycznych i wspomnień; część źródeł jako datę śmierci Bohdana Arcta podaje 11 maja 1973 r.
-
W Brzeźnie Wielkim urodził się Andrzej Grubba, zdobywca 15 medali mistrzostw świata i Europy; zwycięzca turnieju Europa TOP 12 w 1985 r., zdobywca Pucharu Świata w 1988 r. i dwukrotny finalista tych rozgrywek.
-
W Warszawie rozpoczęło się IX plenum KC PZPR, na którym Władysław Gomułka wystąpił przeciwko tzw. rewizjonistom, czyli działaczom partyjnym popierającym kontynuowanie i rozszerzanie demokratyzacji zapoczątkowanej w październiku 1956 r.
-
W Warszawie przywódcy Albanii, Bułgarii, Czechosłowacji, NRD, Polski, Rumunii, Węgier i ZSRS podpisali sojusz polityczno-wojskowy, określany jako Układ Warszawski. Państwa wchodzące w jego skład były całkowicie podporządkowane Związkowi Sowieckiemu, zarówno pod względem politycznym, jak i militarnym.
-
W Hadze zawarto konwencję dotyczącą ochrony dóbr kulturalnych w czasie konfliktów zbrojnych.
-
Proklamowano państwo Izrael. Polska uznała rząd tymczasowy Dawida Ben Guriona.
-
Rozpoczął działalność Wojskowy Sąd Grupy Operacyjnej „Wisła”, który do połowy września 1947 r. rozpatrzył 285 spraw. W większości dotyczyły one osób cywilnych, spośród których 173 skazano na karę śmierci, a 58 na kary dożywotniego więzienia.
-
W Sielcach nad Oką rozpoczęto formowanie 1 Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki.
-
W Warszawie zmarł prof. Kazimierz Chodynicki, historyk, redaktor naczelny „Ateneum Wileńskiego”, wykładowca Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie i Uniwersytetu Poznańskiego. W czasie II wojny światowej prowadził zajęcia na tajnych uczelniach.
-
W Borysławiu urodziła się Marta Lipińska, aktorka, od ponad 50 lat w zespole Teatru Współczesnego w Warszawie; zagrała m.in. w filmach „Salto”, „Lalka”, „Nad Niemnem”, „Nigdy w życiu!”, „Stacja Warszawa”, a także w serialu „Ranczo”; przez wiele lat występowała jako Eliza w słuchowisku „Kocham Pana Panie Sułku”, emitowanym w programie III Polskiego Radia.
-
U wybrzeżu Norwegii trafiony niemieckimi bombami zatonął MS Chrobry, polski transatlantyk, przebudowany po wybuchu wojny na transportowiec.
-
Początek wizyty polskiej delegacji wojskowej w Paryżu na czele z ministrem spraw wojskowych gen. Tadeuszem Kasprzyckim; rozmowy przyniosły sprecyzowanie francuskich zobowiązań sojuszniczych wobec Polski.
-
W Warszawie urodziła się Elżbieta Czyżewska, aktorka, wystąpiła m.in. w filmach „Mąż swojej żony”, „Zaduszki”, „Gdzie jest generał”, „Godzina pąsowej róży”, „Milczenie”, „Żona dla Australijczyka”, „Giuseppe w Warszawie”, „Rysopis”, „Niekochana”, „Małżeństwo z rozsądku” i „Wszystko na sprzedaż”.
-
W Katowicach urodziła się Barbara Horawianka, aktorka, wystąpiła m.in. w filmach „Drewniany różaniec”, „Kochankowie z Marony”, „Samotność we dwoje”, „Jezioro osobliwości”, „Pensja pani Latter”, a także w serialach „Daleko od szosy” i „Modrzejewska”.
-
W Krakowie zmarł Władysław Orkan, poeta, pisarz, publicysta; oficer Legionów Polskich.
-
W Nowym Sączu urodził się Władysław Hasior, rzeźbiarz, malarz, scenograf.
-
Wobec zamachu stanu dokonanego przez Józefa Piłsudskiego prezydent RP Stanisław Wojciechowski przekazał władzę marszałkowi Sejmu Maciejowi Ratajowi.
-
Reprezentacja Polski w piłce nożnej rozegrała pierwszy w historii mecz przed własną publicznością, przegrywając na Stadionie Cracovii z Węgrami 0:3.
-
W Postawach koło Wilna urodził się Stanisław Jasiukiewicz, aktor, żołnierz Armii Krajowej; wystąpił m.in. w filmach „Wolne miasto”, „Lunatycy”, „Krzyżacy”, „Matka Joanna od Aniołów”, „Hrabina Cosel”, „W pustyni i w puszczy”, „Potop”, a także w serialu „Czterej pancerni i pies”.
-
Wojna polsko-bolszewicka: Front Zachodni pod dowództwem Michaiła Tuchaczewskiego rozpoczął sowiecką ofensywę na Białorusi.
-
W Warszawie założono Związek Literatów Polskich; pierwszym prezesem został jego inicjator Stefan Żeromski.
-
Członek Organizacji Bojowej PPS Baruch Szulman dokonał w Warszawie udanego zamachu bombowego na podkomisarza policji rosyjskiej Konstantinowa. Podczas ucieczki z miejsca zdarzenia został zastrzelony. Aby nie dopuścić do manifestacji patriotycznej na pogrzebie, policja wykradła jego ciało, a następnie zniszczyła pomnik ustawiony na jego grobie. W okresie międzywojennym Szulman był symbolem wspólnej walki Polaków i Żydów z zaborcą.
-
W Warszawie urodził się Alfred Lampe, działacz komunistyczny, członek KC KPP; współorganizator Związku Patriotów Polskich w Związku Sowieckim oraz 1 Dywizji Piechoty im. T. Kościuszki.
-
W Krasiczynie urodził się książę Adam Stefan Sapieha, arcybiskup metropolita krakowski, kardynał.
-
Wojska Księstwa Warszawskiego wyzwoliły kontrolowany przez Austriaków Lublin.
-
Brytyjski lekarz Edward Jenner zaszczepił 8-letniego chłopca wirusami ospy krowianki, uzyskując dzięki temu po raz pierwszy odporność biorcy na wirusy ospy czarnej. Było to pierwsze nowoczesne i skuteczne szczepienie, które zastąpiło wcześniejsze wariolizacje.
-
W Targowicy przeciwnicy reform Sejmu Czteroletniego, ze Stanisławem Potockim i Sewerynem Rzewuskim na czele, ogłosili zawiązanie konfederacji przeciwko Stanisławowi Augustowi i Konstytucji 3 maja; w rzeczywistości konfederację zawiązano 27 kwietnia 1792 r. w Petersburgu w uzgodnieniu z cesarzową Rosji Katarzyną II.