Kalendarz historyczny
13 grudnia
-
Kinowa premiera filmu "Przesłuchanie" Ryszarda Bugajskiego z Krystyną Jandą w roli głównej. Zagrali też w nim m.in. Adam Ferency, Janusz Gajos, Agnieszka Holland, Olgierd Łukaszewicz, Bożena Dykiel i Anna Dykiel. Został nakręcony w 1981 r. (ostatnie ujęcia wykonano w pierwszych dniach stanu wojennego), ale przez władze nie został dopuszczony do wyświetlenia. Krążył jednak po Polsce dzięki "pirackim" kopiom na kasetach wideo.
-
Urodził się Aleksander Wasiutyński, w II RP autor projektu kolei średnicowej w Warszawie. Kierował też pracami sądu konkursowego przy budowie warszawskiego Dworca Głównego. Był pionierem w zakresie badania toru podczas jazdy pociągów, przewodniczącym Wydziału Nauk Technicznych Towarzystwa Naukowego Warszawskiego.
-
W Warszawie zmarł Mariusz Walter, redaktor naczelny Redakcji Widowisk Publicystycznych i Form Dokumentalnych Studia-2 Telewizji Polskiej w latach 1978–1982, działacz PZPR, w 1984 r. twórca koncernu ITI oraz istniejącej od 1997 r. telewizji TVN.
-
W Warszawie zmarł Józef Tejchma, minister kultury i sztuki (w latach 1974–1978 i 1980–1982), minister oświaty i wychowania (1979–1980), w latach 1972–1979 wiceprezes Rady Ministrów, jeden z najważniejszych działaczy partyjnych lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych.
-
W Krakowie zmarł gen. Tadeusz Bieńkowicz ps. Rączy, żołnierz AK, kawaler Orderu Virtuti Militari, w 1950 r. skazany przez komunistyczne władze na karę śmierci, zamienioną na dożywocie.
-
W Rydze podczas gali Europejskich Nagród Filmowych „Ida” Pawła Pawlikowskiego zdobyła nagrody w kategoriach: najlepszy film europejski, najlepsza reżyseria oraz najlepszy scenariusz i zdjęcia.
-
Otwarto nowy gmach Opery Krakowskiej.
-
W Warszawie zmarł Andrzej Twerdochlib, pisarz i scenarzysta.
-
Premiera filmu „Rozmowy kontrolowane” w reżyserii Sylwestra Chęcińskiego.
-
W Warszawie zmarł Stanisław Radkiewicz, działacz komunistyczny, członek KPP; podczas II wojny światowej w ZSRS; w Armii Czerwonej (1941–1943); członek Biura Politycznego KC PPR i PZPR (1945–1955); w latach 1944–1954 stał na czele Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego; odpowiedzialny za zbrodnie komunistycznego reżimu.
-
Gen. Wojciech Jaruzelski ogłosił wprowadzenie stanu wojennego. Powołał się na dekret Rady Państwa. W następnych dniach milicja zatrzymała około pięć tysięcy działaczy "Solidarności".
-
W Warszawie zmarł Jan Cybis, malarz, krytyk sztuki.
-
W Waszyngtonie zmarł Stanisław Mikołajczyk – działacz ruchu ludowego, premier rządu RP na uchodźstwie w latach 1943–1944; jako wicepremier i minister rolnictwa w powojennym Tymczasowym Rządzie Jedności Narodowej stał się symbolem opozycji wobec komunistów.
-
W basenie portowym Stoczni Gdańskiej doszło do pożaru na M/S Maria Konopnicka. Zginęło 21 osób.
-
Sejm podjął decyzję o przywróceniu, zniesionej w 1952 r., Najwyższej Izby Kontroli.
-
Z miejsca odosobnienia zwolniony został Władysław Gomułka; działacz komunistyczny; od 1943 r. przywódca PPR; w latach 1944–1949 wicepremier, minister Ziem Odzyskanych (1945–1949); oskarżony o tzw. odchylenia prawicowo-nacjonalistyczne i usunięty ze stanowiska sekretarza PPR; w 1951 r. zatrzymany.
-
Zmarł Jan Morawiński, historyk sztuki i muzeolog. W 1939 roku ratował zabytki warszawskie.
-
Na deskach Teatru Wielkiego w Poznaniu zadebiutował Conrad Drzewiecki.
-
W Neuilly-sur-Seine zmarł Wassily Kandinsky, malarz, grafik, teoretyk sztuki.
