Kalendarz historyczny
16 lutego
-
W Starych Wasiliszkach koło Nowogródka urodził się Czesław Niemen, właściwie Czesław Wydrzycki, jeden z najważniejszych wokalistów i muzyków polskich XX wieku; do jego największych przebojów należą „Sen o Warszawie”, „Pod papugami”, „Dziwny jest ten świat”.
-
W Szopienicach, obecnie w granicach Katowic, urodził się Kazimierz Kutz, reżyser filmowy i teatralny, scenarzysta; twórca filmów „Krzyż Walecznych”, „Nikt nie woła”, „Ludzie z pociągu”, „Sól ziemi czarnej”, „Perła w koronie”, „Paciorki jednego różańca”, „Śmierć jak kromka chleba”, „Zawrócony”, „Pułkownik Kwiatkowski”; senator i poseł RP.
-
W Pruszkowie zmarł reżyser filmowy i teatralny Jerzy Gruza, twórca „Wojny domowej” i „Czterdziestolatka”, twórca wielu spektakli Teatru Telewizji. W 2017 r. na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni odebrał Platynowe Lwy za całokształt twórczości.
-
W Łodzi zmarł prof. Leon Dyczewski, socjolog, wieloletni wykładowca Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, organizator studiów dziennikarskich na tej uczelni, był franciszkaninem konwentualnym.
-
W Warszawie zmarł Stanisław Sieradzki, ps. Świst, żołnierz kompanii „Rudy” batalionu „Zośka” AK, harcerz, więzień stalinowski, skazany w 1953 roku na karę śmierci, zwolniony w 1956 roku.
-
W Salzgitter w Dolnej Saksonii zmarł Edward Czerny, dyrygent, kompozytor i aranżer związany z Polskim Radiem.
-
W Poznaniu zmarł Wiktor Dega, lekarz, profesor Uniwersytetu Poznańskiego, pierwszy Kawaler Orderu Uśmiechu, żołnierz kampanii polskiej 1939 r.
-
W Paryżu podpisano porozumienie między Klubem Paryskim a Polską, na mocy którego spłata 10 miliardów dolarów zadłużenia z okresu PRL została rozłożona na okres 14 lat.
-
W Jerozolimie rozpoczął się proces Iwana Demjaniuka, oskarżonego o to, że był sadystycznym strażnikiem SS o przydomku „Iwan Groźny” w niemieckim obozie zagłady w Treblince; skazany na karę śmierci, w 1993 r. został uniewinniony przez Sąd Najwyższy Izraela; w 2008 r. niemiecki Główny Urząd Ścigania Zbrodni Narodowo-Socjalistycznych wystąpił o ekstradycję Demjaniuka z USA; w maju 2011 r. sąd w Monachium skazał Demjaniuka na karę pięciu lat więzienia za udział w zamordowaniu 28 tys. Żydów w niemieckim obozie zagłady w Sobiborze w 1943 r.
-
W Poznaniu zmarła Kazimiera Iłłakowiczówna, poetka, tłumaczka, w latach 1926–1935 sekretarka marszałka Józefa Piłsudskiego w Ministerstwie Spraw Wojskowych.
-
Premiera serialu telewizyjnego „Znak Orła” w reżyserii Huberta Drapelli.
-
W Gorzowie Wielkopolskim urodził się Tomasz Kucharski, wioślarz, mistrz olimpijski z Sydney (2000) i Aten (2004); dwukrotny mistrz świata.
-
Premiera filmu „Żywot Mateusza” w reżyserii Witolda Leszczyńskiego.
-
W Łodzi urodziła się Grażyna Błęcka-Kolska, aktorka, znana m.in. z komedii „Kogel-Mogel” i „Galimatias” oraz filmów Jana Jakuba Kolskiego „Pogrzeb kartofla”, „Jańcio Wodnik”, „Jasminum”.
-
W Scranton (USA) zmarł biskup Franciszek Hodur, twórca i przywódca Polskiego Narodowego Kościoła Katolickiego w Stanach Zjednoczonych.
-
W Warszawie wznowił działalność polski Pen-Club, jego prezesem został Jan Parandowski.
-
Do niemieckiego obozu w Trawnikach wysłano pierwszy transport Żydów z warszawskiego getta.
-
W niemieckim obozie Auschwitz-Birkenau zamordowany został Witold Zacharewicz, aktor, odtwórca ról Majewskiego w „Wielkim lesie” Józefa Lejtesa, Zygmunta Augusta w „Barbarze Radziwiłłównej” tegoż reżysera, Leszka Czyńskiego w „Znachorze” Michała Waszyńskiego.
-
W wydawanym w Londynie przez Mieczysława Grydzewskiego i Zygmunta Nowakowskiego piśmie „Wiadomości Polskie Polityczne i Literackie” ukazał się pierwszy fragment poematu Juliana Tuwima „Kwiaty polskie”.
-
Zmarła Maria Bentkowska, uczestniczka Powstania Styczniowego i obrony Lwowa 1918–19, podporucznik Wojska Polskiego.
