Kalendarz dat

2019

• 13.01

  W Gdańsku, podczas koncertu Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy, niezrównoważony psychicznie napastnik zaatakował prezydenta miasta Pawła Adamowicza, który w wyniku odniesionych ran zmarł następnego dnia w szpitalu.

• 14.01

  W Warszawie zmarł operator, profesor sztuk filmowych Wiesław Zdort, twórca zdjęć do takich dzieł polskiej kinematografii, jak „Sól ziemi czarnej”, „Dekalog I” oraz seriali telewizyjnych, m.in. „Syzyfowe prace”, „Szaleństwo Majki Skowron”.

• 23.01

  Piłkarz kluby Genoa CFC Krzysztof Piątek podpisał kontrakt z A.C. Milan. W wyniku tego transferu, opiewającego na 35 mln euro, został najdroższym polskim piłkarzem w historii.

• 

  23.01

  Zmarł Ryszard Peryt, reżyser teatralny, dyrektor Polskiej Opery Królewskiej; jako jedyny na świecie zrealizował wszystkie opery Mozarta oraz wszystkie dzieła sceniczne Claudio Monteverdiego. W 2009 r. założył Instytut Opery oparty na współpracy trzech uczelni artystycznych Warszawy: Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina, Akademii Sztuk Pięknych, Akademii Teatralnej.

• 27.01

  W Warszawie zmarł Antoni Zambrowski, dziennikarz, publicysta, działacz opozycji politycznej w PRL, więzień polityczny.

• 

  7.02

  W Warszawie zmarł Jan Olszewski, członek Szarych Szeregów, współpracownik KOR i Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela, obrońca opozycjonistów w procesach politycznych w okresie PRL, premier w latach 1991–1992, doradca prezydenta Lecha Kaczyńskiego, sędzia Trybunału Stanu. W 2009 roku został odznaczony Orderem Orła Białego.

• 21.02

  W Łowiczu zmarł biskup senior diecezji łowickiej Alojzy Orszulik. W stanie wojennym był poufnym negocjatorem z ramienia episkopatu między władzą a Solidarnością, a w 1989 r. obserwatorem podczas negocjacji w Magdalence i obrad Okrągłego Stołu, kawaler Orderu Orła Białego.

• 12.03

  W Krakowie zmarł Leopold Kozłowski-Kleinman, kompozytor, dyrygent i pianista, nazywany „ostatnim klezmerem Galicji”.

• 13.03

  W Warszawie zmarła aktorka Zofia Czerwińska, znana między innymi z filmów Stanisława Barei, ról teatralnych, spektakli Teatru Telewizji i seriali „Czterdziestolatek”, „Czterdziestolatek 20 lat później”, „Alternatywy 4”; łącznie zagrała około 150 ról i epizodów w produkcjach kinowych i telewizyjnych.

• 23.03

  W Warszawie zmarła Maria Iwaszkiewicz-Wojdowska, pisarka, wieloletnia redaktorka Spółdzielni Wydawniczej „Czytelnik”, córka pisarza Jarosława Iwaszkiewicza, opiekunka jego spuścizny.

• 

  2.04

  W Warszawie zmarł Andrzej Trzos-Rastawiecki, reżyser filmów dokumentalnych, m.in. relacji z pielgrzymek Jana Pawła II do Polski („Pielgrzym” z roku 1979 i „Credo” z roku 1983) i fabularnych: „Śmierć w środkowym pokoju”, „Trąd”, „Zapis zbrodni”, „Skazany” i „Gdziekolwiek jesteś Panie Prezydencie...”. W roku 2001 wyreżyserował serial telewizyjny „Marszałek Piłsudski”.

• 

  3.04

  W Warszawie zmarł Jerzy Wójcik, operator filmowy, współtwórca polskiej szkoły filmowej, autor zdjęć do najsłynniejszych polskich filmów lat 50., 60. i 70., między innymi „Popiołu i diamentu” (1958) Andrzeja Wajdy, „Matki Joanny od Aniołów” (1961) i „Faraona” (1966) Jerzego Kawalerowicza, „Westerplatte” (1967) Stanisława Różewicza, „Potopu” (1973) Jerzego Hoffmana.

• 

  15.04

  Wybuchł pożar katedry Notre-Dame w Paryżu. Ogień częściowo zniszczył katedrę, doprowadzając m.in. do zawalenia się XIX-wiecznej iglicy świątyni.

