Kalendarz historyczny
15 grudnia
-
W Warszawie rozpoczął się Kongres Zjednoczeniowy PPR i PPS, podczas którego utworzono Polską Zjednoczoną Partię Robotniczą (PZPR). Wybrany na Kongresie Komitet Centralny powołał Biuro Polityczne, z przewodniczącym Bolesławem Bierutem na czele.
-
W Warszawie urodził się Leon Niemczyk, aktor; do historii kina przeszły jego kreacje w „Nożu w wodzie” Romana Polańskiego oraz „Pociągu” Jerzego Kawalerowicza.
-
Zmarł Andrzej Matul, jeden z najbardziej znanych polskich lektorów, dziennikarz Polskiego Radia prowadzący takie audycje radiowe jak m.in.: „Lato z radiem”, „Sygnały dnia”, „Cztery pory roku”.
-
W Gdańsku zmarł Kazimierz Piechowski, żołnierz AK, uczestnik jednej z najsłynniejszych ucieczek z niemieckiego obozu KL Auschwitz-Birkenau 20 czerwca 1942 r.
-
W Poznaniu zmarł Bohdan Smoleń, aktor, piosenkarz, satyryk, artysta kabaretowy, znany z występów w kabarecie „Tey”, założyciel Fundacji Stworzenia Pana Smolenia.
-
W Santa Monica zmarł Blake Edwards, amerykański reżyser, scenarzysta, producent filmowy i aktor; autor filmów „Śniadanie u Tiffany’ego”, „Wielki wyścig” oraz cyklu „Różowa Pantera”; w 2004 r. nagrodzony honorowym Oscarem.
-
PKN Orlen kupił od rosyjskiego Jukosu litewską rafinerię ropy naftowej Mažeikiu Nafta.
-
Premiera filmu „Samowolka” w reżyserii Feliksa Falka.
-
W Warszawie zmarł Andrzej Zahorski, historyk, dyrektor Wojskowego Instytutu Historycznego, profesor Uniwersytetu Warszawskiego; prezes Polskiego Towarzystwa Historycznego (1982–1988); należał do najwybitniejszych badaczy epoki stanisławowskiej oraz napoleońskiej.
-
W Katowicach prezydent RP Lech Wałęsa odsłonił krzyż-pomnik poświęcony pamięci górników kopalni „Wujek”, którzy polegli w pierwszych dniach stanu wojennego w czasie pacyfikacji strajku dokonanej przez oddziały ZOMO.
-
Stan wojenny: oddziały ZOMO dokonały pacyfikacji strajków w kopalni „Manifest Lipcowy” w Jastrzębiu oraz w Wytwórni Sprzętu Komunikacyjnego w Świdniku.
-
W Katowicach urodziła się Agnieszka Odorowicz, dyrektor Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej (PISF) w latach 2005–2015.
-
W Lublinie urodziła się Edyta Olszówka, aktorka, wystąpiła w filmach „Strefa ciszy”, „Tam i z powrotem”, „Lejdis”, „Nigdy nie mów nigdy”, „Śluby panieńskie” i „Prosta historia o miłości”.
-
Grudzień ‘70: kolejny dzień robotniczych protestów na Wybrzeżu; początek strajków w Gdyni, Elblągu, Słupsku i Szczecinie; na ulicach Gdańska trwały starcia demonstrantów z milicją i wojskiem, padli zabici i ranni.
-
W Los Angeles zmarł Walt Disney, producent filmowy, reżyser, scenarzysta i ilustrator, który zrewolucjonizował światowy przemysł rozrywkowy; stworzył szereg znanych postaci, wśród nich Myszkę Miki i Kaczora Donalda.
-
W Ostrowcu Świętokrzyskim urodził się Mirosław Baka, aktor Teatru Wybrzeże w Gdańsku; wystąpił m.in. w „Krótkim filmie o zabijaniu” Krzysztofa Kieślowskiego i „Wyroku na Franciszka Kłosa” Andrzeja Wajdy.
-
Sąd w Jerozolimie skazał na karę śmierci Adolfa Eichmanna, szefa wydziału żydowskiego w Głównym Urzędzie Bezpieczeństwa Rzeszy, „mordercy zza biurka”, odpowiedzialnego za śmierć milionów Żydów.
-
Polskie Radio nadało pierwszy odcinek słuchowiska „Matysiakowie”.
-
W Warszawie w gmachu Związku Nauczycielstwa Polskiego odbył się pierwszy w powojennej Polsce publiczny pokaz działania telewizji.
-
We Flat Creek w stanie Missouri urodził Don Johnson, aktor, znany z seriali telewizyjnych „Policjanci z Miami” i „Nash Bridges”.