-
W Morges w Szwajcarii w willi Ignacego Paderewskiego powołano tzw. Front Morges, którego celem było odsunięcie od władzy w Polsce sanacji; w spotkaniu i zawarciu porozumienia uczestniczyli obok Paderewskiego gen. Józef Haller, gen. Władysław Sikorski i Wincenty Witos.
-
W Łomży urodził się Ryszard Bender, działacz polityczny, historyk, prof. KUL, przewodniczący Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji (1994).
-
W Warszawie urodziła się Stefania Iwińska, aktorka, znana m.in. z ról w serialu „Dom” i filmu „Krótki film o miłości”.
-
W Wilnie urodził się Kazimierz Brusikiewicz, aktor filmowy, teatralny i kabaretowy, znany m.in. z filmów „Irena, do domu!”, „Klub kawalerów”, „Skradziona kolekcja”.
-
W regionie Gochy na Kaszubach doszło do starć polskiej ludności z żołnierzami niemieckimi, które przeszły do historii jako „wojna palikowa”. Powodem było niekorzystne dla Polski wytycznie przebiegu linii granicznej. Dzięki interwencji w Międzynarodowej Komisji Granicznej granicę przesunięto o 10 km na korzyść Polski.
-
W Zakopanem urodziła się Natalia Rolleczek, pisarka, autorka m.in. „Drewnianego różańca”.
-
W Wilnie Rada Litewska ogłosiła niepodległość Litwy.
-
W warszawskim teatrze „Sfinks” zadebiutował Michał Znicz; aktor teatralny i filmowy, reżyser; zagrał m.in. w „Pieśniarzu Warszawy”.
-
W Monachium zmarł Alfred Wierusz-Kowalski, malarz; tematem jego prac były sceny rodzajowe, często z motywami koni i wilków; autor m.in. obrazów „W pościgu za Tatarem”, „W polu”, „Na tropie” i „Nocna jazda”.
-
We Wróblinie na Opolszczyźnie urodził się Jan Cybis – malarz, krytyk sztuki; nazywany „papieżem” kolorystów polskich, współtwórca Komitetu Paryskiego, czyli tzw. kapistów, profesor Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie i Wyższej Szkoły Sztuk Pięknych w Sopocie, wychowawca kilku pokoleń malarzy.
-
W majątku Aleksandrowskoje w guberni smoleńskiej urodził się Michaił Tuchaczewski, marszałek ZSRS; dowódca wojsk sowieckich w Bitwie Warszawskiej i w Bitwie nad Niemnem w 1920 r.; główny inicjator przebudowy Armii Czerwonej i stworzenia z niej nowoczesnych i ofensywnych sił zbrojnych.
-
W Brzezinach k. Łodzi urodził się Julian Grobelny, działacz PPS; w latach 1943–1944 przewodniczący Rady Pomocy Żydom „Żegota”, Sprawiedliwy wśród Narodów Świata.
-
W Petersburgu urodził się Wacław Kłoczkowski, uczestnik bitwy morskiej pod Cuszimą, kontradmirał floty rosyjskiej, później Marynarki Wojennej II RP.
-
W Paryżu odbył się ostatni publiczny koncert Fryderyka Chopina.
-
W Bodzentynie urodził się Józef Szermentowski, malarz, rysownik.
-
W Kielcach z inicjatywy Stanisława Staszica założona została Szkoła Akademiczno-Górnicza.
-
W Skokach na Podlasiu urodził się Julian Ursyn Niemcewicz, dramaturg, powieściopisarz, poeta, pamiętnikarz, działacz polityczny, autor m.in. komedii „Powrót posła”, dramatu „Kazimierz Wielki” i powieści „Dwaj panowie Sieciechowie”.
-
W Rzymie urodził się Marcello Bacciarelli, włoski malarz, od 1766 r. przebywał na dworze króla Stanisława Augusta Poniatowskiego w Warszawie.
-
W Sokołówce koło Lwowa zmarł Stefan Czarniecki, hetman polny koronny, wojewoda ruski, kijowski; w okresie potopu szwedzkiego wsławił się działaniami przeciw wojskom króla Szwecji Karola X Gustawa; brał również udział w wojnie polsko-rosyjskiej w latach 50. i 60. XVII w.
-
W Feldkirch w Austrii urodził się Retyk, właściwie Georg Joachim von Lauchen, matematyk, astronom, lekarz, autor tablic trygonometrycznych; od 1554 r. przebywał w Krakowie; przyjaciel Mikołaja Kopernika, jeden z inicjatorów wydania jego dzieł.
-
W Sieradzu przywódca rycerskiej konfederacji wielkopolskiej Maciej Borkowic złożył przysięgę wierności królowi Kazimierzowi Wielkiemu. Dokument był pierwszym oficjalnym aktem prawnym, w którym pojawiło się słowo „Rzeczpospolita” na określenie Korony Królestwa Polskiego.