• 19.04

  W wypadku samochodowym w Monachium zginęła Maria Wachowiak, aktorka i reżyserka, artystka scen warszawskich – Teatru Narodowego i Teatru Dramatycznego oraz łódzkiego Teatru Powszechnego, znana z roli Lidki z „Pożegnań” Wojciecha Jerzego Hasa oraz „Szklanej góry” i seriali telewizyjnych „Wielka miłość Balzaka” i „Układ krążenia”.

• 

  28.04

  W Warszawie zmarł Karol Modzelewski, historyk mediewista, dysydent, więzień polityczny, jeden z liderów opozycji demokratycznej w okresie PRL, więzień polityczny, kawaler Orderu Orła Białego.

• 

  20.05

  W Szpitalu Uniwersyteckim w Krakowie urodziły się prawdopodobnie pierwsze w historii Polski sześcioraczki.

• 21.05

  Odsłonięto pomnik trenera bokserskiego Feliksa „Papy” Stamma w Warszawie.

• 23.05

  Rozpoczęły się 22. Mistrzostwa Świata męskich reprezentacji U-20 w piłce nożnej, po raz pierwszy rozgrywane na polskich boiskach.

• 26.05

  W wyborach do Parlamentu Europejskiego zwyciężyło Prawo i Sprawiedliwość (45,38 proc. głosów) uzyskując 27 mandatów. Drugie miejsce zajęła Koalicja Europejska PO-PSL SLD-.N-Zieloni (38,47 proc.), co dało jej 22 mandaty. Na Wiosnę Roberta Biedronia zagłosowało 6,06 proc. wyborców (3 mandaty). Frekwencja wyniosła 45,68 proc.

• 

  7.06

  W Warszawie zmarł Ryszard Bugajski, reżyser, scenarzysta i pisarz, twórca m.in. filmów „Przesłuchanie”, „Generał Nil”, „Układ zamknięty” oraz „Zaćma”. Film „Przesłuchanie” z 1982 r., opowiadający o działaniach komunistycznej bezpieki w okresie stalinowskim, został określony przez władze jako „najbardziej antykomunistyczny film w historii PRL”. Przez lata był kolportowany na kasetach wideo i pokazywany na zamkniętych pokazach. Premiery kinowej doczekał się w 1989 r. Rok później film stał się wydarzeniem Międzynarodowego Festiwalu Filmowego w Cannes, na którym Krystyna Janda została uhonorowana nagrodą dla najlepszej aktorki.

• 8.06

  Zmarł Andrzej Godlewski, dziennikarz i publicysta specjalizujący się w tematyce europejskiej, głównie w relacjach polsko-niemieckich. W latach 2004–2006 kierował Redakcją Publicystyki TVP1, w latach 2010–2016 był wiceszefem TVP1. Był także szefem działu Opinie „Dziennika” oraz Opinie i Kraj w „Polska The Times”.

• 11.06

  Zmarł Zbigniew Domino, prokurator stalinowskiej Prokuratury Wojskowej współodpowiedzialny za zbrodnie na żołnierzach podziemia niepodległościowego, w latach 1973-75 oficer w Głównym Zarządzie Politycznym WP, pisarz. W marcu 2019 r. pion śledczy postawił mu zarzuty "podżegania do bezprawnego pozbawienia wolności".

• 17.06

  W Prądkach koło Bydgoszczy zmarł Zbigniew Nowek, działacz opozycji antykomunistycznej, szef Urzędu Ochrony Państwa (1998–2001) i Agencji Wywiadu (2005–2008).

• 

  1.07

  W Salzburgu zmarł Bogusław Schaeffer, kompozytor, muzykolog, dramaturg i pedagog. Skomponował prawie 500 utworów muzycznych, napisał także 40 sztuk teatralnych. Wiele tekstów dramatycznych autora ma strukturę opartą na konstrukcji utworu muzycznego.

• 

  6.07

  Krzemionkowski region pradziejowego górnictwa krzemienia pasiastego został wpisany podczas 43. sesji Komitetu Światowego Dziedzictwa w Baku na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.

• 22.07

  Zmarł Kazimierz Albin, ostatni żyjący więzień z pierwszego transportu Polaków do niemieckiego obozu koncentracyjnego KL Auschwitz, po ucieczce w 1943 r. żołnierz Armii Krajowej, członek Międzynarodowej Rady Oświęcimskiej.