-
Nad kanałem La Manche zaginął samolot, którym leciał Glenn Miller, kompozytor, puzonista; założyciel słynnej Glenn Miller Orchestra; od 1942 r. kierował reprezentacyjną orkiestrą Sił Powietrznych USA.
-
Premiera filmu „Przeminęło z wiatrem” w reżyserii Victora Fleminga, nagrodzonego ośmioma Oscarami.
-
Władze litewskie formalnie zlikwidowały Uniwersytet Stefana Batorego w Wilnie.
-
Niemcy utworzyli Bank Emisyjny w Polsce, instytucję emitującą od 1940 r. pieniądze na terenie Generalnego Gubernatorstwa.
-
Polskie Koleje Państwowe uruchomiły elektryczną linię na trasie Otwock-Pruszków.
-
W Warszawie urodził się Krzysztof Sadowski, pianista, organista, kompozytor jazzowy.
-
W Mińsku urodził się Stanisław Szuszkiewicz, białoruski opozycjonista, fizyk; w latach 1991–1994 przewodniczący Rady Najwyższej Białorusi; w 1991 r. był jednym z sygnatariuszy tzw. układu białowieskiego, na mocy którego ZSRS jako podmiot prawa międzynarodowego przestał istnieć; na jego miejsce suwerenne już kraje – Rosja, Ukraina i Białoruś – powołały Wspólnotę Niepodległych Państw.
-
W Rudzieńcu koło Gliwic urodził się Tomasz Zaliwski, aktor, wystąpił m.in. w filmach „Pełnia” Andrzeja Kondratiuka, „Wśród nocnej ciszy” Tadeusza Chmielewskiego i „Śmierć prezydenta” Jerzego Kawalerowicza, a także w serialu „Czterej pancerni i pies”.
-
W Chełmie urodziła się Ida Haendel, skrzypaczka, zaliczana do najwybitniejszych współczesnych wirtuozów; laureatka I Międzynarodowego Konkursu Skrzypcowego im. Henryka Wieniawskiego w Warszawie (1935); w 1936 r. wyjechała z Polski; zamieszkała w Wielkiej Brytanii, wiele lat spędziła w Kanadzie, a następnie przeniosła się na Florydę.
-
Urodził się Tymoteusz Karpowicz, poeta, prozaik, dramaturg, tłumacz; czołowy twórca poezji lingwistycznej, uznawany za ostatniego wielkiego modernistę, którego twórczość zamyka doświadczenie polskiej awangardy poetyckiej XX wieku.
-
Z powodu rosnącej temperatury sporu polsko-niemieckiego w Wielkopolsce rząd RP zerwał stosunki dyplomatyczne z Niemcami.
-
W Rio de Janeiro urodził się Oscar Niemeyer, architekt, przedstawiciel modernizmu.
-
W Warszawie otwarto gmach Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych.
-
W Springfield w USA odbył się pierwszy mecz koszykówki; jej zasady wymyślił James Naismith – filozof, lekarz, nauczyciel wychowania fizycznego.
-
Urodził się Wiesław Chrzanowski, inżynier, konstruktor, profesor politechnik we Lwowie i Warszawie.
-
W kościele św. Kazimierza w Sorokpolu (obecnie Powiewiórka) został ochrzczony Józef Klemens Piłsudski.
-
W Białymstoku urodził się Ludwik Zamenhof, lekarz, twórca języka esperanto.
-
W Warszawie w Szkole Podchorążych Artylerii powstało konspiracyjne Sprzysiężenie Podchorążych, którego celem była walka o niepodległość Polski; na czele sprzysiężenia stanął ppor. Piotr Wysocki.
-
Urodził się Karol August Freyer, polski kompozytor, organista i pedagog pochodzenia niemieckiego.
-
Urodził się Wacław Seweryn Rzewuski, podróżnik, orientalista i pamiętnikarz.
-
We Lwowie urodził się Jan Krukowiecki, generał, uczestnik wojen napoleońskich i Powstania Listopadowego.
-
W Sandomierzu urodził się Jerzy Ossoliński, wojewoda sandomierski, kanclerz wielki koronny, najbliższy współpracownik króla Władysława IV Wazy; autor „Pamiętnika 1595–1621”.
-
Elekcja Stefana Batorego i Anny Jagiellonki na króla i królową Polski.
-
W Łęczycy zawarto polsko-krzyżacki rozejm, który kończył czteroletnią wojnę Polski i Litwy z Zakonem.
-
W Ancjum urodził się Neron, cesarz rzymski w latach 37–68.