-
W Warszawie żołnierze oddziału dyspozycyjnego „Agat” Komendy Głównej AK pod dowództwem Kazimierza Kardasia „Orkana” przeprowadzili udany zamach na Emila Brauna, kierownika niemieckiego Urzędu Kwaterunkowego, współorganizatora ulicznych łapanek w Warszawie i inicjatora tajnego planu masowego wysiedlania ludności z miasta.
-
Pierwszy transport do KL Auschwitz Polaków wysiedlanych z Zamojszczyzny w ramach realizacji niemieckiego „Generalplan Ost” (Generalnego Planu Wschodniego).
-
II wojna światowa: Bitwa u ujścia La Platy pomiędzy okrętami brytyjskimi i niemieckim pancernikiem „Admiral Graf Spee”.
-
Oblot pierwszego prototypu dwusilnikowego bombowca polskiej konstrukcji PZL 37 Łoś.
-
W obecności wicepremiera i ministra skarbu Eugeniusza Kwiatkowskiego uroczyście otwarto zaporę wodną na Sole w Porąbce – największą inwestycję hydrologiczną II RP.
-
W Wilnie urodziła się Natasza Zylska (właśc. Natasza Zygelman), piosenkarka, wykonawczyni takich przebojów jak „Bajo-Bongo”, „Kasztany”, „Klipsy”, „Choć wiem”.
-
W Borysławiu urodził się Zbigniew Leśniak, aktor teatralny, filmowy i kabaretowy.
-
W Toronto urodził się Christopher Plummer, aktor, wystąpił m.in. w filmach „Upadek Cesarstwa Rzymskiego”, „Noc generałów”, „Bitwa o Anglię”; w 2012 r. zdobył Oscara za kreację w komedii "Debiutanci" w reżyserii Mike'a Millsa.
-
Na mocy rozporządzenia Prezydenta RP odcień koloru czerwonego na fladze Rzeczpospolitej zmieniony został z karmazynu na cynober.
-
Powstał rząd Leopolda Skulskiego.
-
W Solln (Bawaria) urodził się Curd Jürgens, popularny aktor niemiecki.
-
W Warszawie urodził się Michał Sumiński, zoolog, podróżnik, dziennikarz, autor popularnego telewizyjnego programu przyrodniczego dla młodzieży „Zwierzyniec”.
-
W Los Gatos (USA) urodził się Ross Macdonald (właśc. Kenneth Millar), jeden z najpopularniejszych autorów powieści kryminalnych.
-
W Trowbridge w Anglii urodził się Allan Bullock, historyk, profesor uniwersytetu w Oksfordzie, autor książki „Hitler i Stalin. Żywoty równoległe”.
-
Podział Polskiego Stronnictwa Ludowego na PSL „Piast” i PSL „Lewica”.
-
W Kijowie urodził się Jerzy Zagórski, poeta i tłumacz, współzałożyciel wileńskiej grupy literackiej „Żagary”, Sprawiedliwy wśród Narodów Świata.
-
We Lwowie urodził się Henryk Wereszycki, historyk.
-
W Warszawie urodził Feliks Parnell, tancerz i choreograf.
-
W Amelie-les-Bains we Francji zmarł Artur Grottger, malarz, rysownik, autor prac poświęconych m.in. Powstaniu Styczniowemu.
-
W Warszawie powstało Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych.
-
W Kórniku urodził się Edmund Zalinski. Jedynymi jego związkami z Polską były prawdopodobnie polsko brzmiące nazwisko i miejsce urodzenia. We wczesnym dzieciństwie wyjechał z rodzicami do Stanów Zjednoczonych, gdzie został żołnierzem (wziął udział w wojnie secesyjnej po stronie północy) i wynalazcą pneumatycznego działa torpedowego,
-
Sejm Królestwa Polskiego uznał Powstanie Listopadowe za powstanie narodowe.
-
Urodził się Antoni Auleitner, polski leśnik i popularyzator wiedzy leśnej.
-
W Duesseldorfie urodził się Heinrich Heine, niemiecki poeta epoki romantyzmu.
-
W Królewcu zmarł Zbigniew Morsztyn, poeta, arianin.
-
Francis Drake wypłynął z angielskiego portu Plymouth w wyprawę dookoła świata.
-
Anna Jagiellonka została w wolnej elekcji wybrana na króla Polski.
-
W Trydencie rozpoczął obrady sobór powszechny.
-
Wikary katedry krakowskiej Marcin Baryczka został z rozkazu króla Kazimierza III Wielkiego uwięziony, a następnie utopiony w Wiśle.
-
Papież Celestyn V po wydaniu bulli o abdykacji zrzekł się urzędu.
-
Głogów otrzymał prawa miejskie.