• 

  28.07

  W Warszawie zmarł profesor Jerzy Wojciech Borejsza, badacz totalitaryzmów, historii XIX wieku i Powstania Styczniowego, wykładowca wielu polskich i europejskich uniwersytetów.

• 2.08

  Zmarł Romuald Lazarowicz, działacz opozycji antykomunistycznej, współtwórca „Solidarności Walczącej”, dziennikarz prasy podziemnej, wydawca.

• 1.09

  W obchodach 80. rocznicy wybuchu II wojny światowej na pl. Piłsudskiego w Warszawie wzięli udział prezydenci i szefowie rządów kilkunastu krajów świata, między innymi prezydent Andrzej Duda, premier Mateusz Morawiecki, prezydent Niemiec Frank-Walter Steinmeier, kanclerz Niemiec Angela Merkel, premier Francji Edouard Philippe, prezydenci Chorwacji, Czech, Litwy, Słowacji, Ukrainy, Węgier i wiceprezydent USA Mike Pence.

• 7.09

  W Łodzi zmarł Zdzisław Szostak, kompozytor, dyrygent i twórca muzyki filmowej oraz pedagog Akademii Muzycznej w Łodzi. Pod jego batutą wykonano nagrania ścieżek dźwiękowych do około 200 produkcji filmowych. Sam jest autorem muzyki do 40 obrazów, w tym 20 filmów fabularnych – m.in.: „Aria dla atlety”, „Królowa Bona”, „Limuzyna Daimler-Benz”, „Znachor”, „Koniec świata”, „Księga wielkich życzeń”, „Listy miłosne”, „Glina”.

• 15.09

  W Warszawie otwarto kolejne stacje drugiej linii metra: Szwedzka, Targówek Mieszkaniowy i Trocka.

• 19.09

  W Warszawie zmarł ks. Hubert Czuma SJ, katecheta i działacz opozycyjny, duszpasterz radomskiej NSZZ „Solidarność”.

• 

  28.09

  W Warszawie zmarł Jan Kobuszewski, wybitny aktor teatralny i filmowy, komik, reżyser, wykonawca skeczy i piosenek. Największą popularność zdobył dzięki występom w kabarecie „Dudek” i Kabarecie Olgi Lipińskiej. Wystąpił m.in. w filmach „Poszukiwany, poszukiwana”, „Nie ma róży bez ognia”, „Hallo Szpicbródka” oraz w serialach „Wojna domowa”, „Alternatywy 4”. W 2012 r. odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski „za wybitne zasługi dla kultury polskiej, za osiągnięcia w pracy artystycznej”.

• 

  30.09

  W Warszawie zmarł Kornel Morawiecki, działacz opozycji demokratycznej w PRL, przywódca „Solidarności Walczącej”, marszałek senior Sejmu VIII kadencji, poseł VIII kadencji; odznaczony Orderem Orła Białego.

• 

  1.10

  W Krakowie zmarł Karol Tendera, były więzień niemieckiego obozu KL Auschwitz-Birkenau, który walczył z używanym przez niemieckie media kłamliwym określeniem „polskie obozy koncentracyjne”.

• 7.10

  W Łosiu koło Warszawy zmarł Janusz Kondratiuk, reżyser i scenarzysta, autor „Dziewczyn do wzięcia” (1972), „Czy jest tu panna na wydaniu?” (1976), „Niedzieli Barabasza” (1971), „Małej sprawy” (1975), „Klakiera” (1982) i „Złotego runa” (1996).

• 9.10

  W Tucznie zmarł Jan Szyszko, profesor nauk leśnych, ekolog, poseł na Sejm czterech kadencji, trzykrotny minister środowiska (w latach 1997–1999, 2005–2007, 2015–2018), sędzia Trybunału Stanu.

• 

  10.10

  Pisarka i poetka Olga Tokarczuk została ogłoszona laureatką Nagrody Nobla w dziedzinie literatury za rok 2018.
   

• 13.10

  W wyborach parlamentarnych zwyciężyła Zjednoczona Prawica, zdobywając 43,59 proc. głosów i uzyskując 235 mandatów poselskich. Frekwencja wyniosła 61,74 proc. – wzięło w nich udział 18 mln 678 tys. 457 Polaków. Była to najwyższa frekwencja w historii wolnych wyborów parlamentarnych w latach 1991–2019.

• 

  14.10

  Zmarł grafik i ilustrator Bohdan Butenko, autor komiksów i książek, twórca scenografii dla Kabaretu Starszych Panów, projektant lalek i dekoracji do teatrów lalkowych.

• 

  20.10

  W Warszawie zmarł Andrzej Heidrich, grafik, autor okładek i ilustracji do książek, znaczków pocztowych, wzorów polskich banknotów, paszportów i dowodów osobistych. W obiegu jest sześć zaprojektowanych przez niego banknotów z władcami Polski.

• 21.10

  W Warszawie zmarł prof. Waldemar Jan Dziak, politolog i specjalista z zakresu problematyki chińskiej i północnokoreańskiej.

• 23.10

  W Pradze zmarł Alfred Znamierowski, jeden z czołowych weksykologów i helardyków na świecie, były dziennikarz Radia Wolna Europa i Głosu Ameryki, współpracownik pism emigracyjnych, w tym Kultury, członek Solidarności Walczącej.

• 27.10

  W Cambridge zmarł Władimir Bukowski, rosyjski pisarz, dysydent, obrońca praw człowieka, komentator stosunków polsko-rosyjskich.

• 

  1.11

  W Warszawie zmarła dr Izabella Galicka, historyk sztuki, odkrywczyni „Ekstazy św. Franciszka” El Greca, autorka wielu opracowań, książek i artykułów naukowych z dziedziny historii sztuki, architektury i urbanistyki.

• 10.11

  W Myślenicach zmarł Jan Byrczek, kontrabasista, założyciel i pierwszy redaktor naczelny „Jazz Forum”, w latach sześćdziesiątych prezes Polskiej Federacji Jazzowej, a następnie współtwórca i sekretarz generalny Europejskiej i Międzynarodowej Federacji Jazzowej. Był członkiem kilku zespołów – Tria Krzysztofa Komedy, Tria Andrzeja Trzaskowskiego, Kwartetu Andrzeja Kurylewicza, Sekstetu Jerzego Miliana.

• 11.11

  W Lublinie zmarł Norbert Wojciechowski, działacz opozycji antykomunistycznej, przywódca regionalnego komitetu strajkowego na Lubelszczyźnie, powołanego po wprowadzeniu stanu wojennego.

• 24.11

  Reprezentantka Polski Viki Gabor wygrała 17. Konkurs Piosenki Eurowizji dla Dzieci, który odbył się w Arenie Gliwice.

• 28.11

  Do służby w Marynarce Wojennej weszła korweta patrolowa ORP „Ślązak”.

• 6.12

  W Warszawie zmarła Irena Laskowska, aktorka teatralna i filmowa. Zasłynęła rolą w debiucie reżyserskim Tadeusza Konwickiego „Ostatnim dniu lata”, a w kolejnych latach wystąpiła w filmach „Wszystko na sprzedaż”, „Polowanie na muchy”, „Człowiek z marmuru” i w serialach: „Czterdziestolatku”, „07 zgłoś się” i „Polskich drogach”.

• 

  10.12

  Olga Tokarczuk odebrała literacką Nagrodę Nobla za rok 2018.

• 

  10.12

  W Warszawie zmarł Adam Słodowy, popularyzator nauki i prowadzący program „Zrób to sam” w Telewizji Polskiej. Program nadawany był przez 24 lata między 1959 a 1983 r.

• 12.12

  Olga Tokarczuk odebrała Literacką Nagrodę Nobla.

• 13.12

  W Krakowie zmarł gen. Tadeusz Bieńkowicz ps. Rączy, żołnierz AK, kawaler Orderu Virtuti Militari, w 1950 r. skazany przez komunistyczne władze na karę śmierci, zamienioną na dożywocie.

• 

  25.12

  W Elblągu zmarł ksiądz Mieczysław Józefczyk „Miecz”, żołnierz Armii Krajowej i podziemia niepodległościowego, powstaniec warszawski, współtwórca Warmińsko-Mazurskiej Chorągwi Harcerstwa Polskiego w Olsztynie, honorowy członek NSZZ „Solidarność”.

• 

  26.12

  W Warszawie zmarł ppłk Eugeniusz Tyrajski ps. Sęk, powstaniec warszawski z Pułku Baszta, harcerz Szarych Szeregów, wiceprezes Związku Powstańców Warszawskich. Był odznaczony m.in. Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, medalem „Pro Patria” oraz odznaką okolicznościową „Medal Honorowy Powstania Warszawskiego 1944, 1 VIII – 2 X”.